Ζούσε με έναν «στόχο» στην πλάτη

«Επικεφαλής του πολιτικού σκέλους της Χαμάς –τρομοκρατικής οργάνωσης κατά το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και συμμάχους τους–, είναι ο υπ’ αριθμόν ένα στόχος του Ισραήλ μετά τη σοκαριστική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, που κινδυνεύει να ανάψει το “σπίρτο” στη μεσανατολική “πυριτιδαποθήκη”», γράφαμε για τον Ισμαήλ Χανίγια στη στήλη «Προσωπική Υπόθεση», στο φύλλο του Σαββατοκύριακου στις 14-15 του περασμένου Οκτωβρίου.

Χθες, ξημερώματα της 31ης Ιουλίου, ο Χανίγια δολοφονήθηκε ενώ βρισκόταν όχι στην Ντόχα του Κατάρ –όπου είχε μεταφέρει την έδρα του εδώ και χρόνια– αλλά στην Τεχεράνη, λίγο αφότου είχε παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας του νέου, μετριοπαθή (αλλά πολιτικά ανίσχυρου μπροστά στον αγιατολάχ) προέδρου του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν.

Στο φόντο της δολοφονίας του είναι το στρατηγικό αδιέξοδο του Ισραήλ στον συνεχιζόμενο πόλεμο με τη Χαμάς στην αιματοβαμμένη Λωρίδα της Γάζας, όπου ο αριθμός των νεκρών αγγίζει πια τους 39.500 και η σπειροειδής ανθρωπιστική κρίση παίρνει όλο και πιο εφιαλτικές διαστάσεις.

Είναι επίσης οι διεθνείς πιέσεις για κατάπαυση του πυρός, ως προϊόν «τριγωνικών» διαπραγματεύσεων, στις οποίες είχε κομβικό ρόλο ο Χανίγια. Συγκριτικά με τα υπόλοιπα εν ζωή ηγετικά στελέχη της ισλαμιστικής παλαιστινικής οργάνωσης, φάνταζε ο μετριοπαθέστερος στις τάξεις της.

Μακράν δημοφιλέστερος του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, ακόμη και στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη, χαρακτηριζόταν ρεαλιστής. Η ισραηλο-παλαιστινιακή διένεξη καθόρισε τη ζωή του.

Γιος Παλαιστίνιων προσφύγων από την Ασκελόν, που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους κατά τον πόλεμο του 1948, ο Ισμαήλ Χανίγια γεννήθηκε το 1963 στον προσφυγικό καταυλισμό Αλ Σάτι της Γάζας.

Στα νιάτα του ήταν μέλος του φοιτητικού κλάδου της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας, όπου σπούδασε αραβική φιλολογία. Εντάχθηκε στη Χαμάς από την ίδρυσή της, το 1987, μετά το ξέσπασμα της πρώτης Ιντιφάντα.

Συνελήφθη τρεις φορές από τους Ισραηλινούς – μετά την τρίτη μάλιστα εκδιώχθηκε στον νότιο Λίβανο. Επέστρεψε στη Γάζα το 1993.

Βοηθός του ιδρυτή και πνευματικού ηγέτης της Χαμάς, σεΐχη Αχμέντ Γιασίν –μαζί με τον οποίο είχε γίνει στόχος απόπειρας δολοφονίας από τους Ισραηλινούς το 2003– ανελίχθηκε γρήγορα στα ανώτερα κλιμάκια της οργάνωσης, φτάνοντας το 2017 να γίνει ο επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου.

Στην ενίσχυση του πολιτικού προφίλ του συνέβαλαν η μονομερής αποχώρηση των κατοχικών ισραηλινών δυνάμεων από τη Λωρίδα της Γάζας το 2005 και η νίκη της Χαμάς στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές το 2006, αν και η πρωθυπουργία του Χανίγια κράτησε μόλις έναν χρόνο, με κατάληξη την πλήρη ρήξη με τη Φατάχ του Γιάσερ Αραφάτ –η οποία είχε κάνει πια στροφή στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις– και την de facto ηγεμονία της Χαμάς στον παλαιστινιακό θύλακα.

Διατηρώντας στενούς δεσμούς με το Κατάρ, το Ιράν, αλλά και την Τουρκία –ο Ταγίπ Ερντογάν τον αποκαλούσε «αδελφό»– ο Χανίγια μετεγκαταστάθηκε, ων εξόριστος, στην Ντόχα το 2016.

Κατηγορήθηκε ότι εκεί ζούσε βίο σκανδαλωδώς πολυτελή, σε διαμετρική αντίθεση με τους εξαθλιωμένους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας. Στη διάρκεια του πολέμου έχασε από ισραηλινές επιδρομές δεκάδες συγγενείς του, μεταξύ αυτών τρεις γιους του, τέσσερα εγγόνια και την 80χρονη αδελφή του. Σήμερα κηδεύεται ο ίδιος ως «μάρτυρας» στην Τεχεράνη, ενώ αύριο θα ενταφιαστεί στην Ντόχα.

Η διαδοχή του, όπως και οι διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και για το θέμα των ομήρων, είναι πλέον στον «αέρα». Κάτι που φαίνεται να λειτουργεί προς τέρψη των ακροδεξιών εταίρων του πολιτικά κλυδωνιζόμενου Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου.

Σύμφωνα με ισραηλινά δημοσιεύματα, πίεζαν εδώ και καιρό για καθυστέρηση των συνομιλιών τουλάχιστον μέχρι τις αμφίρροπες προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ.

Κατά την πάγια τακτική του, πάντως, το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία-σοκ του Χανίγια, που αναδεικνύει τα κενά ασφαλείας (και) του Ιράν, δοκιμάζει τα όρια αντοχής του υποστηριζόμενου από την Τεχεράνη «Αξονα της Αντίστασης» και στέλνει προειδοποιητικό μήνυμα με πολλαπλούς περιφερειακούς αποδέκτες.