Από την εποχή βράβευσης του πληθωρικού Χόρχε Λουίς Μπόρχες, το 1984, είχε το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε λογοτεχνικό επίπεδο να τιμήσει μια μεγάλη προσωπικότητα, όπως τον Νομπελίστα Ορχάν Παμούκ, που αντίστοιχα το Τμήμα Φιλολογίας τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα του Ιδρύματος.
Ο διάσημος Τούρκος συγγραφέας ένιωθε άβολα με τους δημοσιογράφους, το πρωί του Σαββάτου στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου στο Ρέθυμνο, αλλά στη συνάντησή του με τους φοιτητές, αμέσως μετά, λειτούργησε ως εξαιρετικός δάσκαλος, αποπνέοντας πνευματικότητα, οικειότητα και με χιούμορ. Μιλούσε και απαντούσε στους φοιτητές με απλότητα, ξεδιπλώνοντας πλοκές λόγου με την ανεξάντλητη φαντασία του, αφετηριακά μυθιστορηματικές.
Πολλές φορές αναφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη σαν να ήταν η πηγή διαρκούς τροφοδοσίας της ψυχής του. Στεφανωμένος με το φως της, ανέπνεε και οραματιζόταν τον κόσμο.
Ο Καβάφης και ο Καζαντζάκης
Ο ίδιος, απαντώντας στις εύστοχες ερωτήσεις των φοιτητών του Τμήματος Φιλολογίας, είπε μεταξύ των άλλων πως επισκέφθηκε το σπίτι του Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, η οποία βγάζει αυτή τη θλίψη που βγάζει και στον ίδιο η Πόλη. Ο Παμούκ επέλεξε να προβάλει δύο πόλεις - σύμβολα πολυπολιτισμικότητας και ανοχής, με τεράστιο βάρος διαχρονικά στο παγκόσμιο πνευματικό γίγνεσθαι, και να θέσει τον εαυτό του ως υπερασπιστή της πολυφωνίας και της δημοκρατίας, δίπλα στην παγκόσμια προσωπικότητα του Καβάφη. Τόνισε επίσης, σε σχετική ερώτηση για τον Ντοστογιέφσκι, πως δεν κριτικάρει κυρίως τη Δύση αλλά τους Δυτικόφιλους.
»Η επισήμανσή του έχει πολλαπλή σημασία όχι μόνο για τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα και τις επιρροές που άσκησε την εποχή του, αλλά και για τα σημερινά τεκταινόμενα στον χώρο των ρευμάτων σκέψης. Ειδική αναφορά έκανε για τον Νίκο Καζαντζάκη, λέγοντας χαρακτηριστικά πως διαβάζεται πολύ στην Τουρκία. Προηγουμένως είχε δει τα δύο πορτρέτα, ένα του Καζαντζάκη και ένα του Σολωμού, που υπάρχουν πάνω από την έκθεση βιβλίων του στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου. Ο Παμούκ αναφώνησε με θαυμασμό «αυτός είναι ο Καζαντζάκης!».
Το απόγευμα της Παρασκευής, στην αίθουσα του Ωδείου της πόλης του Ρεθύμνου, παρουσία πλήθους κόσμου και του δημάρχου κ. Μαρινάκη, έγινε η επίσημη τελετή αναγόρευσης σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Φιλολογίας. Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Οδυσσέας Ζώρας, στην προσφώνησή του είπε μεταξύ άλλων για τον μεγάλο μυθιστοριογράφο πως υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δίκαιο και τη δημοκρατία. Στο πληθωρικό έργο του αναφέρθηκε η κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Λουκία Αθανασάκη, ενώ ο καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας, Μανόλης Πατεδάκης, τόνισε πως η Κωνσταντινούπολη γίνεται ο λογοτεχνικός χώρος του συγγραφέα με επιρροές και ερεθίσματα από τα χρόνια της Αλωσης, τα βιώματά του, ιστορίες που ο ίδιος άκουσε, έζησε, δημιούργησε.
Η καθηγήτρια και λογοτέχνης Αγγέλα Καστρινάκη είπε: «Συνυπήρξαμε για πολλά χρόνια. Ισως σε αυτό να οφείλεται η μεγάλη μας οικειότητα. Στο πρόσωπο του Ορχάν Παμούκ, που τιμάμε σήμερα, αναγνωρίζουμε ένα κομμάτι, ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού μας. Περισσότερο, θα έλεγα, απ’ ό,τι στο πρόσωπο ενός Γάλλου, ενός Αγγλου ή ενός Γερμανού. Εδώ κυλάει το δικό μας αίμα, αυτό που κάποτε χάθηκε βέβαια ανάμεσά μας, αλλά είναι όμως κι αυτό το ίδιο που μας ενώνει. Διαβάζοντας τα σπουδαία μυθιστορήματα του Ορχάν Παμούκ, βλέπουμε το πρόσωπό μας στον καθρέφτη, και το ωραίο και το άσχημο και το προβληματικό».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας της, η κ. Καστρινάκη τόνισε πως «τι άλλο είναι το έργο του Παμούκ από ένας ύμνος στα γήινα πράγματα, στο ανθρώπινο σώμα και στην ευτυχία που προκύπτει από την τέχνη; Οι ήρωές του σε όλα τα μυθιστορήματα αναζητούν σταθερά την ευτυχία στον έρωτα και στη δημιουργία».
Ο τιμώμενος στην ομιλία του τόνισε την ανάγκη και στο πάθος που τον διακατέχει, να γράψει, να μυρίζει το χαρτί, η γραφή τού δημιουργεί δίψα για ζωή, τον κάνει ευτυχισμένο. Μάλιστα, στο βιβλίο που γράφει εδώ και δύο χρόνια, η πλοκή του διαδραματίζεται σε ένα φανταστικό νησί, το οποίο είναι μείγμα πολιτισμών, χριστιανικών, αραβικών, μουσουλμανικών κ.λπ., όπως και η Κρήτη, με την οποία έχει ενθουσιαστεί, επισκεπτόμενος τα Χανιά, τη Σπιναλόγκα, το Ηράκλειο, την Κνωσό και το Ρέθυμνο.
«Τεχνητές οι εντάσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία»
Σε δηλώσεις που έκανε στην ΕΡΤ (η προβολή της συνέντευξης είναι προγραμματισμένη για σήμερα), ο νομπελίστας αναφέρθηκε στην απουσία ελευθερίας του λόγου στην Τουρκία σήμερα -από τις δεκατέσσερις εφημερίδες, οι δώδεκα ελέγχονται από το καθεστώς. Υπογράμμισε πως οι ελεύθεροι διανοούμενοι δεν υποτάσσονται στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, αλλά υπερασπίζονται τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του λαού τους.
Παράλληλα, είπε πως οι εντάσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία είναι τεχνητές, ενώ οι Τούρκοι πολίτες είναι θυμωμένοι με αυτά που συμβαίνουν.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας