Η... τρελαμένη Πυξίδα της Ε.Ε.

Με... ξήλωμα μέτρων της Πράσινης Συμφωνίας ξεκίνησε ο αγώνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Γάλλος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Στεφάν Σεζουρνέ παρουσίασαν χθες αυτό που ονόμασαν «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας», μια σειρά πολιτικών που θα καθορίζει τις προτεραιότητες προκειμένου η Ε.Ε. να μην υστερεί από τους ανταγωνιστές της, τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Το έγγραφο των 22 σελίδων βασίζεται στις συστάσεις που έχουν προκύψει από την έκθεση των πρώην Ιταλών πρωθυπουργών Μάριο Ντράγκι και Ενρίκο Λέτα και συμπεριλαμβάνει μέτρα για την υποστήριξη της καινοτομίας, τη βοήθεια προς τις βιομηχανίες για απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την ασφάλεια του εφοδιασμού. Προκειμένου να κλείσει το χάσμα καινοτομίας, η Ε.Ε. σχεδιάζει να προωθήσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για νεοφυείς επιχειρήσεις και να οδηγήσει τη βιομηχανική ηγεσία σε τομείς υψηλής ανάπτυξης μέσω πρωτοβουλιών όπως τα «AI Gigafactories» και ειδικά σχέδια δράσης για προηγμένες τεχνολογίες. Επίσης, μιλάει για επανεκκίνηση της καινοτομίας σε στρατηγικούς τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι πράσινες και οι κβαντικές τεχνολογίες, η βιοτεχνολογία και η ρομποτική.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει διάφορα εργαλεία, όπως η Ενωση Επενδύσεων και Οικονομιών –που παλιά την ονόμαζε Ενωση Κεφαλαιαγορών–, για να επαναπροσδιορίσει τους στόχους του νέου πολυετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε., αλλά και ένα Ταμείο ανταγωνιστικότητας για τη χρηματοδότηση των ιδεών. Ωστόσο, δεν κάνει λόγο για «φρέσκο χρήμα» ή έκδοση κοινού χρέους, που είχε εισηγηθεί ο Μάριο Ντράγκι.

Σε σχέση με τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα, η Πυξίδα υπογραμμίζει την αναγκαιότητα αντιμετώπισης του υψηλού ενεργειακού κόστους για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας. Συμπληρωματικά αλλά ως βασικό στοιχείο, η Κομισιόν προτείνει την απλοποίηση των διαδικασιών. Στην πραγματικότητα, η Επιτροπή προτείνει ένα μεγάλο σχέδιο διοικητικής απλούστευσης για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις και τα κράτη-μέλη να κινηθούν πιο γρήγορα.

Ωστόσο, αυτή η ρυθμιστική χαλάρωση κινδυνεύει να οδηγήσει σε περιβαλλοντικές παραχωρήσεις, μια κατηγορία που πάντως απορρίφθηκε από την πρόεδρο Φον ντερ Λάιεν. Η αντίδραση των Πρασίνων ήταν έντονη.

«Εχουμε ανησυχίες ότι η Πυξίδα εστιάζει πολύ στενά στη μείωση του CO₂ μόνο, και όχι στην προστασία της φύσης. Η αδράνεια για την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση της ρύπανσης θα εμποδίσει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξή μας, εάν συνεχίσει να αγνοείται. Επίσης, θεωρούμε ότι μειώνει τα κοινωνικά στοιχεία μόνο σε δεξιότητες, ενώ χρειαζόμαστε συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλίσουμε μια δίκαιη μετάβαση. Οι εργαζόμενοι και οι εταιρείες δεν μπορούν να μείνουν μόνες τους για να προετοιμαστούν για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος. Υποστηρίζουμε την απλούστευση ως εργαλείο για τη διευκόλυνση της ζωής των ανθρώπων, αλλά όχι ως σύνθημα για την απορρύθμιση που αποσκοπεί στην εξάλειψη των περιβαλλοντικών κανονισμών», σχολίασε ο ευρωβουλευτής Μπας Εϊκουτ, πρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων/EFA.

«Είναι και πάλι ένας οδικός χάρτης που δεν αγγίζει την πραγματικότητα των ανθρώπων. Πρέπει να σταματήσουμε αυτή την κούρσα προς τα κάτω, που οδηγείται από την αυξανόμενη κοινωνική κρίση, τη μείωση των δημόσιων επενδύσεων και την ιεράρχηση των εταιρικών συμφερόντων έναντι της ευημερίας των ανθρώπων», σχολίασε η Λέιλα Χαϊμπί, ευρωβουλεύτρια της Ευρωπαϊκής Αριστεράς από τη Γαλλία. «Με την “πυξίδα της”, η Επιτροπή έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Εστιασμένη στο κέρδος, μας παγιδεύει σε έναν αγώνα δρόμου προς τα κάτω των κοινωνικών προτύπων, εις βάρος των Ευρωπαίων, της υγείας τους και του περιβάλλοντος», κατέληξε.

Ούτε και οι Σοσιαλιστές ήταν ενθουσιώδεις. «Είναι μια προκατειλημμένη προσέγγιση που επιλέγει ορισμένα στοιχεία από τις αναφορές Ντράγκι και Λέτα και σκόπιμα αφήνει έξω άλλα στοιχεία. Βλέπουμε θετικές δεσμεύσεις, όπως η διατήρηση του στόχου της μείωσης κατά 90% των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για το 2040, αλλά λείπουν άλλοι στόχοι πολιτικής, όπως τα δικαιώματα των εργαζομένων, η κλιματική ουδετερότητα, η βιωσιμότητα, η δίκαιη μετάβαση και ειδικότερα η Πράσινη Συμφωνία. Αυτό που χρειάζονται οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι σταθερότητα και προβλεψιμότητα. Χρειαζόμαστε μια συνδυασμένη στρατηγική για τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και μια δέσμευση για ένα μόνιμο επενδυτικό εργαλείο σε ευρωπαϊκό επίπεδο», σημείωσαν στην ανακοίνωσή τους.

Θετικά διακείμενοι στην πρόταση ήταν το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι Ευρωπαίοι Φιλελεύθεροι.

Το πακέτο θα συμπληρωθεί από ακόμα δύο προτάσεις, το Clean Industrial Deal (Πρόγραμμα για Καθαρές Βιομηχανίες) και το Omnibus (για τη μείωση της γραφειοκρατίας), που αναμένεται να ανακοινωθούν από την Επιτροπή στις 26 Φεβρουαρίου.