Καμπανάκι προς τους οπαδούς της λιτότητας

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για το ενδεχόμενο πλήρους ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία και μια χαμένη δεκαετία σε όρους ανάπτυξης αν οι κεντρικοί τραπεζίτες επιμείνουν στις σημερινές περιοριστικές τους πολιτικές και οι κυβερνήσεις δεν εγκαταλείψουν τη δημοσιονομική λιτότητα και άλλες λανθασμένες πολιτικές.

«Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική έχει συμβάλει μέχρι στιγμής ελάχιστα στην υποχώρηση των τιμών και με μεγάλο κόστος όσον αφορά την ανισότητα και τις κατεστραμμένες επενδυτικές προοπτικές», υπογραμμίζει στην ετήσια έκθεσή της για το εμπόριο και τις επενδύσεις η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD).

Ο οικονομικός βραχίονας του ΟΗΕ σημειώνει ότι ο πληθωρισμός υποχώρησε μεν από τα υψηλά του 2022, αλλά αυτό οφειλόταν κυρίως στη χαλάρωση των πιέσεων από την πλευρά της προσφοράς (και όχι τη ζήτηση στην οποία στόχευαν οι απότομες αυξήσεις των επιτοκίων στις οποίες προέβησαν οι κεντρικές τράπεζες). Εν τω μεταξύ, το κόστος ζωής και η ανεπαρκής αύξηση των μισθών συνεχίζουν να συμπιέζουν τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών σε όλο τον κόσμο, ενώ η οικονομική ανισότητα παραμένει κορυφαία πρόκληση με τις αναπτυσσόμενες χώρες να επηρεάζονται δυσανάλογα, μεταξύ άλλων και εξαιτίας των επιπτώσεων της νομισματικής σύσφιγξης στις προηγμένες οικονομίες.

Αυτό το διευρυνόμενο χάσμα πλούτου, προειδοποιεί η έκθεση, απειλεί να υπονομεύσει την εύθραυστη οικονομική ανάκαμψη και τις φιλοδοξίες των χωρών της υφηλίου για επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs). Οι κεντρικές τράπεζες διακινδυνεύουν να οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία σε πλήρη ύφεση, αν δεν υιοθετήσουν μια στάση πιο φιλική προς την ανάπτυξη. «Οφείλουν να χαλαρώσουν τον στόχο πληθωρισμού 2% και να αναλάβουν ευρύτερο σταθεροποιητικό ρόλο», τονίζει χαρακτηριστικά.

Η UNCTAD προβλέπει ότι η παγκόσμια οικονομία θα τρέξει φέτος με ρυθμό μόλις 2,4% -από 3% το 2022- με ελάχιστα σημάδια ανάκαμψης για το 2023. Η Ευρώπη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, βρίσκεται στα όρια της ύφεσης, ενώ η Κίνα παρότι θα τρέξει φέτος με ρυθμούς ανάπτυξης 10 φορές μεγαλύτερους της ευρωζώνης βρίσκεται αντιμέτωπη με πληθώρα προκλήσεων. Τέλος, και οι ΗΠΑ παρότι προσγειώνονται ομαλά καλούνται να διαχειριστούν τις επιπτώσεις των παρατεταμένα υψηλών επιτοκίων.

«Το πάτημα του δημοσιονομικού φρένου και η διατήρηση των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα είναι λάθος συνδυασμός πολιτικής σε αυτή τη στιγμή για τη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας», προειδοποιεί. Η έκθεση καλεί έτσι σε:

1. Απόσυρση των μέτρων λιτότητας παγκοσμίως, καθώς ήταν αυτά που οδήγησαν σε μια δεκαετία χαμένης ανάπτυξης μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση 2008/09.

2. Αμβλυνση της στάσης των ευρωπαϊκών φορέων χάραξης οικονομικής πολιτικής για τη λιτότητα προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη με κινητήρα τη ζήτηση.

3. Πολιτικές μείωσης της ανισότητας και αύξησης των πραγματικών μισθών από όλες τις χώρες με συγκεκριμένες δεσμεύσεις για ολοκληρωμένη κοινωνική προστασία.

4. Αντιμετώπιση των αποσταθεροποιητικών επιπτώσεων των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών ροών, οι οποίες μειώνουν τον χώρο πολιτικής για κοινωνική προστασία, επενδύσεις και δημιουργία θέσεων εργασίας.

Η έκθεση της UNCTAD χτυπά καμπανάκι, τέλος, και για την εκτόξευση του χρέους στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Προειδοποιεί ότι σχεδόν το ένα τρίτο των οικονομιών χαμηλού ή χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος βρίσκεται προ του γκρεμού του χρέους και η ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών τους θα οδηγούσε στη συντριβή τους.