Ρωγμές στο «οικοδόμημα» του Ταμείου Ανάκαμψης λίγο πριν... λήξει το πρόγραμμα

Ενώ χθες ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νίκος Παπαθανάσης υπέβαλε το 4ο αίτημα εκταμίευσης πόρων ύψους 1 δισ. ευρώ (στο σκέλος των επιχορηγήσεων) του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), αρχίζουν και σωρεύονται σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την υλοποίησή του. Ενώ απέχουμε από την ολοκλήρωση του προγράμματος λιγότερα από 2 χρόνια, το ποσοστό πραγματικής απορρόφησης των πόρων του βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα (μόλις 12%!) ενώ η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά την υπόθεση έργων συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ με απευθείας ανάθεση.

Το πρόβλημα της καταφανούς υστέρησης στους ρυθμούς απορρόφησης επισήμανε πρόσφατα και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας, κάνοντας μάλιστα την ίδια ακριβώς διαπίστωση: ότι η πραγματική απορρόφηση βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Η έρευνα του ΕΝΑ

Το πιο σημαντικό από τα ευρήματα της έρευνας του ΕΝΑ είναι η πολύ χαμηλή πραγματική απορρόφηση των πόρων του ΤΑΑ. Πραγματική απορρόφηση είναι τα χρήματα που φτάνουν στις επιχειρήσεις για να χρηματοδοτήσουν επενδυτικά σχέδια που έχουν ενταχθεί στο ΤΑΑ.

Συγκεκριμένα, τα δεδομένα είναι τα εξής:

● Υστερα από την αναθεώρηση του θνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», οι συνολικοί πόροι αυξήθηκαν σε 36 δισ. ευρώ. Από αυτούς, έχουν εκταμιευτεί πόροι ύψους 14,7 δισ. ευρώ.

● Το σύνολο των δαπανών που έχουν πραγματοποιηθεί ανέρχεται σε 9,5 δισ. ευρώ και αφορούν λογιστικές και πραγματικές δαπάνες.

● Λογιστικές δαπάνες θεωρούνται α) ενδιάμεσες μεταφορές ποσών μεταξύ λογαριασμών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδας, για το σκέλος των επιχορηγούμενων έργων, και β) πιστώσεις στις συνεργαζόμενες τράπεζες για το σκέλος των δανείων.

● Οι λογιστικές δαπάνες ανέρχονται σε 5 δισ. ευρώ και οι πραγματικές σε 4,5 δισ. ευρώ.

● Οι πραγματικές δαπάνες αντιστοιχούν στο 12% των συνολικών πόρων και στο 30,6% των εκταμιευμένων πόρων, οι δε λογιστικές στο 14% των συνολικών πόρων και στο 34% των εκταμιευμένων.

Το πιο οξύ πρόβλημα υστέρησης όσον αφορά τους ρυθμούς πραγματικής απορρόφησης παρουσιάζεται στο σκέλος των δανείων (έργα που υλοποιούνται με δανειακούς ευρωπαϊκούς πόρους). Εκεί, το ποσοστό πραγματικής απορρόφησης είναι μόλις 8%! Οσον αφορά τα έργα στο σκέλος των επιχορηγήσεων, το ποσοστό απορρόφησης είναι 17% (με τον μέσο όρο στο 12%). Οπως αναφέρθηκε και στον πρόλογο, το πρόβλημα εκεί είναι η «φάμπρικα» των απευθείας αναθέσεων, που ερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Τούτων δοθέντων, η υπόθεση ότι στον απομένοντα χρόνο η υστέρηση θα καλυφθεί αρχίζει πλέον να φαίνεται παρακινδυνευμένη. Η έρευνα του ΕΝΑ καταθέτει ένα σημαντικό εύρημα που τεκμηριώνει αυτόν τον κίνδυνο. Στο πρώτο τρίμηνο του 2024 οι ρυθμοί υλοποίησης ήταν ακόμη πολύ χαμηλοί, όπως αποδεικνύει η πορεία των δαπανών του ΠΔΕ για έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Συγκεκριμένα, ενώ το όριο πιστώσεων του προϋπολογισμού για το πρώτο τρίμηνο ήταν 3.617 εκατ. ευρώ, οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες ήταν μόλις 455,48 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 12,59% των προϋπολογισθέντων!

Δεδομένου ότι απομένουν για την ολοκλήρωση του προγράμματος 2,5 χρόνια, ο κίνδυνος απώλειας πόρων σημαντικού ύψους είναι πλέον ορατός. Αν δε η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας καταλήξει σε καταδικαστικά πορίσματα για την Ελλάδα, στην πιθανή απώλεια πόρων θα προστεθεί και η δυσφήμηση της χώρας για τις μεθόδους απορρόφησης των ευρωπαϊκών πόρων που χρησιμοποιεί.

Εκτύπωση