Μείωση επιτοκίων με την ανάπτυξη στο 0%

Στην πέμπτη μείωση των επιτοκίων της από τον περασμένο Ιούνιο προέβη χθες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε μια αναμενόμενη κίνηση από τις αγορές, που όμως δεν φαίνεται να αρκεί για την επαναφορά της παραπαίουσας οικονομίας της ευρωζώνης σε σταθερή πορεία ανάπτυξης.

Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε ομόφωνα τη μείωση του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων κατά 25 μονάδες βάσης στο 2,75% και ισόποση μείωση των άλλων δύο βασικών της επιτοκίων, πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης, σε 2,90% και 3,15%, αντίστοιχα. Η τράπεζα του ευρώ άφησε επίσης ανοιχτή ξανά την πόρτα για περαιτέρω μειώσεις στη συνέχεια του έτους καθώς οι φόβοι του επίμονου πληθωρισμού, που επικαλέστηκε τους τελευταίους μήνες, επισκιάζονται αυξανόμενα από τις αλλεπάλληλες ενδείξεις παρατεταμένης στασιμότητας στην οικονομία.

Σύμφωνα με τα χθεσινά στοιχεία της Eurostat, η οικονομία της ευρωζώνης κατέγραψε στο προηγούμενο δ’ τρίμηνο του 2024 μηδενική ανάπτυξη (σε τριμηνιαία βάση), έναντι 0,4% στο γ’ τρίμηνο και 0,1% που προέβλεπαν οι αναλυτές. Η επίδοση αυτή αντανακλά τη χαμηλή ζήτηση, την υποτονική κατανάλωση, τη συνεχιζόμενη καθίζηση του τομέα της μεταποίησης, την απαισιοδοξία των επιχειρήσεων και βέβαια την αδυναμία της ΕΚΤ να αλλάξει αυτήν την τάση με τις συνεχόμενες -αλλά προβλέψιμες- μειώσεις των επιτοκίων της στο τελευταίο εξάμηνο. Είναι ενδεικτικό ότι και οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης, Γερμανία, Γαλλία, συρρικνώθηκαν στο προηγουμενο τρίμηνο (η πρώτη κατά 0,2%, η δεύτερη κατά 0,1%) ενώ η τρίτη, Ιταλία, παρέμεινε στάσιμη. Η μόνη από τις 4 μεγάλες της ευρωζώνης που κατέγραψε θετικό ρυθμό ανάπτυξης (+0,8%) ήταν η Ισπανία.

Στη συνέντευξη που ακολούθησε μετά τη χθεσινή συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ, η πρόεδρός της Κριστίν Λαγκάρντ ομολόγησε τη στασιμότητα του προηγούμενου τριμήνου προειδοποιώντας ότι «η οικονομία θα παραμείνει αδύναμη στο εγγύς μέλλον», καθώς η μεταποίηση συνεχίζει να συρρικνώνεται και «η εμπιστοσύνη των καταναλωτών είναι εύθραυστη». Σημείωσε όμως παράλληλα ότι οι προϋποθέσεις για την ανάκαμψη παραμένουν και ότι η φθηνότερη πίστωση που επιφέρει η μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ θα οδηγήσει σε αύξηση των δαπανών και της κατανάλωσης. Το αδύναμο τέταρτο τρίμηνο στην ευρωζώνη δεν αντικατοπτρίζει ολόκληρο το 2024, είπε προσθέτοντας ότι οι εξαγωγές θα βοηθήσουν «υπό την προϋπόθεση ότι οι εμπορικές εντάσεις δεν θα κλιμακωθούν».

Η Λαγκάρντ απέφυγε να αναφερθεί στους δασμούς που έχει εξαγγείλει ο Τραμπ σε βάρος των Ευρωπαίων και τις πιθανές επιπτώσεις σε οικονομία και πληθωρισμό. Επέλεξε συνειδητά μια πιο διπλωματική ρητορική, λέγοντας ότι «οι μεγαλύτερες τριβές στο διεθνές εμπόριο θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανάπτυξη» και να «καταστήσουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης πιο αβέβαιες».

Η επιλογή αυτής της ρητορικής αντικατοπτρίζει τους φόβους τόσο της ΕΚΤ όσο και των κυβερνήσεων των μεγάλων οικονομιών της ευρωζώνης για το απρόβλεπτο των κινήσεων του νέου πλανητάρχη. Οι πολιτικές του Τραμπ θα μπορούσαν να καταστήσουν ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθεια οικονομικής ανάκαμψης της ευρωζώνης, που μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την απόφαση ενεργειακής απεξάρτησης από αυτήν εξαρτάται όλο και πιο πολύ από τις επιλογές και τις αποφάσεις της Ουάσινγκτον. Γνωρίζοντας την ενεργειακή εξάρτηση της ευρωζώνης από το αμερικανικό φυσικό αέριο, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν δίστασε να εκβιάσει πριν από λίγο καιρό τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, απειλώντας με δασμούς αν αυτές δεν αγόραζαν περισσότερο αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, το οποίο ειναι πολύ πιο ακριβό από το ελάχιστο ρωσικό που φτάνει στην Ε.Ε. μέσω του μοναδικού πλέον σε λειτουργία αγωγού TurkStream.

Οι αμερικανικές εταιρείες φυσικού αερίου δεν έχουν τη δυνατότητα στην παρούσα φάση να καλύψουν παραγγελίες από την Ε.Ε. Στόχος της εκβιαστικής απειλής Τραμπ είναι πιθανότατα η δέσμευση των ευρωπαϊκών χωρών σε μακροχρόνια συμβόλαια αγορών του ακριβού αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η παρατεταμένη ύφεση της ενεργοβόρας βαριάς βιομηχανίας της Ε.Ε. εντείνει την ανάγκη για φθηνότερη -όχι ακριβότερη- προμήθεια ενέργειας.

Το κόστος του φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι ήδη τετραπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο τις ΗΠΑ. Αν αυτό το κόστος δεν μειωθεί δραστικά, η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν έχει πολλές ελπίδες ανάκαμψης, αφού δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους ανταγωνιστές της. Διόλου τυχαία έτσι, σύμφωνα με τους Financial Times, κάποιες κυβερνήσεις της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και η γερμανική, ετοιμάζονται να κάνουν στροφή, πιέζοντας για την επανάληψη των πωλήσεων ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην Ε.Ε., η οποία θα συμπεριληφθεί σε μια συμφωνία τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία... Στερνή μου γνώση, που λέει και η παροιμία

Στο ρελαντί η Αμερική

Η αμερικανική οικονομία επιβράδυνε τον ρυθμό ανάπτυξης στο τελευταίο τρίμηνο του 2024 καθώς η ισχυρή κατανάλωση δεν κατάφερε να αντισταθμίσει τις απώλειες στις επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου των επιχειρήσεων και τη συρρίκνωση των αποθεμάτων.

Σύμφωνα με τις χθεσινές προκαταρκτικές εκτιμήσεις του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου, το ΑΕΠ αυξήθηκε στο τελευταίο τρίμηνο του 2024 με ετήσιο ρυθμό 2,3%, επίδοση αρκετά χαμηλότερη από το 3,1% που είχε επιτευχθεί στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου και το 2,6% που προέβλεπαν οι περισσότεροι οικονομολόγοι. Η ανάπτυξη για το σύνολο της περσινής χρονιάς διαμορφώθηκε στο 2,8%. Το 2023 η αμερικανική οικονομία είχε τρέξει με ρυθμό 2,9%.