Συνεπής ώς τον θάνατο...

«Απλά φανταστείτε πως ένας τέτοιος λόγιος, που παρείχε τόσο αξιομνημόνευτες υπηρεσίες στον χώρο αυτό και την Ιστορία, θα αποκεφαλιζόταν, με τη σορό του να κρέμεται ακόμα από έναν αρχαίο κίονα στο κέντρο της πλατείας της Παλμύρας... Η συνεχιζόμενη παρουσία αυτών των εγκληματιών στην πόλη είναι κατάρα και κακός οιωνός για την Παλμύρα, για κάθε κίονα και κάθε αρχαιολογικό εύρημα εντός της»...

Σοκαρισμένος ο επικεφαλής της συριακής Υπηρεσίας Αρχαιοτήτων και Μουσείων στη Δαμασκό, Μααμούν Αμπντουλκαρίμ, σοκαρισμένος και ο κόσμος όλος από τη νέα φρικαλεότητα των σουνιτών φονταμενταλιστών του αυτοαποκαλούμενου «Ισλαμικού κράτους» (Ι.Κ.) με θύμα έναν σπουδαίο επιστήμονα και πρωτοπόρο της αρχαιολογίας στη Συρία, τον 82χρονο Χάλεντ αλ Ασάαντ, που αφιέρωσε και τελικά θυσίασε τη ζωή του για να προστατέψει τους ιστορικούς θησαυρούς της γενέτειράς του, της Παλμύρας, του ανεκτίμητου Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

«Ηταν μια αναπόσπαστη μορφή αυτής της πόλης, δεν μπορείς να γράψεις για την ιστορία της ή για οτιδήποτε έχει να κάνει με τις ανασκαφές στην Παλμύρα χωρίς να αναφερθείς στον Χάλεντ αλ Ασάαντ. Είναι σαν να μιλάς για την αιγυπτιολογία χωρίς να αναφερθείς στον Χάουαρντ Κάρτερ» (ο διάσημος Βρετανός αρχαιολόγος, που ανακάλυψε άθικτο τον τάφο του φαραώ Τουταγχαμόν το 1922), είπε συντετριμμένος ο Αμρ αλ Αζμ, πρώην διευθυντής των εργαστηρίων συντήρησης αρχαιοτήτων της Συρίας, που τον γνώριζε προσωπικά.

Ο Ασάαντ υπήρξε επί 40 χρόνια επικεφαλής του αρχαιολογικού χώρου έως το 2003, που συνταξιοδοτήθηκε, αλλά συνέχισε να εργάζεται ως ειδικός σύμβουλος της Υπηρεσίας Αρχαιοτήτων και Μουσείων, έχοντας ανακαλύψει πληθώρα αρχαίων νεκροταφείων και ενός βυζαντινού κοιμητηρίου στην Παλμύρα, σε συνεργασία και με αρχαιολογικές αποστολές από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελβετία.

Οι συνεργασίες του αυτές, μαζί με άλλα δύο κρίσιμα γεγονότα, φαίνεται πως συνέβαλαν στην αποτρόπαια εκτέλεσή του.

Από το 1954 υπήρξε μέλος του κόμματος Μπάαθ της δυναστείας των Ασαντ, ενώ, σύμφωνα με συριακές και βρετανικές πηγές, αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους εξτρεμιστές και να τους αποκαλύψει πού είχε κρύψει πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα, πριν το Ι.Κ. καταλάβει την Παλμύρα τον Μάιο. Φέρεται να κρατήθηκε επί τουλάχιστον τρεις εβδομάδες και να ανακρίθηκε εξαντλητικά, χωρίς να του αποσπάσουν καμία πληροφορία.

Σύμφωνα με ντόπιο ακτιβιστή, που υποστήριξε ότι είναι ανιψιός του θύματος, την προηγούμενη Τρίτη μετέφεραν με φορτηγάκι τον αρχαιολόγο σε μια κατάμεστη πλατεία κι ένας ένοπλος διάβασε δημόσια πέντε κατηγορίες εναντίον του, μεταξύ των οποίων ότι είχε στην ευθύνη του «ειδωλολατρικά σύμβολα», συμμετείχε σε «συνέδρια απίστων», αλλά και πως ήταν πιστός στο καθεστώς του Μπασάρ αλ Ασαντ και διατηρούσε επαφές με αξιωματούχους ασφαλείας και μυστικών υπηρεσιών.

Οταν άλλος ένοπλος έβγαλε ένα μαχαίρι, ο νεαρός δεν άντεξε, έφυγε από την πλατεία και λίγο αργότερα από την Παλμύρα. Αρκετοί άλλοι ακτιβιστές λένε, πάντως, πως η αποκεφαλισμένη σορός δεν κρεμάστηκε σε κίονα του αρχαιολογικού χώρου, αλλά σε στύλο στον κεντρικό δρόμο της κατεχόμενης πόλης.

Προς το παρόν τα περισσότερα μνημεία της Παλμύρας έχουν γλιτώσει από το σκοταδιστικό μένος του Ι.Κ. με εξαίρεση την ανατίναξη τον Ιούνιο δύο αρχαίων ιερών και την καταστροφή ενός αγάλματος λιονταριού του 2ου αιώνα μ.Χ., που θεωρήθηκαν «ειδωλολατρικά και βλάσφημα».

Τον περασμένο μήνα η UNESCO κατήγγειλε πως οι λεηλασίες αρχαιοτήτων από τους εξτρεμιστές γίνονται πια σε «βιομηχανική κλίμακα», τροφοδοτώντας από τη μια με νέο «υλικό» τον μηχανισμό προπαγάνδας των τρομοκρατών κι από την άλλη προσφέροντάς τους έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων από την αρχαιοκαπηλία.

Καταδικάζει η Ελλάδα

Τον αποτροπιασμό τους για την τραγική κατάληξη του Χάλεντ αλ Ασάαντ εξέφρασαν η ηγεσία και τα στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων. «Η Ελλάδα καταδικάζει τέτοιου είδους ενέργειες και στέκει πάντα στο πλευρό των κρατών που καλούνται να προστατεύσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά σε περιόδους κρίσης, κινούμενη πάντοτε στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου» αναφέρει σχετική ανακοίνωση.

«Παράλληλα η χώρα μας πρωτοστατεί στη δημιουργία ενός Διεθνούς Συνασπισμού με στόχο την πάταξη της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών και τον επαναπατρισμό τους στις χώρες προέλευσής τους. Η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί μείζον ηθικό ζήτημα για το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού και η Ελλάδα στρατεύεται με συνέπεια στον αγώνα για τη διατήρηση του παγκόσμιου πολιτισμού» καταλήγει η ανακοίνωση.