Πολυεθνικές στο μαύρο σκοτάδι

Το μικροσκόπιο της Διεθνούς Διαφάνειας αποκαλύπτει ότι οι κολοσσοί του πλανήτη λειτουργούν κάτω από ένα πέπλο μυστηρίου.

Πέπλο καλύπτει τη δραστηριότητα των μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κόσμου, παρ’ ότι αυτές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο. Η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International-ΤΙ) έβαλε στο μικροσκόπιό της τις 124 μεγαλύτερες εισηγμένες επιχειρήσεις του πλανήτη, συνολικής χρηματιστηριακής αξίας 14 τρισ. δολαρίων. Παρ’ ότι ασκούν τεράστια οικονομική και πολιτική επιρροή σε όλη την υφήλιο, οι πολίτες -όπως έδειξε η έκθεση «Transparency in Corporate Reporting» της Τransparency Ιnternational- γνωρίζουν ελάχιστα γι’ αυτές.

Η Διεθνής Διαφάνεια αξιολόγησε τους επιχειρηματικούς κολοσσούς με βάση: α. τις αναφορές τους για τα μέτρα που λαμβάνουν κατά της διαφθοράς, β. την πληροφόρηση που προσφέρουν όσον αφορά τις θυγατρικές τους και τις συμμετοχές τους, γ. τη δημοσιοποίηση βασικών οικονομικών στοιχείων για κάθε χώρα στην οποία δραστηριοποιούνται.

Πληρωμές διευκόλυνσης

Διαπίστωσε ότι από τους 124 κολοσσούς οι 90 δεν κοινοποιούν τους φόρους που πληρώνουν στις ξένες χώρες. Το 54% αυτών δεν δίνει καμιά πληροφορία για τα έσοδα που πραγματοποιεί στις άλλες χώρες, ενώ σπανίως κοινοποιούνται τα προ φόρων κέρδη. H έκθεση της TI διαπίστωσε ακόμη ότι μόλις το 45% των επιχειρήσεων εμποδίζει τις «πληρωμές διευκόλυνσης», κοινώς μίζες. Ελάχιστες πληροφορίες δίνονται για τις χορηγίες προς τους πολιτικούς, ειδικά γι’ αυτές που προσφέρονται στο εξωτερικό. Περιορισμένες πληροφορίες δημοσιοποιούνται, τέλος, και για τις θυγατρικές τους ή τις συμμετοχές τους σε άλλες εταιρείες.

Οι πλέον αδιαφανείς επιχειρήσεις του κόσμου είναι, σύμφωνα με τις σχετικές λίστες της Transparency International, οι κινεζικές. Συγκεκριμένα, από τις 13 πιο αδιαφανείς επιχειρήσεις του κόσμου οι επτά ήταν κινεζικές. Εξι στις οκτώ επιχειρήσεις από την Κίνα δεν υποστηρίζουν δημοσίως τα μέτρα κατά της διαφθοράς, καμία εξ αυτών δεν απαγορεύει ρητά τις μικρές μίζες ενώ καμία δεν αποκάλυψε οικονομικά στοιχεία για κάποια από τις συνολικά 59 θυγατρικές τους.

Οι αμερικανικές εταιρείες

Σε πολύ χαμηλές θέσεις της κατάταξης βρίσκονται όμως εκτός από τις κινεζικές και μια σειρά από κορυφαίες αμερικανικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, όπως η Google, η Amazon, η Apple και η ΙΒΜ, παρ’ ότι η δραστηριότητα και τα προϊόντα τους -υποτίθεται ότι- στοχεύουν στη διαφάνεια. Οι 4 εταιρείες δεν δημοσιοποιούν την πλήρη λίστα των χωρών όπου λειτουργούν οι θυγατρικές τους.

Οι Google, Apple, Amazon είναι μάλιστα μεταξύ των 7 εταιρειών των ΗΠΑ που η ηγεσία τους δεν εκδηλώνει δημοσίως -μέσω της ιστοσελίδας τους- την υποστήριξή της στον αγώνα κατά της διαφθοράς. Ούτε η Amazon ούτε η Αplle δημοσιοποιούν αν προσφέρουν την απαιτούμενη εκπαίδευση κατά της διαφθοράς στο προσωπικό τους.

Η Amazon είναι μάλιστα η μοναδική αμερικανική επιχείρηση που παραμένει σιωπηλή για την πολιτική της σε ό,τι έχει να κάνει με δώρα, φιλοξενία και σχετικές δαπάνες. Χαμηλές επιδόσεις διαφάνειας, κάτω του μέσου όρου, εμφανίζουν και οι τράπεζες, όπως και σχεδόν όλες οι εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Συνολικά στον πάτο της σχετικής κατάταξης με τις πιο αδιαφανείς επιχειρήσεις του κόσμου βρίσκονται η China Bank of Communications, η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία Honda και η Bank of China. Αντίθετα, πιο διαφανείς επιχειρήσεις είναι ο ενεργειακός κολοσσός της Ιταλίας ENI, η βρετανική Vodafone και η νορβηγική πετρελαϊκή Statoil.