Τήνος: Μοναδική και εναλλακτική

Με μια πρώτη ματιά: Το λιμάνι είναι και η πρωτεύουσά του νησιού. Ο οικιστικός ιστός έχει αναπτυχθεί γύρω από τη μεγαλόπρεπη εκκλησία της Παναγίας. Στη διαμορφωμένη και πολυσύχναστη προκυμαία δεσπόζουν πολλά άχρωμα κτίρια, όμως εδώ βρίσκονται σχεδόν όλα τα εμπορικά καταστήματα, οι δημόσιες υπηρεσίες, οι τράπεζες αλλά και αρκετές καφετέριες και παραλιακές ταβέρνες. Στον δρόμο που οδηγεί προς τον ναό της Παναγίας έχει στηθεί ένα πολύχρωμο παζάρι όπου μπορεί να κυριαρχούν τα εκκλησιαστικά είδη, αλλά λειτουργούν και αρκετά μαγαζιά με παραδοσιακά προϊόντα και είδη ζαχαροπλαστικής.

Ομως παρότι το προσκύνημα της Παναγίας σχεδόν μονοπωλεί το ενδιαφέρον των επισκεπτών, τα μυστικά της Τήνου δεν βρίσκονται εδώ. Στη δαντελωτή ακτή αλλά και στην ηφαιστειακή γη της ενδοχώρας κρύβονται μερικές από τις πιο δυνατές εικόνες του Αιγαίου. Δυστυχώς αυτή η ιδιαίτερη προσωπικότητα του νησιού κινδυνεύει να αλλοιωθεί για πάντα αν ευοδωθούν τα σχέδια της αιολικής βιομηχανίας που προβλέπουν την εγκατάσταση δεκάδων ανεμογεννητριών στα βουνά του.

■ Οι σημαντικότερες παραλίες σε μικρή απόσταση από το λιμάνι: Βόρεια της πόλης ανοίγει το τόξο της η οργανωμένη και δημοφιλής, αμμουδερή παραλία Κιόνια, με ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια ολόγυρα. Εδώ βρίσκεται και ο σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος του Ναού του Ποσειδώνα. Εντυπωσιακές και κυρίως προφυλαγμένες από το μελτέμι είναι οι παραλίες Γερμανός, Διαλισκάρι, Βουρνή (Μπάλλος), Πανούσα. Στον Νότο, με εύκολη πρόσβαση από τον δρόμο που αρχινά από το λιμάνι, συναντάμε την απλωτή βοτσαλιά του Αγίου Φωκά με δεκάδες συγκροτήματα ενοικιαζόμενων δωματίων, ταβέρνες και καφέ. Αμέσως μετά ξεδιπλώνονται στη σειρά οι δαντελωτοί ορμίσκοι του Αγίου Σώστη και του Αϊ-Γιάννη Πόρτο με τα αμμουδερά τους ακρογιάλια. Εξαιρετική και από τις καλύτερες του νησιού είναι επίσης η παραλία της Παχιάς Αμμου.

■ Με θέα στο πέλαγο: Αν σταθείς στην προκυμαία της Τήνου και σηκώσεις το βλέμμα ψηλά προς την ενδοχώρα θα δεις καρφωμένα στο ορεινό ανάγλυφο τα χωριά Μπερδεμιάρος, Μουντάδος, Τριαντάρος, Κτικάδο, Χατζηράδος, Κάμπος και λίγο ψηλότερα θα διακρίνεις τα σπίτια του οικισμού Δυο Χωριά να ασπρίζουν στον ορίζοντα. Αξίζει να πάτε μέχρι το χωριό Αρνάδος για να επισκεφθείτε τη σημαντική Μονή Κεχροβουνίου (κτίσμα του 10ου αι.). Ακολουθώντας τους ανηφορικούς δρόμους που διατρέχουν τούτη τη γωνιά του νησιού, εκτός από τα όμορφα χωριά, θα απολαύσετε και την πανοραμική θέα στο Αιγαίο.

■ Ψηλά στον βράχο του Ξώμπουργου: Στο κέντρο του νησιού δεσπόζει ο επιβλητικός και ιδιόμορφος βράχος του Ξώμπουργου. Γύρω από τον γρανιτένιο όγκο του βρίσκονται τα γραφικά χωριά Σκαλάδος, Κούμαρος, Ξυνάρα, Λουτρά. Στη ρίζα του βράχου, όπου ξεκινά το μονοπάτι για το μεσαιωνικό κάστρο, κουρνιάζει η καθολική εκκλησία της Ιερής Καρδιάς. Εδώ υπάρχει το μνημείο των πεσόντων Ελλήνων Καθολικών στους πολέμους 1912-1950, έργο του Ι. Φιλιππότη. Από αυτό το σημείο εύκολα μπορούμε να επισκεφτούμε τον Βώλακα, χωριό γνωστό για το λαογραφικό μουσείο του αλλά και τους παραδοσιακούς καλαθοπλέκτες του. Επίσης εδώ θα βρείτε μερικές από τις πιο καλές παραδοσιακές ταβέρνες του νησιού. Το τοπίο ολόγυρα καθηλώνει καθώς το χωριό βρίσκεται εγκλωβισμένο σ’ ένα μικρό οροπέδιο, διάσπαρτο από γκριζωπούς ογκόλιθους.

■ Λαχταριστές παραλίες: Από τα μεσόγεια χωριά του Ξώμπουργου διατρέχουμε μια κατάφυτη περιοχή πασίγνωστη για τα περιβόλια της, όπου δεσπόζουν τα γεωργικά, παραδοσιακά χωριά Κώμη, Κάτω Κλείσμα, Αετοφωλιά, Καλλονή, και καταλήγουμε στις θαυμάσιες οργανωμένες παραλίες Μικρή, Μεγάλη Κολυμπήθρα και Αποθήκες.

Μια άλλη διαδρομή από το οροπέδιο του Φαλατάδου κατηφορίζει με άφθονες στροφές προς τα χωριά Στενή, Μυρσίνη, Λιβάδα για να καταλήξει στο ακρογιάλι Λιβάδα με τα σμιλευμένα βράχια και την ολόλευκη άμμο.

■ Καρδιανή - Ιστέρνια, μπαλκόνια στο Αιγαίο: Ακολουθώντας τον δρόμο που διατρέχει το βόρειο τμήμα του νησιού θα προσεγγίσουμε τον πανέμορφο οικισμό της Καρδιανής, αμφιθεατρικά χτισμένο, να ατενίζει το Αιγαίο και την αντικρινή Σύρο. Πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα και πιο νοικοκυρεμένα χωριά του Αιγαίου όπου αξίζει να αφιερώσετε αρκετό από τον χρόνο σας. Με εύκολη πρόσβαση και κοντά στην Καρδιανή απλώνονται οι δημοφιλείς αμμουδερές παραλίες Αγιος Πέτρος, Καλύβια και Γιαννάκη, με νερά διάφανα και προστατευμένες από το μελτέμι. Περίπου το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται στο άλλο μπαλκόνι της Τήνου, το χωριό Ιστέρνια.

■ Μαρμάρινος Πύργος: Μετά τα Ιστέρνια ο δρόμος δρασκελίζει το ανεμοδαρμένο διάσελο και κατηφορίζει για το μαρμάρινο χωριό της Τήνου, που δεν είναι άλλο από τον Πύργο. Το χωριό έχει παράδοση στη μαρμαροτεχνία με εμφανείς επιρροές που έρχονται από το μακρινό παρελθόν του νησιού, τα χρόνια του Βυζαντίου και της Ενετοκρατίας.

Στην είσοδο του χωριού επισκέψιμο είναι το σπίτι του γλύπτη Χαλεπά και το Μουσείο Τηνιακών Καλλιτεχνών.

Οι βόλτες στα σοκάκια πάντα ευχάριστες, καταλήγουν στη μικρή πλατεία με τον πλάτανο και την κρήνη, όπου λειτουργούν καφέ και εστιατόρια. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το εντυπωσιακό και σύγχρονο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας. Βρίσκεται στις παρυφές του χωριού και διαθέτει χώρο στάθμευσης. Εδώ θα δείτε –παρακολουθώντας και με οπτικοακουστικά μέσα– όλη την ιστορία του μαρμάρου, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Τηλέφωνο 22830-31290.

Από τον Πύργο ο δρόμος εύκολα θα σας φέρει στο ψαροχώρι του Πάνορμου, όπου λειτουργούν ταβέρνες-ουζερί. Για τις βουτιές σας θα επιλέξετε τις εξαιρετικές ακρογιαλιές Σταφίδα, Αγιοθάλασσα και Ρόχαρη.

■ Οι περιστερώνες: Στην Τήνο υπάρχουν οι περισσότεροι και ωραιότεροι περιστερώνες του Αιγαίου. Η εκτροφή των περιστεριών ήρθε στο νησί και εντάχθηκε στις ασχολίες των κατοίκων επί Βενετοκρατίας. Τα λιθόκτιστα αυτά αρχιτεκτονικά κοσμήματα που φιλοξενούν τα περιστέρια είναι δίπατα με σχήμα ορθογώνιο και έχουν ύψος από έξι έως οκτώ μέτρα. Στο χωριό Ταραμπάδος θα δούμε συγκεντρωμένους αρκετούς καλοδιατηρημένους περιστερώνες του 18ου και 19ου αι., ενώ οι παλαιότεροι βρίσκονται στο χωριό Αγάπη. Στο βιβλίο του Τηνιακού Μάνθου Πρελορέντζου «Οι περιστεριώνες της Τήνου – πλήρης καταγραφή» θα βρείτε καταγεγραμμένους και τους 924 περιστερώνες που διασώζονται σήμερα στο νησί.

■ Περιπατητικές διαδρομές για όλους: Θαυμάσια εμπειρία είναι να ακολουθήσετε κάποιο από τα πολλά, αναπαλαιωμένα και καθαρισμένα μονοπάτια που διατρέχουν το νησί. Εντελώς ενδεικτικά για τους φίλους της πεζοπορίας να προτείνουμε την περιπατητική διαδρομή που κατηφορίζει από το χωριό Ξυνάρα μέσα από περιβόλια, ξερολιθιές και περιστερώνες προς τα χωριά Κάμπος, Ταραμπάδος, Σμαρδάκιτο και καταλήγει στα Λουτρά. Απίθανη επίσης είναι η διαδρομή από Βώλακα προς το χωριό Αγάπη, με μεγάλο μέρος της να κινείται παράλληλα με κατάφυτο ρέμα. Μόνο και μόνο για την αεροπορικών διαστάσεων θέα αξίζει να ανηφορίσετε το απότομο μονοπάτι (προσοχή αν φυσά δυνατός αέρας) που ξεκινά από τη Μονή Ιεράς Καρδίας και καταλήγει στην κορφή του χαρακτηριστικού βράχου, 559 μέτρα ψηλά από τη στάθμη της θάλασσας. Εδώ, από τα απομεινάρια του κάστρου της Αγίας Ελένης θα έχετε στο «πιάτο» όλο το νησί. Για οργανωμένες πεζοπορικές αποδράσεις θα απευθυνθείτε στο tinosoutodoors.com

■ Μη χάσετε: Με το αυτοκίνητο θα προσεγγίσετε τον πέτρινο φάρο της Λιβάδας, ανατολικά από το ομώνυμο χωριό. Από το χωριό Ποταμιά θα κατηφορίσετε προς την ακτή όπου δεσπόζει το επιβλητικό μοναστήρι της Κυράς των Αγγέλων. Από τον Πύργο συνεχίστε βόρεια προς τα χωριά Μαρλάς, Μαμάδος και μέσα από μια επιβλητικά άγονη διαδρομή θα κατηφορίσετε σε κακό χωματόδρομο προς τις παραλίες του Κουμελά απέναντι από την Ανδρο. Ασφάλτινη πλέον, αν και ακόμη άγνωστη στους πολλούς, είναι η διαδρομή από τη Μονή Καταπολιανής (πάνω από τον Πύργο) προς το χωριό Αετοφωλιά, όπου υπάρχουν παραδοσιακές ταβέρνες για αυθεντικό τηνιακό φαγητό.

■ Παραδοσιακά προϊόντα: Το τοπικό τυροκομείο... τυροκομεί με μεράκι τα παραδοσιακά τυριά της Τήνου, όπως τη γνωστή γραβιέρα, που παράγεται από αγελαδινό και κατσικίσιο γάλα. Επίσης θα δοκιμάσετε και να αγοράσετε το Τυράκι Τήνου, κοπανιστή και μυζήθρα. Συνδυάστε τις γεύσεις των τηνιακών τυριών με τοπικό λουκάνικο, σύγκλινο, λούζα (αλλαντικό με χοιρινό κρέας που μοιάζει με προσούτο) και συνοδέψτε τα με λευκά κρασιά των ντόπιων ποικιλιών «Ασκαθάρι» και «Ασπροποταμίσιο». Νοστιμότατες είναι και η λιαστή ντομάτα Τήνου και η κάπαρη αλλά και το αγκιναράκι (μια ντόπια ποικιλία αγκινάρας) με το οποίο οι νοικοκυρές φτιάχνουν και πίτες. Μοναδικό είναι το θυμαρίσιο μέλι, όπως και τα τηνιακά αμυγδαλωτά, το παστέλι και οι χαλβαδόπιτες.

■ Αυτό το ξέρατε; Στην Τήνο κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται με ιδιαίτερη μάλιστα επιτυχία εκδηλώσεις αθλητικού running υπό την αιγίδα τοπικών φορέων και την αρωγή του Δήμου Τήνου, στις οποίες συμμετέχουν αθλητές όλων των ηλικιών και πλήθος κόσμου (Tinos Running Experience, Tinos Fun Run, Tinos Kids Run). Η φετινή διοργάνωση είχε προγραμματιστεί για τις 26 Ιουνίου, λόγω όμως της πανδημίας και για ασφάλεια των συμμετεχόντων αναβλήθηκε. 

?Διαμονή

Από τα άφθονα καταλύματα του νησιού εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε:

● «Μυρτιά», τηλ.: 22830-24885

● «Βορεάδες», τηλ.: 22830-23845

● «Αγνάντιο», τηλ.: 22830-25505

● «Αστρόκακτος», τηλ.: 22830-51274

● «Skaris homes», τηλ.: 697 4962105

● «Golden Beach», τηλ.: 22830-22579

● «Sail Inn», τηλ.: 22830-24511

● «Porto Raphael», τηλ.: 22830-23913

● «Anemologio Apart.», τηλ.: 22830-25983

? Κείμενο - φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης / viewsofgreece.gr