Τον Ιούνιο του 2022 ακόμη ένα ξερό γερμανικό «νάιν» στο Eurogroup έθεσε σε βαθιά κατάψυξη «μέχρι νεωτέρας» το ευρωπαϊκό σχέδιο εγγύησης των καταθέσεων. Εννέα μήνες αργότερα και καθώς η απειλή χρηματοπιστωτικής κρίσης επανέρχεται στις διεθνείς αγορές και οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών κατακρημνίζονται, η απειλή για τις ευρωπαϊκές τραπεζικές καταθέσεις επανέρχεται.
Κανείς βέβαια δεν μπορεί να προεξοφλήσει τη συνέχεια και την τροπή που θα πάρει η σημερινή αρχόμενη χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο, ένα πράγμα επιβεβαιώνεται ήδη: οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις είναι εντυπωσιακά ίδιες με τις αντιδράσεις στη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε ύστερα από την κατάρρευση της Lehman Brothers...
Το «μπλόκο» του 2022
Στις 25 Νοεμβρίου του 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε ένα σχέδιο πορείας προς ένα πλήρες ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων (EDIS) σε τρία στάδια:
α. Το στάδιο της αντασφάλισης (μια «αντασφαλιστική προσέγγιση»), που θα εκτεινόταν ώς το 2020. Στο πλαίσιο αυτό, τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων θα έπρεπε να εξαντλήσουν πρώτα τους ίδιους πόρους. Στόχος, σε αυτό το στάδιο, ήταν «να αποδυναμώσει την αλληλεξάρτηση μεταξύ τραπεζών και δημόσιου χρέους».
β. Το στάδιο της «συνασφάλισης» (σύστημα αμοιβαιοποίησης), που θα εγκαθιδρυόταν προοδευτικά από το 2020. Η πρακτική διαφορά θα ήταν ότι τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων των χωρών-μελών θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στο EDIS χωρίς να προαπαιτείται η εξάντληση των ιδίων πόρων. Το ποσοστό του κόστους που θα καλυπτόταν από το EDIS θα ξεκινούσε από 20% και θα αυξανόταν σε βάθος τετραετίας.
γ. Το στάδιο της «πλήρους ασφάλισης», που θα εκκινούσε μετά το 2024. Με τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κινδύνου που αναλαμβάνει το EDIS στο 100%, τα εθνικά DGS θα ασφαλίζονταν πλήρως από το EDIS από το 2024 και έπειτα. Το ίδιο έτος προβλεπόταν η πλήρης εφαρμογή του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης και των απαιτήσεων της εν λόγω Οδηγίας σχετικά με την εγγύηση των καταθέσεων.
Η Οδηγία προέβλεπε επίσης τη δημιουργία εξ αρχής Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων, με συνεισφορές των τραπεζών, προσαρμοσμένες βάσει του κινδύνου, πράγμα που σήμαινε ότι τα τραπεζικά ιδρύματα με τα μεγαλύτερα ρίσκα θα έπρεπε να έχουν υψηλότερες συνεισφορές…
Είναι φανερό ότι η κρισιμότερη φάση του σχεδίου ήταν η δεύτερη, της «συνασφάλισης», αφού με αυτή θα έσπαγε το φράγμα της γερμανικής άρνησης στην -ευρωπαϊκή- αμοιβαιοποίηση των βαρών στην εγγύηση των καταθέσεων. Στο Eurogroup του Ιουνίου 2022 ο Γερμανός υπουργός «μπλόκαρε» τη σχετική διαδικασία. Ο κ. Λίντνερ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Για τη Γερμανία, μια πλήρης ευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων δεν είναι προς συζήτηση. Στο επίκεντρο θα παραμείνει πάντα η εθνική εγγύηση των καταθέσεων». Τουτέστιν, ο σώζων εαυτόν…
Σοβαρός κίνδυνος
Κανείς δεν μπορεί να αξιολογήσει με ακρίβεια τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Οι αιτίες που προκάλεσαν την κατάρρευση των δύο αμερικανικών τραπεζών λειτουργούν εξίσου, αν όχι και περισσότερο στην Ευρώπη: αυξημένες ανάγκες ρευστοποίησης χαρτοφυλακίων για να καλυφθούν ανάγκες εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων.
Σε αντίθεση πάντως με τις διαβεβαιώσεις της Κομισιόν, οι αγορές κατέθεσαν και χθες τη δική τους ετυμηγορία: πάνω το ευρώ, πάνω οι τιμές (κάτω οι αποδόσεις) των ομολόγων και «μίνι κραχ» στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια (με οδηγό τις τραπεζικές μετοχές). Η αποκωδικοποίηση είναι απλή: οι αγορές τιμολογούν εκτιμήσεις ή φόβους ότι το δολάριο αναπτύσσει δυναμική αποδυνάμωσης, ότι η οικονομική αστάθεια θα ενταθεί και ότι τα ομόλογα προσφέρονται σαν καταφύγιο, σε αντίθεση με τις μετοχές. Οι επόμενες μέρες και βδομάδες θα δείξουν αν είναι σωστές οι εκτιμήσεις ή φόβοι των αγορών ή της Κομισιόν.
Εάν λοιπόν οι εκατέρωθεν εκτιμήσεις είναι επισφαλείς, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων και ότι «αν συμβεί το κακό», δεν πρόκειται η Φον ντερ Λάιεν να βγει -όπως ο Μπάιντεν- και να εγγυηθεί τις καταθέσεις…
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας