Πόσο κοστίζει η φροντίδα στο σπίτι

Στις 26 Μαρτίου η Στατιστική Υπηρεσία Εργασίας των ΗΠΑ (Bureau of Labor Statistics) έκανε μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ανακοίνωση που έχει διττή σημασία για την Ελλάδα. Αναζητώντας το πώς θα βελτιωθεί η στατιστική προσέγγιση για τη μέτρηση των πραγματικών καταναλωτικών δαπανών που σχετίζονται με την ευημερία των νοικοκυριών και κατ’ επέκταση με την αποτύπωση της φτώχειας, της ανέχειας και της ανισότητας, το BLS αποφάσισε να ενσωματώσει στις έρευνες της έναν δείκτη μέτρησης που σχετίζεται με την οικιακή παραγωγή.

Σε αυτό το πλαίσιο, η BLS των ΗΠΑ ανέθεσε τη διεξαγωγή σχετική έρευνας στο Levi Economics Institute Bard College, πρόεδρος του οποίου από το 1988 είναι ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρώην υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2016-2018. Η έρευνα δημοσιεύτηκε ήδη από το Levi και όπως αναφέρει το BLS «περιλαμβάνει ευρήματα για την ανάπτυξη μιας εμπειρικής μεθοδολογίας και τον εντοπισμό πηγών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή και την προσθήκη ενός τέτοιου μέτρου στα αρχεία μικροδεδομένων της Ερευνας Καταναλωτικών Δαπανών σε επίπεδο καταγραφής μονάδας καταναλωτή».

Ποιότητα ζωής

Ομως, γιατί αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ μπορεί να ενδιαφέρει την Ελλάδα; Αναρωτηθείτε: σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με υπολειτουργούσες έως ανύπαρκτες ή εξαιρετικά ακριβές τις αξιόπιστες δομές φροντίδας για ηλικιωμένους και γονείς που χρήζουν καθημερινής εποπτείας, έχουμε ποτέ υπολογίσει το πραγματικό κόστος από την εργασία αυτών που μετά το 8ωρο δουλειάς πρέπει να διατηρήσουν μια ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους της οικογένειάς τους που δεν μπορούν να το κάνουν μόνοι τους; Εχει ποτέ αποτυπωθεί η δαπάνη φροντίδας για τα παιδιά ή για την εξασφάλιση στοιχειώδους παρακολούθησης ώστε να μην υστερούν στα μαθήματά τους για όσους και όσες δεν έχουν τη δυνατότητα ενός ακριβού ιδιωτικού σχολείου που θα περιλαμβάνει στα δίδακτρα το γεύμα και τη μελέτη;

Διότι το εξαιρετικά ενδιαφέρον σε αυτήν την προσέγγιση, πέραν της συμβολής ενός ιδρύματος που είναι συνδεδεμένο με την αναγνώριση του επιστημονικού κύρους ενός δικού μας, Ελληνα επιστήμονα, είναι ότι στο σκέλος μέτρησης των δαπανών της έρευνας του Levi Institute για την οικιακή παραγωγή περιλαμβάνονται δαπάνες που μέχρι τώρα μένουν εκτός των μετρήσεων. Και σε αυτές τις δαπάνες περιλαμβάνεται η αόρατη και μη υπολογίσιμη συνεισφορά -στο σκέλος των δαπανών-που προσφέρει μια οικογένεια για την εποπτεία γονιών, συγγενών και παιδιών.

«Αντιλαμβανόμαστε την απλήρωτη εργασία ως το κόστος του κινδύνου που αναλαμβάνουν ατομικά οι εργαζόμενοι στη διασταύρωση της κοινωνικής (διαπροσωπικής) και της οικονομικής (νομισματικής) σφαίρας» αναφέρουν οι ερευνητές του Levi Institute που υπογράφουν τη μελέτη: Ajit Zacharias, Fernando Rios-Avila, Nancy Folbre και Thomas Masterson, διαπιστώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι ένα συντριπτικό μερίδιο της οικιακής παραγωγής παρέχεται από γυναίκες.

«Σε αντίθεση με τις περισσότερες προηγούμενες έρευνες, αυτή η έρευνα επεκτείνει το εύρος της οικιακής παραγωγής για να συμπεριλάβει την εποπτική φροντίδα των παιδιών και τη φροντίδα που λαμβάνουν τα μέλη του νοικοκυριού από άτομα εκτός του νοικοκυριού τους. Δημιουργούνται εκτιμήσεις για διάφορα βασικά στοιχεία της οικιακής παραγωγής, όπως η φροντίδα των παιδιών και το μαγείρεμα, αντί για μια μεμονωμένη κατηγορία. Περιλαμβάνονται εκτιμήσεις με εναλλακτικές μεθόδους με νομισματικές αξίες της οικιακής παραγωγής. Αυτή η έρευνα αντιπροσωπεύει μια επέκταση του έργου που έχει κάνει το Ινστιτούτο Levi για να αναδείξει το πεδίο της οικιακής παραγωγής στην οικονομική ανάλυση, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας εναλλακτικών δεικτών της οικονομικής ευημερίας και της φτώχειας».

Παιδιά και γονείς

Η έρευνα εξετάζει πολλές μεταβλητές. Για παράδειγμα πώς οι μέσες δαπάνες και οι ώρες φροντίδας παιδιών ποικίλλουν μεταξύ των οικογενειών με έναν/μία ή και τους δύο γονείς να έχουν μισθωτή εργασία. Επίσης, η φροντίδα που προσφέρεται από άτομα εκτός της μονάδας καταναλωτή χωρίς πληρωμή (δηλαδή φροντίδα που παρέχεται από συγγενείς και μη συγγενείς) αλλά και η φροντίδα που λαμβάνουν τα μικρότερα από τα μεγαλύτερα παιδιά (5 έως 13 ετών), όπως και η εποπτεία και οι ώρες παροχής μέριμνας στα άτομα με αναπηρία ή στα άρρωστα μέλη κάτω των 50 ετών που ζουν σε νοικοκυριά αποτελούν ξεχωριστές συνισταμένες μελέτης της οικιακής οικονομίας.