Ιστορική δίκη στην Αργεντινή: Καταδίκες για εγκλήματα της δικτατορίας

Κλάματα, αγκαλιές και ένα καθυστερημένο αίσθημα δικαίωσης, μετά τις ανακοινώσεις για καταδίκη σε ισόβια των εμπλεκομένων στα περιβόητα μυστικά κέντρα κράτησης που σκόρπισαν θάνατο και βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας.

Η δίκη ολοκληρώθηκε έπειτα από τρία και πλέον χρόνια και αφορούσε εκατοντάδες υποθέσεις αυθαίρετων συλλήψεων ή απαγωγών, βασανισμών, βιασμών, βίαιων εξαφανίσεων, κλοπών βρεφών και άλλων εγκλημάτων σε τρία κέντρα κράτησης την περίοδο 1976 – 1983. 

Δικαστήριο στη Λα Πλάτα επέβαλε δέκα ποινές ισόβιας κάθειρξης, μια ποινή κάθειρξης 25 ετών και ανακοίνωσε επίσης την αθώωση ενός από τους δώδεκα κατηγορούμενους (άλλοι έξι πέθαναν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας). Εξαιρουμένου ενός φυλακισμένου, συμμετείχαν στη διαδικασία ψηφιακά, καθώς είχε διαταχθεί η κράτηση κατ’ οίκον για κάποιους ήδη καταδικασμένους για άλλες υποθέσεις.

Το δικαστήριο, αφού απαγγέλθηκαν οι καταδίκες, ζήτησε να γίνουν «επείγουσες» ιατρικές εξετάσεις για να κριθεί αν μπορεί να ανακληθεί ή όχι η κράτησή τους κατ’ οίκον και να οδηγηθούν σε φυλακές.

Η δίκη αφορούσε πάνω από 400 θύματα, που πέρασαν από τρία «CCD», όπως έχουν μείνει γνωστά, με το ακρώνυμό τους στα ισπανικά, τα διαβόητα «μυστικά κέντρα κράτησης». Η χώρα μέτραγε εκατοντάδες την εποχή της χούντας. Τα τρία συγκεκριμένα ήταν αυτά στη Μπάνφιλντ, στην Κίλμες και στη Λανούς, σε ακτίνα 25 χιλιομέτρων γύρω από το Μπουένος Άιρες.

Ανάμεσα στους κατηγορούμενους, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, αστυνομικοί, στρατιωτικοί γιατροί, άλλοτε υπουργός επαρχιακής κυβέρνησης...

Δήλωσαν αθώοι, ή πως δεν βρίσκονταν στη χώρα όταν εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα, ενώ ένας βάσισε την υπεράσπισή του στο ότι διεξαγόταν «πόλεμος».

Ο βασικός κατηγορούμενος, ο Μιγκέλ Ετσεκολάτς, πέθανε το 2022 υπό κράτηση, στα 93 του χρόνια, ήδη καταδικασμένος σε ισόβια αρκετές φορές.

Σύμφωνα με τη συλλογικότητα Μητέρες της Πλατείας Μαΐου, 23 έγκυες ήταν ανάμεσα στις κρατούμενες που πέρασαν από τα συγκεκριμένα CCD. Ορισμένες αναγκάστηκαν να αποβάλουν από τους δημίους τους, άλλες εξαφανίστηκαν και δέκα νήπια δόθηκαν σε οικογένειες φίλα προσκείμενες στο καθεστώς. Επτά από αυτά τα παιδιά δεν έμαθαν την πραγματική τους ταυτότητα παρά χρόνια αργότερα.

Ανάμεσα στις φυλακισμένες στο Μπάνφιλντ ήταν η Αντριάνα Κάλβο, εμβληματική μορφή μεταξύ των θυμάτων (πέθανε το 2010), η κατάθεση-καταπέλτης της οποίας, στην οποία αφηγήθηκε πως γέννησε με δεμένα τα μάτια και με αλυσίδες στα χέρια μέσα σε αυτοκίνητο της αστυνομίας σημάδεψε τη «δίκη της χούντας» το 1985 και έχει συμπεριληφθεί κατά μεγάλο μέρος της στην επιτυχημένη ταινία «Αργεντινή, 1985» (2022).

Οι καταδίκες στη δίκη στη Λα Πλάτα ανακοινώθηκαν με φόντο την επαναφορά του ζητήματος της βαριάς κληρονομιάς της δικτατορίας στον δημόσιο διάλογο.

Ο ακραίος φιλελεύθερος Χαβιέρ Μιλέι, πρόεδρος της Αργεντινής από τον Δεκέμβριο, αμφισβητεί την ιστοριογραφία για την περίοδο εκείνη, αντί για δικτατορία μιλάει για «πόλεμο» ανάμεσα στο κράτος και αντάρτες της άκρας δεξιάς, ενώ βρίσκει υπερβολικό τον απολογισμό των 30.000 νεκρών και εξαφανισμένων, για τον οποίο κάνουν λόγο οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αφότου ξανάρχισαν το 2006 δίκες για τα εγκλήματα της δικτατορίας, μετά την παρένθεση της αμνηστίας που εφαρμόστηκε τα χρόνια του 1990, η δικαιοσύνη της Αργεντινής καταδίκασε ως τα μέσα του Μαρτίου 1.176 πρόσωπα, ανάμεσά τους 661 σε ποινές φυλάκισης ή κάθειρξης, τις οποίες στην πλειονότητά τους εκτίουν κατ’ οίκον. Παραμένουν σε εξέλιξη σχεδόν 80 δικαστικές υποθέσεις.