Αθήνα, 18°C
Αθήνα
Σποραδικές νεφώσεις
18°C
18.7° 15.6°
1 BF
53%
Θεσσαλονίκη
Αυξημένες νεφώσεις
15°C
16.7° 13.8°
1 BF
79%
Πάτρα
Αυξημένες νεφώσεις
17°C
16.6° 15.5°
1 BF
81%
Ιωάννινα
Αυξημένες νεφώσεις
7°C
6.9° 6.9°
0 BF
100%
Αλεξανδρούπολη
Αίθριος καιρός
10°C
9.9° 9.9°
2 BF
87%
Βέροια
Αυξημένες νεφώσεις
15°C
14.8° 14.8°
2 BF
74%
Κοζάνη
Αραιές νεφώσεις
10°C
10.4° 10.4°
0 BF
93%
Αγρίνιο
Αυξημένες νεφώσεις
14°C
14.0° 14.0°
1 BF
87%
Ηράκλειο
Αίθριος καιρός
16°C
16.6° 14.7°
2 BF
72%
Μυτιλήνη
Αίθριος καιρός
15°C
15.0° 14.9°
1 BF
74%
Ερμούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
17°C
17.4° 17.4°
3 BF
59%
Σκόπελος
Αυξημένες νεφώσεις
16°C
15.7° 15.7°
2 BF
72%
Κεφαλονιά
Αυξημένες νεφώσεις
18°C
17.5° 17.5°
2 BF
40%
Λάρισα
Ελαφρές νεφώσεις
12°C
11.9° 11.9°
0 BF
94%
Λαμία
Αυξημένες νεφώσεις
17°C
17.2° 16.7°
1 BF
65%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
17.8° 17.7°
4 BF
83%
Χαλκίδα
Ελαφρές νεφώσεις
13°C
14.4° 12.8°
0 BF
71%
Καβάλα
Αυξημένες νεφώσεις
17°C
16.6° 16.6°
1 BF
76%
Κατερίνη
Αραιές νεφώσεις
15°C
14.7° 14.7°
2 BF
80%
Καστοριά
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
9.6° 9.6°
1 BF
91%
ΜΕΝΟΥ
Πέμπτη, 24 Απριλίου, 2025
Μάνος Χατζιδάκις-Γιώργος Μητρόπουλος, στα Ανώγεια το 1979
Μάνος Χατζιδάκις-Γιώργος Μητρόπουλος, στα Ανώγεια το 1979

Ενας ελεύθερος και βαθιά σκεπτόμενος άνθρωπος

Η δημοσιοϋπαλληλική περίοδός του (1975-1982), όταν ήταν διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και ιδρυτής του Τρίτου Προγράμματος, στο οποίο συμμετείχα στην ομάδα παραγωγής. Και ιδού μια ανθολόγηση στιγμών της καθημερινότητάς του.

Τρίτο Πρόγραμμα

Πρώτη επταετία της Μεταπολίτευσης κι ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής στις αρχές του 1975 ζητάει από τον Μάνο Χατζιδάκι να αναλάβει την αναδιοργάνωση της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και ο Χατζιδάκις μπαίνει στον κόπο του φίλου του και ανεβαίνει στο ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής.

Οι πρώτες αποφάσεις του, η διάλυση της επιτροπής προγράμματος και η διακοπή των πληρωμένων καθημερινών διαφημιστικών εκπομπών των δισκογραφικών εταιρειών, πυροδοτούν άμεσες αντιδράσεις και προκύπτει η πρώτη μεγάλη κρίση, η πρώτη από μια αλληλουχία κρίσεων που χαρακτήρισαν την επταετή παρουσία του στη ραδιοφωνία – ουσιαστικά στο Τρίτο Πρόγραμμα όπου αναγκαστικά περιορίστηκε εξ αρχής.

Με την ανάληψη της διεύθυνσης του Τρίτου ανακοινώνει πως οι συνεργάτες του είναι ελεύθεροι και υπεύθυνοι άνθρωποι και το προσβλητικό μέτρο της κάρτας εισόδου - εξόδου στην ΕΡΤ δεν θα ισχύει γι’ αυτούς. Ξεσηκώθηκε το συνδικάτο και οι εργαζόμενοι, απαιτώντας να χτυπάμε κάρτα, αντί να διεκδικήσουν να ισχύσει αυτό το πρωτοποριακό μέτρο για όλους. Τελικά δεν είχαμε κάρτα εισόδου, αλλά εργαζόμασταν πολλαπλάσιες ώρες κι αυτό αποτυπώθηκε στα μετρήσιμα αποτελέσματα της εργασίας μας.

Ο τρόπος που άσκησε διοίκηση ο Χατζιδάκις έκανε το Τρίτο να μοιάζει πιο πολύ με ένα μεγάλο κοινόβιο, παρά με μια τυπική δημόσια υπηρεσία.

Το Τρίτο στην, προ Χατζιδάκι, εποχή ήταν ένα πρόγραμμα-δισκοθήκη κλασικής μουσικής με μικρή εμβέλεια: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο. Και με ανύπαρκτη ακροαματικότητα.

Ο Χατζιδάκις ενορχηστρώνει σταδιακά ένα πρωτόφαντο ραδιοφωνικό εγχείρημα που περιέχει όραμα, έμπνευση και οδικό χάρτη. Ενα πολιτιστικό ραδιόφωνο που ανοίγει τον φακό του σε όλο το φάσμα του πολιτισμού και της τέχνης, και κεντρικός του ρόλος είναι να αγρεύει και να διαμεσολαβεί καταστάσεις πολιτισμού αλλά και να δημιουργεί αντίστοιχες.

Για να συμβεί όμως αυτό, το ραδιόφωνο πρέπει να αφήνει συχνά πυκνά την ασφάλεια του στούντιο. Κάπως έτσι ξεκίνησαν οι εξωτερικές δράσεις και οι επιτόπιες μεταδόσεις του Χατζιδακικού Τρίτου. Από την Εθνική Πινακοθήκη, τον Φιλοπρόοδο Ομιλο Υμηττού του Ανδρέα Λεντάκη μέχρι τη Μουσική Ακαδημία Κρήτης, τις Γιορτές των Ανωγείων, τον Μουσικό Αύγουστο στο Ηράκλειο της Κρήτης και τους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού στην Κέρκυρα.

Ο Χατζιδάκις στρατολογεί έναν μεγάλο αριθμό συνεργατών, κυρίως νέων προσώπων, από τον χώρο της τέχνης και αξιοποιεί παράλληλα όλους τους μόνιμους παραγωγούς του Τρίτου.

Εγώ δεν ανήκα σ’ αυτήν την κατηγορία, ήμουν φοιτητής της Νομικής, φίλος και μαθητής του Χατζιδάκι, και το Τρίτο ένα εργαστήρι όπου έκανα την πρακτική μου στην πολιτιστική παραγωγή και διαμεσολάβηση, με εργασίες που μου ανέθετε ο ίδιος, υπό την επίβλεψη και καθοδήγησή του, όπως η καθημερινή εκπομπή «Το ελληνικό τραγούδι στο Τρίτο», η οποία θεωρήθηκε από συνεργάτες του τολμηρή επιλογή για το περιεχόμενο του Τρίτου, όπως εκείνοι το είχαν στο μυαλό τους. Αλλά ο Χατζιδάκις ήταν εκτός των άλλων άνθρωπος του τραγουδιού και, από την απόσταση των χρόνων, αυτή η επιλογή ήταν ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση και διάδοση του τραγουδιού.

Διαδοχικές κρίσεις και χυδαίες επιθέσεις

Διεκδικεί για το Τρίτο πανελλήνια εμβέλεια και οικονομική αυτοτέλεια, πράγματα που πετυχαίνει την ίδια στιγμή που όλοι οι παράγοντες –διοίκηση, υπουργοί, συνδικάτα και πολλά έντυπα μέσα της εποχής– είναι απέναντί του. Οι κρίσεις τόσο με τη διοίκηση όσο και με το υπουργείο Προεδρίας διαδέχονται η μία την άλλη και η διαρκής προσπάθεια υπονόμευσης του Τρίτου από την ΠΟΣΠΕΡΤ και τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο δείχνουν πως η ακροαματικότητα του Τρίτου είναι δυσθεώρητη και δημιουργεί δίκαιο. Αφορμές για όλον αυτόν τον πόλεμο δίνουν τα κείμενα της «Λιλιπούπολης», το περιεχόμενο της εκπομπής «Το ελληνικό τραγούδι στο Τρίτο» αλλά και πολλές εκπομπές που φέρνουν στο προσκήνιο τον εξόριστο λόγο του Κώστα Ταχτσή, του Νίκου Χουλιαρά και πολλών άλλων. Οσο για τα δικά του «Σχόλια του Τρίτου», αυτά κάνουν πολλούς να χάνουν τον ύπνο τους δεξιά κι αριστερά, και οι επιθέσεις πλέον εκτρέπονται σε προσωπικές και χυδαίες. Κλιμακώνονται, δηλαδή. Μετά την αποπομπή του από το Τρίτο, τον Μάρτιο του 1982, συνεχίζονται από το βαθύ λαϊκιστικό ΠΑΣΟΚ και τον κίτρινο βραχίονά του, την «Αυριανή».

Αλλά τα έργα και οι ημέρες του στο Τρίτο Πρόγραμμα δεν συνιστούν πρωτοτυπία ως προς την αναστάτωση που προκαλούν, στις άμυνες μιας συντηρητικής κοινωνίας. Το ίδιο συνέβη και με την περίφημη διάλεξή του για το Ρεμπέτικο το 1949, αλλά και με τη μουσική του για τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη που ανέβασε το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, με σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη στο Ηρώδειο το 1959.

Αυτή είναι μοίρα των διορατικών και ιδιοφυών ανθρώπων που έχουν όραμα και εποπτεία του χώρου που δρουν.

«Νανά, είσαι βλαξ»!

Το απελπιστικό για τον ίδιο ήταν πως σ’ αυτήν την απόπειρα δολοφονίας χαρακτήρα κράτησαν αποστάσεις στενοί του φίλοι και συνεργάτες, αν δεν βρέθηκαν κι απέναντί του, εκτός από τον Μίκη Θεοδωράκη, που είχε το ανάστημα να σταθεί δημόσια στο πλευρό του, για να υποστεί αμέσως μετά και ο ίδιος ανάλογες επιθέσεις.

Ο Χατζιδάκις απαντάει σε όλον αυτόν τον πόλεμο με την απόλυτη υπεράσπιση των συνεργατών του και των επιλογών τους, καθώς δεν ζήτησε αυτήν την καρέκλα, αλλά του προσφέρθηκε, και κυρίως γιατί ποσώς τον ενδιαφέρει να την κρατήσει. Είναι χαρακτηριστική η αντίδρασή του στη μεγαλύτερη κρίση με το υπουργείο, όταν παρουσίασα το ηχογράφημα της «Ρεζέρβας» του Διονύση Σαββόπουλου πριν από την κυκλοφορία του δίσκου, στην καθημερινή εκπομπή μου «Το Ελληνικό τραγούδι στο Τρίτο», όταν ο υφυπουργός Προεδρίας, Τσαλδάρης, παρενέβη ο ίδιος, και ο Χατζιδάκις απλά μου είπε να επαναλάβω την εκπομπή και την επόμενη μέρα.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που τον κάλεσε ο πολιτικός προϊστάμενός του, ο Χατζιδάκις τού απάντησε «Νανά, είσαι βλαξ»!

Η σχέση με τον Καραμανλή

Τότε ήταν που ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής τού είπε: «Κοίταξε, Μάνο, δεν θα μου βγάλεις τους μισούς υπουργούς μου άχρηστους»· και ο Χατζιδάκις τού αντέτεινε: «Λάθος, κύριε πρόεδρε, όχι τους μισούς, όλους».

Αλλά τέτοιου είδους απαντήσεις απ’ τον Χατζιδάκι ήταν ανεκτές από τον, κατά τα λεγόμενα, σκληρό Καραμανλή, αφού κάπως έτσι ξεκίνησε η φιλία τους από το 1960, όπου έλαβε χώρα το παρακάτω περιστατικό.

Το 1959 ένας εμπνευσμένος διευθυντής του ΕΙΡ, ο Πύρρος Σπυρομήλιος, ξεκίνησε το πρώτο Φεστιβάλ Τραγουδιού. Το πρώτο βραβείο το πήρε ο Χατζιδάκις με το τραγούδι «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου» με τη Νάνα Μούσχουρη.

Τότε υπήρχε η μπάντα των Ανακτόρων και κάθε Κυριακή πρωί παιάνιζε στους δρόμους γύρω από το παλάτι και το πρωθυπουργικό γραφείο τις επιτυχίες της εποχής. Αρχές του ’60 έβαλαν στο ρεπερτόριο και το τραγούδι του Χατζιδάκι, το άκουσε ο Καραμανλής και ζήτησε να βρουν αυτόν τον νέο συνθέτη και να τον καλέσουν την επόμενη Κυριακή στο Μαξίμου. Ο Χατζιδάκις αποδέχτηκε την πρόσκληση και όταν έφτασε, ο Καραμανλής τον υποδέχτηκε στα σκαλιά του Μαξίμου, του έσφιξε το χέρι και είπε «χαίρομαι πολύ που σας γνωρίζω, κύριε Χατζιδάκι, είμαι λάτρης της μουσικής σας».

Και ο Χατζιδάκις απαντάει: «Και εγώ χαίρομαι που σας γνωρίζω, κύριε πρόεδρε, λυπάμαι που δεν μπορώ να πω το ίδιο για την πολιτική σας».

manos xatzidakis

Η απάντηση στον Αβέρωφ

Κάποια στιγμή, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ως υπουργός Εθνική Αμυνας της κυβέρνησης Καραμανλή, ζήτησε μια συνάντηση από τον Μάνο: ήθελε να του γράψει έναν ύμνο για την πολεμική αεροπορία πάνω σ’ ένα δικό του κείμενο – τη γνωστή και μη εξαιρετέα «Αποστολή» του Αβέρωφ. Οι δυο τους συναντήθηκαν στον Φλόκα της Πανεπιστημίου. Και ακολουθεί ο διάλογος:

Αβέρωφ: Την προηγούμενη εβδομάδα, με καθήλωσε στο σπίτι μία γρίπη κι έβαλα ν’ ακούσω το Τρίτο Πρόγραμμα. Προς στιγμήν νόμισα ότι ακούω Ράδιο Μόσχα.

Χατζιδάκις: Α... κύριε υπουργέ, αυτή την εβδομάδα παρουσιάζαμε τους κομμουνιστές συνθέτες. Ν’ ακούσετε ξανά την επόμενη εβδομάδα που παρουσιάζουμε τους εθνικόφρονες συνθέτες μας.

Η επίθεση της «Ακρόπολης»

Απρίλιο του ’78 δημοσιεύεται στην «Ακρόπολη» ανυπόγραφο κείμενο που ανέφερε τα εξής: «Δεν υπάρχει κανένας υπεύθυνος της ΕΡΤ, κανένας αρμόδιος κυβερνητικός παράγων ν’ ακούση τη ραδιοφωνική εκπομπή που είναι αφιερωμένη στο ελληνικό τραγούδι; Εβδομάδες τώρα μεταδίδει συνεχώς κομμουνιστικά τραγούδια. Τι αδιαφορία, τι ανευθυνότητα είναι αυτή; Το λιγώτερο που οφείλει να κάνει ο σταθμός είναι ν’ αναζητήσει τον υπεύθυνο ή τους υπευθύνους αυτής της απαράδεκτης καταστάσεως που αποτελεί πρόκληση προς το δημόσιο αίσθημα και όχι μόνο για να τους αφαιρέση την εκπομπή αλλά και να τους απομακρύνη από την ΕΡΤ. Γιατί δεν πιστεύουμε ότι ήταν τυχαία ή απερίσκεπτη η επιλογή των τραγουδιών που έκαναν. Χρησιμοποίησαν εσκεμμένα το μικρόφωνο του σταθμού σαν μέσο για τη μετάδοσι μελοποιημένης κομμουνιστικής προπαγάνδας. Ενώ θάπρεπε να ξέρουν ότι ο σταθμός στο κομμουνιστικό κόμμα και ότι η συμπεριφορά τους ήταν ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του υπαλλήλου ή του συνεργάτου ενός κρατικού ιδρύματος, που συντηρείται από τις εισφορές όλου του ελληνικού λαού και όχι μόνο των ομοφρόνων τους». Μετά από αυτό, ο Χατζιδάκις αναθέτει στον Κουρουπό να ακούσει κάποιες πρόσφατες εκπομπές μου για να δει μπας και κάτι συμβαίνει. Ο Κουρουπός έρχεται το βράδυ στον «Αυλό» όπου εκτός από εμένα και τον Μάνο είναι και ο Γιώργος Σταθόπουλος, του δίνει την… «αναφορά» και ο Σταθόπουλος τη ζωγραφίζει και μετά τη δίνει στον Μάνο. Κάπως έτσι έβαιναν και σε σοβαρά ζητήματα οι καταστάσεις στο Χατζιδακικό Τρίτο.

Η Κυρά Μαρία και ο Μαγεμένος Αυλός

Οσο για τη δημοσιοϋπαλληλική του περίοδο, όπως σκωπτικά αναφερόταν ο ίδιος, ήταν μια επταετία ανιδιοτελούς παρέμβασης και προσφοράς στον κοινό τόπο –σε βάρος της δικής του δημιουργικής παρουσίας– είτε μέσα από την ΚΟΑ είτε μέσα από την ΕΛΣ, μα κυρίως με το χειροποίητο έργο του, το Τρίτο Πρόγραμμα.

Ανάμεσα στους στενούς συνεργάτες του ήταν ο Θόδωρος Αντωνίου, ο Γιώργος Κουρουπός, ο Βασίλης Ριζιώτης, ο Ευθύμιος Καβαλλιεράτος και ο Αντώνης Κοντογεωργίου. Αλλά καθημερινά μια μεγαλύτερη ομάδα, η Καραΐνδρου, ο Φιδετζής, ο Ξανθουδάκης, η ομάδα της «Λιλιπούπολης» και άλλοι, συναντιόταν τα μεσημέρια στην ταβέρνα Κυρά Μαρία στο Χαλάνδρι και μια ακόμη μεγαλύτερη σύναξη γινόταν κάθε βράδυ στον «Μαγεμένο Αυλό» που ήταν κατά κάποιον τρόπο το στρατηγείο του Χατζιδάκι. Σε αυτά τα δύο στέκια γινόταν ο σχεδιασμός του προγράμματος, παρά στο γραφείο του στην ΕΡΤ.

Επειδή είχα την τύχη να είμαι καθημερινός συνδαιτυμόνας του Μάνου, μοιράστηκα μαζί του πολλές στιγμές της καθημερινότητάς του, στιγμές διδαχής περί βιοσοφίας και βιοπορείας, αλλά και να γνωρίσω σημαντικά πρόσωπα της εποχής. Θυμάμαι ένα πρωί στο γραφείο του στο Τρίτο να μπαίνει η ιδιαιτέρα του, η κυρία Καστρινάκη, και να αφήνει έναν φάκελο με τον μισθό του. Ο μισθός του ήταν 14.000 δραχμές. Ανοιξε τον φάκελο και με έκπληξη είδε να περιέχει υπερδιπλάσιο ποσό. Φώναξε τη γραμματέα του και της ζήτησε να μάθει για ποιον λόγο ήταν περισσότερα τα χρήματα. Σε λίγο επέστρεψε και του είπε πως του έκαναν αύξηση. Εγινε έξαλλος, «σας παρακαλώ φέρτε μου ένα κόκκινο στυλό» είπε και, αφού έκλεισε τον φάκελο, έγραψε: «Παρακαλώ να μου επιστρέψετε τον κανονικό μισθό μου, και άλλη φορά να με ρωτάτε πριν μου κάνετε αύξηση».

«Χατζιδάκις-Θοδωράκης»

Θυμάμαι επίσης ένα βράδυ μια συνάντησή του με τον Μίκη Θεοδωράκη, για να τον πείσει να ερμηνεύσει την Ελλαδογραφία του Γκάτσου στα «Παράλογα», αλλά ήμουν επίσης παρών σε ακόμη μία, που ακολούθησε για να συντονίσουν τη δράση τους απέναντι στην ΑΕΠΙ. Και στις δύο συναντήσεις κάποια στιγμή ο Μίκης απευθύνθηκε σε μένα λέγοντας πως οφείλει τη ζωή του στον Μάνο καθώς τον έκρυψε την εποχή της ΕΠΟΝ από τους διώκτες του. Κάποτε ρώτησα τον Μάνο αν ήταν αλήθεια αυτό που έλεγε και ξανάλεγε ο Μίκης. Μου απάντησε πως κάτι τέτοιο ουδέποτε συνέβη και πρόσθεσε: «Αλλά ο Μίκης αφήνει να εννοηθεί πως, για να μπορώ να τον κρύψω, ήμουν υπεράνω υποψίας, κατά συνέπεια άνθρωπος της κατάστασης». Στην ερώτησή μου αν είχε βάση η φήμη πως οι δυο τους είχαν αντιπαλότητα, μου είπε πως τότε, τη δεκαετία του ’60, μπήκε σ’ ένα μπακάλικο και ο μπακάλης του είπε: «Σας γνωρίζω, είσαστε αυτός που λέμε “Χατζιδάκις-Θοδωράκης”». Και ο Μάνος του απάντησε: «Οχι, εγώ είμαι ο ξάδερφός του ο φαρμακοποιός»! Αλλά και στην παρέα, όταν κάποιος έφερνε τη συζήτηση σε αυτήν την ιστορία, ο Μάνος έλεγε: «Δεν μετανιώνω για τίποτα στη ζωή μου, μόνο για ένα πράγμα έχω μετανιώσει, που δεν παντρεύτηκα και που δεν παντρεύτηκα τον Μίκη Θεοδωράκη».

Οταν θύμωνε

Ο Μάνος ήταν ευέξαπτος άνθρωπος, αλλά η χειρότερη βρισιά που μπορούσε να ξεστομίσει ήταν το «είσαι βλαξ» και «είσαι ανόητος».

Ενα βράδυ περνώντας, από τη Ρηγίλλης, το φανάρι της Βασιλέως Κωνσταντίνου για να πάμε στον «Αυλό», κάποιος είχε παρκάρει πάνω στο πεζοδρόμιο. Ο Χατζιδάκις έγινε έξαλλος. «Δώσ’ μου ένα χαρτί» μου λέει, έβγαλα το χαρτί από το πακέτο με τα τσιγάρα, περίεργος για το τι ήθελε να κάνει. Εγραψε λοιπόν «Είσθε βλαξ» και το πέρασε στους υαλοκαθαριστήρες του αυτοκινήτου.

manos xatzidakis
Φωτ.: Γιώργος Τζαμτζής

Το ρεμπέτικο κι ο Μάρκος

Οπως είπα, οι ώρες που περνούσαμε οι δυο μας στην ταβέρνα του Ηλία και στον «Μαγεμένο Αυλό» μού έδιναν την ευκαιρία να ρωτάω για πολλά πράγματα της διαδρομής του, αλλά και για πρόσωπα της εποχής, κυρίως για τους ανθρώπους του τραγουδιού, όπως π.χ. πώς συνέβη να ασχοληθεί με το ρεμπέτικο.

Μου διηγήθηκε τη γνωστή και χιλιοειπωμένη ιστορία για την πρώτη φορά που ένας φίλος της εφηβείας τον οδήγησε σε ένα υπόγειο καταγώγιο, όπως ήθελε η εποχή να αποκαλεί αυτά τα στέκια, όπου άκουσε τον Μάρκο Βαμβακάρη.

Ανοίγω παρένθεση:

Ενα απόγευμα στο σπίτι του ο Στέλιος Βαμβακάρης, με τον οποίο με συνέδεε στενή φιλία, μου διηγήθηκε ένα περιστατικό: το 1974 ο Μάνος έστειλε με αφιέρωση στον Μάρκο τον δίσκο του, με εναρμονίσεις ρεμπέτικων τραγουδιών Ο ΣΚΛΗΡΟΣ ΑΠΡΙΛΗΣ ΤΟΥ ’45, που περιέχει και το τραγούδι του Μάρκου «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν». Ο Μάρκος έβαλε στο πικάπ τον δίσκο και άκουγε… Ξαφνικά φωνάζει τον Στέλιο και αφού ξανάβαλε το δικό του τραγούδι και το άκουσαν μαζί, γύρισε και του είπε συγκινημένος: «Εχω γράψει τέτοια μουσική και δεν το ήξερα;»

Κλείνει η παρένθεση.

Ενα βράδυ στη Βάρη

Αφού, λοιπόν, μου έκανε ο Μάνος ολόκληρη διάλεξη για το ρεμπέτικο, με ρώτησε αν υπάρχουν στον καιρό μου αντίστοιχα καταγώγια. «Πώς δεν υπάρχουν, υπάρχουν, αλλά τύποι σαν τον Μάρκο δεν υπάρχουν. Πάντως αν έχεις όρεξη μπορούμε να πάμε ένα βράδυ», του είπα.

Είχα έναν συμφοιτητή στη Νομική, τον Αντρέα Μέξα, που για βιοπορισμό έπαιζε μπουζούκι σ’ ένα λαϊκό μαγαζί στη Βάρη, τον «Γαλαξία». Πήρα λοιπόν τον Χατζιδάκι και πήγαμε. Ο χώρος… Βιετνάμ, ντουμάνι απ’ την κάπνα. Ο Χατζιδάκις που ήταν σκληρός καπνιστής κάθε τόσο έβγαινε έξω να πάρει αέρα. Παράγγειλε και μια πορτοκαλάδα και το γκαρσόνι μας στραβοκοίταξε. Περιττό να πω πως δεν αντιλήφθηκε κανείς την παρουσία του, ώσπου κάποια στιγμή ένας νεαρός τραγουδιστής είπε «παραγγελιά» και αφού, κυριολεκτικά, εκτέλεσε το τραγούδι «Είμαι αητός χωρίς φτερά», γυρίζει ο Χατζιδάκις και μου λέει: «Ε... αφού το έζησα κι αυτό, αγόρι μου, δεν πάμε να φύγουμε;».

Lemon pie στον «Μαγεμένο Αυλό»

Και ένα τελευταίο, μετά από ένα έμφραγμα οι γιατροί τού συνέστησαν δίαιτα και αποχή από τα γλυκά, έλα όμως που του άρεσε πάρα πολύ η lemon pie του «Αυλού» και κάθε που κάποιος ερχόταν στο τραπέζι του, πιεστικά του παράγγελνε μία lemon pie και στη συνέχεια σχεδόν την έτρωγε ο ίδιος. Ολοι οι φίλοι του προσπαθούσαμε να τον αποτρέψουμε. Μια μέρα που ήμασταν οι δυο μας φωνάζει τον σερβιτόρο και του λέει: «Φέρε μια lemon pie για τον Γιώργο». Εγώ είπα: «Μα δεν μου αρέσει». Κι εκείνος: «Θα δεις, δεν έχεις δίκιο, είναι εξαιρετικό». Ηρθε το γλυκό, πήρε μια μεγάλη κουταλιά και συμπλήρωσε: «Ωραία, από αύριο θα αρχίσω δίαιτα και θα δεις, θα περπατάμε στην Πανεπιστημίου και θα λένε... ποιος είναι αυτός ο χοντρός δίπλα στον Χατζιδάκι!».

*Ραδιοφωνικός παραγωγός, φίλος, συνεργάτης και παραγωγός στο Τρίτο του Μάνου Χατζιδάκι

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Ενας ελεύθερος και βαθιά σκεπτόμενος άνθρωπος

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας