Ερευνώντας τις αφίξεις ναζιστών στο Εκουαδόρ

Τώρα που οι περισσότεροι ναζιστές εγκληματίες πολέμου έχουν πεθάνει και οι έρευνες δεν μπορούν να καταλήξουν στην απόδοση δικαιοσύνης, αλλά μόνο στη συμπλήρωση των κενών της Ιστορίας για τις πολιτικές διασυνδέσεις που επέτρεψαν τη διαφυγή τους, οι γερμανικές αρχές κινητοποιούνται για να εντοπίσουν τα ίχνη τους.

Αυτό θα επιχειρήσει το Ομοσπονδιακό Γραφείο για τη Διερεύνηση των Εγκλημάτων των Εθνικοσοσιαλιστών, στέλνοντας στο Εκουαδόρ τον εισαγγελέα Κουρτ Σριμ και τον επικεφαλής του ποινικού τμήματος της υπηρεσίας, Ούβε Στάινς, προκειμένου να μελετήσουν απόρρητα ιστορικά αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας.

Ενα μέρος των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτά τα αρχεία έχει περιληφθεί στο βιβλίο «Το Εκουαδόρ και η ναζιστική Γερμανία» του Φρανσίσκο Νούνιες ντελ Αρκο: μια συλλογή ντοκουμέντων που αποκαλύπτει τη στενή σχέση ανάμεσα στη νοτιοαμερικανική χώρα και τη Γερμανία το διάστημα 1933-1945.

Ενδεικτικά για την ιδεολογική «σύμπνοια» στα δώδεκα χρόνια του χιτλερισμού είναι, ανάμεσα στα άλλα, ότι υπουργός Εξωτερικών της χώρας παρασημοφορήθηκε με τον ναζιστικό Σταυρό του Τάγματος του Αετού, ο Χίτλερ πρόσφερε στο Εκουαδόρ «αναπτυξιακό» δάνειο ύψους 34 εκατ. δολαρίων που είχε «κατάσχει» από Εβραίους και προθυμοποιήθηκε να στηρίξει στρατιωτικά το Εκουαδόρ στον πόλεμο με το Περού. Ενας από τους δικτάτορες της εποχής έφτασε να διορίσει ως επικεφαλής της Εθνικής Διεύθυνσης Ασφαλείας του Εκουαδόρ τον Αλφρέντο Κίνε, μέλος του NSDAP (Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος) και πράκτορα της GESTAPO.

Οπως επισημαίνει ο Ντελ Αρκο, υπάρχει ένα μυστικό αρχείο στο υπουργείο Εξωτερικών του Εκουαδόρ στο οποίο κανείς δεν είχε έως σήμερα πρόσβαση και από το οποίο οι Γερμανοί αξιωματούχοι προσδοκούν να βρουν περισσότερα στοιχεία για τις αφίξεις ναζί στη χώρα και το άσυλο που τους προσφέρθηκε. «Οι αρχές βοήθησαν πολλούς Γερμανούς εγκληματίες πολέμου που έφτασαν στο Εκουαδόρ να βγάλουν πλαστές ταυτότητες. Καταφύγιο τούς πρόσφεραν όχι μόνο η φιλοναζιστική γερμανική παροικία, αλλά και ολιγάρχες που τους έκρυψαν στα αχανή αγροκτήματά τους και κυβερνώντες που τους προστάτευσαν από κάθε δίωξη».

Ανάμεσα στους πολλούς που φέρεται να διασώθηκαν χάρη σε αυτή τη νοσηρή συνενοχή ήταν ο Βάλτερ Ράουφ, ο διαβόητος εφευρέτης του κινητού θαλάμου αερίων, που έζησε στο Κίτο επί μία δεκαετία προτού καταλήξει στη Χιλή, ή ο αρχηγός της GESTAPO, Χάινριχ Μίλερ, που πιστεύεται ότι πέρασε κάποιο διάστημα στη χώρα, ενώ αξιωματικοί των ναζί επισκέπτονταν τακτικά τους συναγωνιστές τους στο Κίτο, όπως ο πιλότος Χανς Ούλριχ Ρούλντε, κάτοχος της μεγαλύτερης διάκρισης του Τρίτου Ράιχ.

Η φιλοναζιστική στάση των τότε κυβερνήσεων του Εκουαδόρ έχει καταδειχθεί και από απόρρητα έγγραφα της CIA που αποχαρακτηρίστηκαν και δημοσιοποιήθηκαν το 2008. Αλλά αυτό δεν αρκεί για να εξηγήσει πώς κατάφεραν να διαφύγουν από τη Δικαιοσύνη οι ναζιστές που τώρα αναζητούν οι Γερμανοί ερευνητές. Μελετώντας αυτά τα αρχεία, θα πρέπει να δώσουν κάποιες ενοχλητικές απαντήσεις. Οπως ότι υπήρξε ανάμεσα στις δύο ηπείρους μια συμμαχία πολιτικών, δικαστικών, κυβερνητικών αξιωματούχων και οικονομικών παραγόντων, που σκόπιμα δεν έδρασε ή και απέτρεψε τη δίωξη των ναζιστών εγκληματιών επί δεκαετίες. Αυτό επισημαίνει στο βιβλίο του «Το κυνήγι των ναζί: οι νοτιοαμερικανικές δικτατορίες και η εκδίκηση των εγκλημάτων των ναζί» ο ιστορικός Ντάνιελ Σταλ.

«Αυτή η συμμαχία των απρόθυμων τροφοδοτήθηκε από τη στάση Γερμανών διπλωματών που “λόγω αλληλεγγύης” σαμποτάρισαν κάθε απόπειρα εντοπισμού και δίωξής τους, Γάλλων ερευνητών που φοβούνταν πως με αυτόν τον τρόπο θα αποκαλυπτόταν το παρελθόν τους ως συνεργατών των ναζί και νοτιοαμερικανικών δικτατοριών που τους έκρυψαν ή αρνήθηκαν να τους εκδώσουν, ανησυχώντας πως οι δίκες για τα εγκλήματα πολέμου ίσως προσέλκυαν την προσοχή της διεθνούς κοινότητας για τα εγκλήματα των δικών τους καθεστώτων».