Τα δύο πολιτικά κόμματα που αναμένεται να σχηματίσουν την επόμενη γερμανική κυβέρνηση συμφώνησαν να χαλαρώσουν τους συνταγματικούς περιορισμούς της χώρας στον δανεισμό, επιτρέποντας 1 τρισεκατομμύριο ευρώ (1,08 τρισεκατομμύρια δολάρια) ή περισσότερα σε δαπάνες για την άμυνα και τις υποδομές.
Είναι μια σημαντική αλλαγή στην πολιτική κουλτούρα της Γερμανίας που δείχνει να μην υπολογίζει πλέον το χρέος.
Η εντατικοποίηση της συζήτησης για το φρένο του χρέους θέτει υπό αμφισβήτηση την οικονομική σοφία που κυριάρχησε στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου - αλλά πιο πρόσφατα έχει βαλτώσει, τροφοδοτώντας εκκλήσεις για μεταρρυθμίσεις.
Ακολουθούν βασικά στοιχεία για το φρένο χρέους και τι θα σημαίνουν οι αλλαγές για τη Γερμανία και την Ευρώπη.
Τι είναι το φρένο χρέους;
Το φρένο χρέους πέρασε το 2009, όταν μια παγκόσμια οικονομική κρίση οδήγησε σε απότομη αύξηση του κρατικού δανεισμού στη Γερμανία και σε όλο τον κόσμο. Το φρένο χρέους αντανακλούσε επίσης τον πολιτιστικό και πολιτικό σκεπτικισμό για το χρέος γενικά που για χρόνια άφησε ένα βαθύ αποτύπωμα στη γερμανική πολιτική. Το φρένο χρέους περιόρισε τον νέο δανεισμό στο 0,35% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος - ένα αυστηρό όριο σε σύγκριση με τους κανόνες του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαιτούν λιγότερο από 3%, και το ομοσπονδιακό έλλειμμα των ΗΠΑ το 2024 στο 6,4%.
Πώς λειτούργησε στην πράξη το φρένο χρέους; Το φρένο χρέους φαινόταν να λειτουργεί καλά για χρόνια - μέχρι που δεν το έκανε. Οι γερμανικές κυβερνήσεις ζούσαν εντός των ορίων κατά τη διάρκεια των καλών εποχών της δεκαετίας του 2010, έχοντας συχνά μικρά πλεονάσματα.
Όμως, η πανδημία, η επιβράδυνση της ανάπτυξης και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έβαλαν φρένο στο χρέος υπό σοβαρή πίεση.
Η κυβέρνηση χρειάστηκε να επικαλεστεί μια ρήτρα έκτακτης ανάγκης για να δανειστεί και να δαπανήσει περισσότερα για την ανακούφιση από την πανδημία για τις επιχειρήσεις το 2020.
Στη συνέχεια κήρυξε άλλη μια έκτακτη ανάγκη το 2021 και μια άλλη το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που αύξησε την πίεση για περισσότερες αμυντικές δαπάνες και ανακούφιση για τους πελάτες κοινής ωφελείας. Μια άλλη εξαίρεση έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιήθηκε το 2023. Ωστόσο, στα τέλη του 2023 το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι η κυβέρνηση είχε προχωρήσει πολύ στην υπονόμευση του ορίου του χρέους, αναγκάζοντας μια ξέφρενη επανεγγραφή του προϋπολογισμού του 2024.
Στη συνέχεια, η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη καγκελαρίου Όλαφ Σολτς κατέρρευσε τον Νοέμβριο του 2024 λόγω διαφωνίας με ένα κόμμα του συνασπισμού, τους Ελεύθερους Δημοκράτες που ήταν υπέρ των επιχειρήσεων, σχετικά με τις δαπάνες και το φρένο χρέους.
Τι σημαίνει για την ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης και τις προσπάθειες υποστήριξης της Ουκρανίας; Το μεταρρυθμισμένο φρένο χρέους θα άρει το συνταγματικό ανώτατο όριο όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες.
Αυτό θα υποστήριζε τις προσπάθειες για την οικοδόμηση της άμυνας της ίδιας της Γερμανίας και την ικανότητά της να υποστηρίζει περαιτέρω την Ουκρανία. Η Γερμανία είναι ήδη ο κορυφαίος υποστηρικτής της Ουκρανίας, στέλνοντας 60 άρματα μάχης Leopard και 175 οχήματα μάχης πεζικού Marder καθώς και 27 συστήματα αεράμυνας, συμπεριλαμβανομένων τριών από τις αμερικανικές μπαταρίες πυραύλων Patriot.
«Το επιπλέον περιθώριο για αμυντικές δαπάνες στέλνει ένα σαφές μήνυμα στον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ντόναλντ Τραμπ, καθώς και στους Ευρωπαίους φίλους της Γερμανίας ότι η Γερμανία είναι σοβαρή για να αμυνθεί και να βοηθήσει την Ουκρανία», δήλωσε ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος στην τράπεζα Berenberg. «Η Γερμανία αναλαμβάνει επιτέλους τον ηγετικό ρόλο που, δεδομένου του μεγέθους της και του δημοσιονομικού της χώρου, θα έπρεπε να είχε αναλάβει εδώ και χρόνια».
Τι ακριβώς αποφάσισαν τα πολιτικά κόμματα της Γερμανίας;
Οι ηγέτες του συντηρητικού μπλοκ της Ένωσης συμφώνησαν με τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες να εξαιρέσουν τις στρατιωτικές δαπάνες άνω του 1% του ΑΕΠ από το όριο χρέους, καθώς και ένα ταμείο υποδομής 500 δισεκατομμυρίων ευρώ για πολιτική προστασία και προστασία από καταστροφές, υποδομές μεταφορών, νοσοκομεία, ενεργειακές υποδομές, εκπαίδευση, επιστημονική έρευνα και ψηφιοποίηση. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι το μέτρο, εάν εγκριθεί, θα μπορούσε να επιτρέψει ένα τρισεκατομμύριο ευρώ σε νέο δανεισμό και δαπάνες για μια δεκαετία.
Η συμφωνία ήρθε κατά τη διάρκεια συνομιλιών με στόχο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού μεταξύ των δύο κομμάτων.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας