«Μάχη» ζωής, για να μην... πεινούν

Τους κάνουν αύξηση 56% στον μισθό και αυτοί την απορρίπτουν; Ακούγεται τρελό, ακούγεται πλεονεξία, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι. Οι εργαζόμενοι της κλωστοϋφαντουργίας του Μπανγκλαντές, για τους οποίους ο λόγος, είδαν για τελευταία φορά αύξηση στους μισθούς τους πριν από 5 χρόνια. Ο κατώτατος μισθός τους, μόλις 75 δολάρια τον μήνα, είναι μακράν ο χαμηλότερος που πληρώνουν οι εργοδότες της κλωστοϋφαντουργίας παγκοσμίως. Ο αμέσως μεγαλύτερος κατώτερος μισθός στην υφήλιο είναι τρεις και πλέον φορές μεγαλύτερος -250 δολάρια στην Κίνα. Τα 75 δολάρια με τα οποία αμείβεται η πλειονότητα των περίπου 4 εκατομμυρίων εργαζομένων της μπανγκλαντεσιανής υφαντουργίας αποτελούν κατά συνέπεια μισθό πείνας. Πόσο μάλλον όταν ο πληθωρισμός καλπάζει από το 2018 τρέχοντας τον περασμένο μήνα με 9,5% και οι τιμές των τροφίμων πάνω από 12%.

Την κρίση κόστους ζωής εντείνει και η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος τάκα που από την αρχή του έτους υποχωρεί 30% έναντι του δολαρίου. Ετσι αρκετοί εργαζόμενοι του κλάδου (που στην πλειονότητά του αποτελείται από γυναίκες) αναγκάζονται, όπως ομολογούν, να κλέβουν πια από τους αγρούς λαχανικά ή να ψάχνουν στους κάδους των σκουπιδιών για υπολείμματα τροφίμων προκειμένου να θρέψουν τα παιδιά τους. Κραυγάζουν ότι για να σταματήσουν να πεινούν, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στο ολοένα και πιο υψηλό κόστος διαβίωσης θα πρέπει ο μισθός τους σχεδόν να τριπλασιαστεί από τα σημερινά του επίπεδα, στα 208 δολάρια τον μήνα.

Εξευτελιστικές προτάσεις

Τα αφεντικά τους ωστόσο πρότειναν εξευτελιστική αύξηση μόλις 25% (+19 δολάρια) και αυτό όπως ήταν φυσικό οδήγησε σε κήρυξη απεργίας από τα συνδικάτα, βγάζοντας δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στους δρόμους τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Η απεργία είχε ως αποτέλεσμα την περασμένη εβδομάδα να κλείσουν πάνω από 600 εργοστάσια σε όλη τη χώρα και να ξεσπάσουν άγριες συγκρούσεις διαδηλωτών με την αστυνομία, οι οποίες είχαν ως συνέπεια τουλάχιστον τρεις νεκρούς. Στη διάρκεια των διαδηλώσεων πυρπολήθηκαν εργοστάσια, λεωφορεία και άλλα κτίρια, ενώ η αστυνομία -εκτός από δακρυγόνα και ξύλο- χρησιμοποίησε εναντίον των εργαζομένων και πλαστικές σφαίρες.

Τα εργοστάσια ξανάνοιξαν για λίγο στις αρχές αυτής της εβδομάδας μετά από μια συνάντηση που οργάνωσε η κυβέρνηση. Ωστόσο η αύξηση 56%, στα 113 δολάρια, η οποία ανακοινώθηκε την περασμένη Τρίτη από την τριμερή επιτροπή που έστησε η κυβέρνηση με εκπροσώπους των εργοδοτών, των συνδικάτων και εμπειρογνωμόνων σε θέματα μισθών, έβγαλε ξανά στον δρόμο τους εργαζόμενους. Οι τελευταίοι κατηγορούν την κυβέρνηση ότι είναι δεκανίκι των ιδιοκτητών των εργοστασίων. «Δεν θεωρούν τους εργαζόμενους ανθρώπους. Αν το έκαναν, δεν θα είχαν κάνει μια τέτοια πρόταση» δήλωσε στο BenarNews η Taslima Akhter, εξέχουσα ακτιβίστρια που ηγείται μιας συμμαχίας 11 εργατικών οργανώσεων.

Κινητήρια δύναμη

Ο τομέας της κλωστοϋφαντουργίας αποτελεί την κινητήρια δύναμη της οικονομίας του Μπανγκλαντές. Είναι υπεύθυνος για το 16% του ΑΕΠ, ενώ σχεδόν το 85% των ύψους 47 δισ. δολαρίων εξαγωγών της χώρας της Νότιας Ασίας προέρχεται από αυτόν. Στη βιομηχανία των ενδυμάτων ενεργοποιούνται συνολικά περί τα 4.000 εργοστάσια. Τα περισσότερα από αυτά κατασκευάζουν ρούχα για μεγάλες δυτικές μάρκες και αλυσίδες λιανικού εμπορίου, όπως οι H&M, Gap, Levi Strauss, Inditex (Zarra), Boss, Lidl, Wal Mart. Τον προηγούμενο μήνα 18 εξ αυτών έστειλαν επιστολή στην πρωθυπουργό της χώρας Σεΐχ Χασίνα Γουαζέντ, η οποία και θα λάβει τις επόμενες μέρες την τελική απόφαση για τις αυξήσεις. Σε αυτήν οι δυτικές εταιρείες ζητούσαν οι διαπραγματεύσεις να οδηγήσουν σε αύξηση του κατώτατου μισθού «σε επίπεδο που να επαρκεί για την κάλυψη βασικών αναγκών των εργαζομένων» και δεσμεύτηκαν για τη εφαρμογή υπεύθυνων πρακτικών αγορών προκειμένου να βοηθήσουν. Ωστόσο οργανώσεις υπεράσπισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων υποστηρίζουν ότι η ρητορική αυτή υπέρ του αιτήματος των εργαζόμενων για υψηλότερες αμοιβές θα είχε νόημα εάν οι ίδιες οι εταιρείες της Δύσης συμφωνούσαν να πληρώνουν περισσότερα για τα ρούχα που παραγγέλνουν στο Μπανγκλαντές.

«Οι εταιρείες επώνυμων ρούχων έχουν τη δύναμη και τη μόχλευση να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, αλλά δεν το κάνουν» δήλωσε ο Thulsi Narayanasamy, αξιωματούχος του Workers Rights Consortium (WRC). «Είναι εύκολο να λένε ότι υποστηρίζουν έναν υψηλότερο κατώτατο μισθό και οι εργαζόμενοι να πληρώνονται με ένα ημερομίσθιο που τους επιτρέπει να ζουν, αλλά χωρίς συγκεκριμένη δράση -και με αυτό εννοούμε να πληρώσουν στα εργοστάσια και στους εργάτες το κόστος της παραγωγής ρούχων που πωλούν για τεράστια κέρδη- όλα αυτά είναι χωρίς νόημα» είπε ο Narayanasamy.

Ας σημειωθεί ότι μελέτη του Πανεπιστημίου του Αμπερντίν σε 1.000 εργοστάσια παραγωγής ρούχων του Μπανγκλαντές, που δημοσιοποιήθηκε νωρίτερα φέτος, διαπίστωσε ότι στη διάρκεια της πανδημίας αρκετές δυτικές εταιρείες επώνυμων ρούχων, μεταξύ των οποίων και οι H&M, Lidl και GAP, ενεπλάκησαν σε αθέμιτες πρακτικές πληρώνοντας τους προμηθευτές τους κάτω από το κόστος παραγωγής. Περισσότερα από τα μισά εργοστάσια ένδυσης αντιμετώπισαν σύμφωνα με την έκθεση τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα: ακυρώσεις παραγγελιών, άρνηση πληρωμής, μειώσεις τιμών ή καθυστέρηση πληρωμής. Οι πρακτικές αυτές, που ισοδυναμούν με καραμπινάτους εκβιασμούς, μετακυλίστηκαν από τους εργοστασιάρχες αυτούσιες στις πλάτες και τις τσέπες των εργατών. Απώτερος στόχος πάντα το ξεζούμισμα της εργατικής δύναμης και η εξαγωγή ή διατήρηση των υψηλών περιθωρίου κέρδους που παρέχει το φτηνό εργατικό δυναμικό.