Η περιοχή του βορείου Καυκάσου έπειτα μια περίοδο σχετικής ηρεμίας βρέθηκε πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η τρομοκρατική επίθεση στο Γκρόζνι, την πρωτεύουσα της Τσετσενίας, επιβεβαίωσε πως η τρομοκρατία παραμένει σοβαρή απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας. Θα μπορούσε όμως να αποτελέσει και ευκαιρία για τη Μόσχα να διεθνοποιήσει μακροπρόθεσμα το ζήτημα της τρομοκρατίας.
Η τρομοκρατία στον βόρειο Καύκασο αποτελεί συνιστώσα της μακροχρόνιας διαμάχης μεταξύ Ρωσίας και Τσετσενίας σχετικά με το καθεστώς της τελευταίας. Η πτώση της Σοβιετικής Eνωσης και η επακόλουθη ανακήρυξη ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας της Τσετσενίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία, οδήγησε σε μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επέμβαση στο Γκρόζνι το 1994 με στόχο την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης. Στα χρόνια που ακολούθησαν η φύση της διαμάχης άλλαξε, μετατρέποντας το αποσχιστικό κίνημα σε ισλαμικό. Οι Τσετσένοι αντάρτες δεν απεμπόλησαν τον στόχο της ανεξαρτητοποίησης από τη Ρωσία, αλλά τον επέκτειναν προσδίδοντάς του μια θρησκευτική παράμετρο.
Η ανακοίνωση για την ανάληψη της ευθύνης της πρόσφατης επίθεσης στο Γκρόζνι είναι ενδεικτική της θρησκευτικής διάστασης της τρομοκρατίας στην Τσετσενία. Την ευθύνη ανέλαβαν οι Μουτζαχεντίν του Εμιράτου του Καυκάσου στην Τσετσενία με ανακοίνωσή τους στο Kavkaz Center. Υποστήριξαν ότι η επίθεση διενεργήθηκε κατ’ εντολή του εμίρη Χάμζατ ως «μια μορφή αντιποίνων για την καταπίεση των Ρώσων εναντίον των μουσουλμάνων γυναικών». Η χρονική περίοδος που επέλεξαν να εκτελέσουν την επίθεση, λίγο πριν ο πρόεδρος Πούτιν εκφωνήσει την ετήσια ομιλία του στο Κοινοβούλιο, υποδηλώνει τον συμβολικό χαρακτήρα της επίθεσης.
Θα μπορούσε όμως να θεωρηθεί και πράξη επίδειξης ισχύος και ικανότητας του νέου εμίρη του Καυκάσου, Εμπού Μουχάμαντ, μετά την αλλαγή ηγεσίας του Εμιράτου. Η επίθεση στο Γκρόζνι αποτελεί την πρώτη μεγάλη τρομοκρατική ενέργεια μετά τη δολοφονία του πρώην εμίρη του Καυκάσου, Ντοκού Ουμάροφ, από τις ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας το 2013. Το χτύπημα θα μπορούσε να ιδωθεί και υπό το πρίσμα της διαμάχης μεταξύ του εμίρη Εμπού Μουχάμαντ και του αποστάτη Τσετσένου αντάρτη και νυν στρατιωτικού ηγέτη του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους, Ομαρ αλ Σισάνι. Δεν αποκλείεται ο εμίρης του Καυκάσου να θέλει να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με τον Αλ Σισάνι δεδομένης της δυναμικής του Ισλαμικού Κράτους.
Στις δηλώσεις του μετά το τρομοκρατικό χτύπημα ο πρόεδρος Πούτιν επέλεξε σκληρή ρητορική επιρρίπτοντας ευθύνες στη Δύση για την ύπαρξη τρομοκρατίας στον Καύκασο, καθώς, όπως υποστήριξε, η Δύση επιδίωκε τη διάλυση της Ρωσίας. Αν και η τρομοκρατική επίθεση αποτελεί αναμφισβήτητα πλήγμα για το κύρος της Ρωσίας, εντούτοις θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική ευκαιρία για τη Ρωσία να διεθνοποιήσει το ζήτημα της τρομοκρατίας του βορείου Καυκάσου. Η Ρωσία έκανε βέβαια προσπάθειες στο παρελθόν να αναγάγει την τρομοκρατία από εθνικό και περιφερειακό ζήτημα σε διεθνές, συνάντησε όμως την απροθυμία των δυτικών.
Οταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανέλαβε καθήκοντα προέδρου το 2000, υπογράμμισε την εξελικτική πορεία της διαμάχης στον βόρειο Καύκασο και προέβαλε τους Τσετσένους αυτονομιστές ως υπαρξιακή απειλή για τη Ρωσία. Υποστήριξε ότι η Ρωσία δεν είναι πλέον αντιμέτωπη με ένα αποσχιστικό αντάρτικο αλλά με το ριζοσπαστικό Ισλάμ. Με τη δημόσια ρητορική που υιοθέτησε προσπάθησε να πείσει τη διεθνή κοινότητα ότι η τρομοκρατία στον βόρειο Καύκασο αποτελεί διεθνή απειλή. Κατά τη διάρκεια διάσκεψης με την Ε.Ε. το 2002 υποστήριξε ότι η σύνδεση των Τσετσένων ανταρτών με την Αλ Κάιντα μεταφράζεται σε στοχοποίηση όλων των απίστων, όχι μόνο των Ρώσων. Επιπλέον χαρακτήρισε την τρομοκρατική επίθεση στο θέατρο Ντουμπρόβκα το 2002 περιστατικό διεθνούς τρομοκρατίας. Μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους η Ρωσία επιδέξια άδραξε την ευκαιρία να συνδέσει την τρομοκρατία στην Τσετσενία με τη διεθνή τρομοκρατία, εκφράζοντας την υποστήριξή της στον συνασπισμό κατά της τρομοκρατίας του οποίου ηγούνταν οι ΗΠΑ.
Το τρομοκρατικό χτύπημα στο Γκρόζνι όμως ευνοεί την προσπάθεια διεθνοποίησης του ζητήματος, αλλά σε βάθος χρόνου. Εάν η Ρωσία καταφέρει να αποδείξει τη συνεργασία μεταξύ Ισλαμικού Κράτους και Εμιράτου του Καυκάσου, θα μπορέσει να προλειάνει το έδαφος ώστε μακροπρόθεσμα να αποδεχτούν οι δυτικοί τη διεθνή εμβέλεια της τρομοκρατίας στον βόρειο Καύκασο. Μια τέτοια προσπάθεια είναι εκ των πραγμάτων δύσκολη για τη Μόσχα. Οι δηλώσεις του εμίρη του Καυκάσου σχετικά με τα κίνητρα της επίθεσης αποσυνδέουν το τρομοκρατικό χτύπημα από τη δράση του Ισλαμικού Κράτους. Είναι άλλωστε αναμενόμενο ο εμίρης Μουχάμαντ να αποστασιοποιηθεί από το Ισλαμικό Κράτος γιατί η οποιαδήποτε σύνδεση μαζί του θα του στερούσε διεθνή στήριξη και νομιμοποίηση. Παρά ταύτα, οι απειλές που εξαπέλυσαν εναντίον της Μόσχας Τσετσένοι μαχητές που βρίσκονται στη Συρία επιβεβαιώνουν τη σύνδεση Τσετσένων ανταρτών και Ισλαμικού Κράτους.
Η παρούσα συγκυρία όμως δεν προσφέρεται για εγχειρήματα διεθνοποίησης. Το ουκρανικό ζήτημα έχει δυναμιτίσει τις ήδη τεταμένες σχέσεις Ρωσίας και Δύσης (λόγω του πολέμου στη Συρία) σε βαθμό που καθιστά οποιαδήποτε τέτοιου είδους προσπάθεια βραχυπρόθεσμα μάταιη.
* διεθνολόγος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας