Ο Μιλέι... ξαναπήρε το αλυσοπρίονό του

«Ευτυχισμένα Χριστούγεννα για όλους. Ευχαριστώ για τη θυσία και τη στήριξη, πιο αισθητή από ποτέ». Είναι άγνωστο σε ποιους «όλους» απευθυνόταν ο υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής Λουίς Καπούτο με το μήνυμά του, που φάντασε ύβρις για το 40% των φτωχών της χώρας, την ώρα που οι πολίτες ζουν από τα πιο δύσκολα Χριστούγεννα της πρόσφατης ιστορίας τους.

Τα πρώτα μέτρα που έλαβε ο ακροδεξιός και ακραιο-νεοφιλελεύθερος πρόεδρος δεν έκαναν παρά να επιδεινώσουν ραγδαία την επισφαλή συνθήκη τους. Δρακόντειες περικοπές 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις δημόσιες δαπάνες, υποτίμηση του πέσο κατά 119%, απελευθέρωση όλων των τιμών και δασμών. Τον Νοέμβριο οι τιμές αυξήθηκαν κατά 13% σε σχέση με τον Οκτώβριο, τον Δεκέμβριο η αύξηση θα φτάσει στο 30%. Μέσα σε μία μόλις εβδομάδα, σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων EcoGo, υπήρξαν τρόφιμα που αυξήθηκαν κατά μέσον όρο 90%. Και εκτιμάται πως οι πολιτικές του Μιλέι θα οδηγήσουν σε αύξηση του πληθωρισμού κατά μέσον όρο 30% τον μήνα το 2024.

Πάντως η «πιο αισθητή από ποτέ στήριξη» υπήρξε: από τους μεγάλους επιχειρηματικούς και χρηματοπιστωτικούς ομίλους που αντέδρασαν σχεδόν πανηγυρικά με την ανακοίνωση την περασμένη Τετάρτη ενός «Διατάγματος Εκτακτης Ανάγκης» (DNU) που καταργεί ή τροποποιεί περισσότερες από 300 διατάξεις δεκάδων νόμων με στόχο την απόλυτη απελευθέρωση των αγορών και απορρύθμιση της οικονομίας. Οι μετοχές των αργεντίνικων τραπεζών αυξήθηκαν κατά 13% στο χρηματιστήριο του Μπουένος Αϊρες, ενώ στη Wall Street εκτοξεύτηκαν επίσης τα ομόλογα σε δολάρια.

Το «αλυσοπρίονο» σε πλήρη δράση

Τα DNU είναι συνταγματικός μηχανισμός επίλυσης έκτακτων καταστάσεων ή φυσικών καταστροφών που δεν μπορούν να περιμένουν τη συζήτηση μέτρων αντιμετώπισής τους από το Κογκρέσο. Αλλά σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει καμία ανάγκη και τίποτα έκτακτο που να το υπαγορεύει, πέρα από τη σπουδή του προέδρου να επιβάλει ένα πρόγραμμα που ξέρει ότι θα συναντούσε μεγάλες δυσκολίες στη Βουλή εάν συζητιόταν ξεχωριστά κάθε πρότασή του. Γιατί τα όσα προβλέπει είναι σαρωτικά.

Απελευθερώνει πλήρως τις τιμές απαγορεύοντας στις κρατικές αρχές να παρεμβαίνουν σε περιπτώσεις κερδοσκοπίας, καταργώντας συγχρόνως και το Παρατηρητήριο Τιμών.

Καταργεί τον νόμο Ενοικίου που προστάτευε τους ενοικιαστές, ορίζοντας πλαφόν για τις αυξήσεις και ελάχιστο συμβόλαιο τριών ετών. Τώρα οι ιδιοκτήτες μπορεί να ζητούν ό,τι θέλουν για τα ακίνητά τους, για όσο θέλουν και σε όποιο νόμισμα επιθυμούν.

Μεταρρυθμίζει την εργασιακή νομοθεσία διευκολύνοντας τις απολύσεις, περιορίζοντας το δικαίωμα κινητοποίησης και απεργίας (που εφεξής είναι επαρκής λόγος απόλυσης), μειώνοντας αποζημιώσεις, καταργώντας τα πρόστιμα στις επιχειρήσεις για την αδήλωτη εργασία και την υπερεργασία (ώς και 12 ώρες).

Απαγορεύει να τίθενται περιορισμοί στις εξαγωγές και μεταρρυθμίζει το σύστημα δασμών ώστε να «διευκολυνθεί το διεθνές εμπόριο». Μετατρέπει όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις σε Α.Ε. που θα μπορούν πάραυτα και χωρίς πολλές διατυπώσεις να ιδιωτικοποιούνται και να περνούν και στα χέρια ξένων επιχειρήσεων, ενώ καταργεί και τον Νόμο περί Εδαφών, ο οποίος περιόριζε τη συγκέντρωση ιδιοκτησίας σε ξένους, ιδίως δε στις αγροτικές περιοχές, αλλά και σε παράκτιες και συνοριακές, όπου θωράκιζε τους πλουτοπαραγωγικούς και φυσικούς πόρους της χώρας σε στρατηγικούς τομείς.

Ενδεικτικό των προθέσεων του Μιλέι ήταν όσα απάντησε σε συνέντευξη όταν τον ρώτησαν τι θα γίνει με το λίθιο. «Ενα από τα πράγματα που συνέβησαν ήταν πως μου τηλεφώνησε ο Ελον Μασκ. Τον ενδιαφέρει πάρα πολύ το λίθιο. Οπως ενδιαφέρεται και η κυβέρνηση και πολλές επιχειρήσεις των ΗΠΑ, αλλά χρειάζονται ένα νομικό πλαίσιο που να σέβεται τα δικαιώματα ιδιοκτησίας».

Αντισυνταγματική κατάργηση του διαχωρισμού εξουσιών

Αυτές είναι απλώς μερικές από τις εκατοντάδες προβλέψεις ενός Διατάγματος, που νομικοί καταγγέλλουν ότι επιχειρεί να υπερισχύσει του ίδιου του Ποινικού. Ο συνταγματολόγος Ανδρές Χιλ Ντομίνγκες το καταγγέλλει ως αντισυνταγματικό κείμενο που πλήττει τον διαχωρισμό των εξουσιών, αναθέτοντας στον πρόεδρο αρμοδιότητες που ανήκουν στη νομοθετική εξουσία.

«Κυβερνώντας έτσι απειλείται η δημοκρατία», έλεγε στην El País ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Ρομπέρτο Γαργαρέγια, εκτιμώντας πως θα υπάρξουν πολλές προσφυγές εναντίον των διατάξεών του κι ίσως κάποιες τελικά καταργηθούν. Συμφωνεί και ο συνταγματολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Αϊρες, Ραούλ Φερέιρα, που προειδοποιεί πως αυτό το Διάταγμα συνιστά ένα είδος «αυτοκτονίας της δημοκρατίας». Πιστεύει ωστόσο πως δεν είναι η νομική αλλά η πολιτική οδός αυτή που πρέπει να καταργήσει το Διάταγμα.

Το DNU του Μιλέι τίθεται σε ισχύ στις 29 Δεκεμβρίου, αλλά πρέπει να επικυρωθεί από τα δύο σώματα του Κογκρέσου. Τα μέλη της Βουλής και της Γερουσίας δεν μπορεί να συζητήσουν, αναλύσουν, τροποποιήσουν ή απορρίψουν τις διατάξεις του. Απλώς θα εγκρίνουν ή καταψηφίσουν συνολικά το DNU, με απλή πλειοψηφία επί των παρόντων. Σε όλο αυτό το διάστημα και ώς την ολοκλήρωση της διαδικασίας το Διάταγμα θα είναι σε ισχύ.

Σφοδρές αντιδράσεις

Η Μόνιμη Συνέλευση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατήγγειλε πως ο Μιλέι χρησιμοποιεί έναν μηχανισμό για έκτακτες καταστάσεις «για να δικαιολογήσει μια νέα λεηλασία του Εθνους» καταλήγοντας πως αυτό το διάταγμα «αποδεικνύει ότι η ψευδοέννοια της ελευθερίας, όπως την οικειοποιείται η κυβερνητική συμμαχία, είναι μέρος μιας πρωτοφανούς επίθεσης μιας Ακροδεξιάς που συνδέεται με τον πιο ακραίο νεοφιλελευθερισμό, αντίθετη σε οποιαδήποτε ιδέα ισότητας και αλληλεγγύης».

Συνδικάτα όπως το CGT ανακοίνωσαν πως επεξεργάζονται «σχέδιο αγώνα», με πρώτο βήμα την κατάθεση αιτήματος αναίρεσης του διατάγματος, ενώ τις επόμενες ημέρες θα αποφασίσουν κινητοποιήσεις. Ο δε κοινωνικός ηγέτης της πιο μαχητικής τάσης των περονιστών, Χουάν Γκραμπόις, κατήγγειλε πως αυτό ισοδυναμεί με «εγκαθίδρυση μιας απόλυτης μοναρχίας αποφασισμένης να επιτεθεί με βαρύ οπλισμό τις μεσαίες και κατώτερες τάξεις της χώρας». Καταλήγοντας με την έκκληση: «Αν είσαι ενάντια στη μοναρχία, εκμεταλλεύσου την κατσαρόλα, που ακόμα δεν περιλαμβάνεται σε κάποιο πρωτόκολλο (καταστολής)».

Πρόκειται για πρωτόκολλο σαν κι αυτό που θέσπισε στις 14 Δεκεμβρίου η υπουργός Πατρίσια Μπούλριτς για να προλάβει το αναμενόμενο κύμα διαμαρτυριών και εφαρμόστηκε την περασμένη εβδομάδα στις πρώτες κινητοποιήσεις που οργανώθηκαν: 2.000 αστυνομικοί και χωροφύλακες γύρω από την Πλατεία του Μάη, περιπολίες, τεθωρακισμένα οχήματα ρίψης νερού, ελικόπτερα πάνω από το κέντρο της πρωτεύουσας, drones, φωτογραφήσεις και βιντεοσκοπήσεις για ταυτοποίηση προσώπων, ηχογραφημένα μηνύματα σε σταθμούς μετρό και τρένα ότι όσοι μετέχουν σε διαδηλώσεις δεν θα παίρνουν κοινωνικά βοηθήματα. Εκφοβισμός σε πρώτο πλάνο.