«Πρέπει να αναχαιτίσουμε το νέο κύμα ξενοφοβίας και ρατσισμού»

Η Νατάσα Στρομπλ βρέθηκε στην Αθήνα για να συμμετάσχει σε ευρωπαϊκό συνέδριο με θέμα «Η χαρτογράφηση και η αντιμετώπιση του νεοναζιστικού φαινομένου και της (νέας) άκρας Δεξιάς στην Ευρώπη», που διοργάνωσε το Ιδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ. Η Αυστριακή πολιτική επιστήμων και ακτιβίστρια της αντιφασιστικής οργάνωσης Offensive gegen Rechts (Επίθεση κατά της Δεξιάς) μίλησε στην «Εφ.Συν.» για την επέλαση της Ακροδεξιάς στην Αυστρία, όπου πλάι σε κόμματα και φοιτητικές αδελφότητες κάνουν την εμφάνισή τους ομάδες «ταυτοτικών», ενός κινήματος της νέας άκρας Δεξιάς το οποίο, όπως αναλύει στο βιβλίο της «Die Identitaren», αρχίζει και απλώνεται σαν μολυσματικός ιός σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες

• Στο βιβλίο σας χαρακτηρίζετε τους ταυτοτικούς νέο κίνημα της Ακροδεξιάς που μπορεί να γίνει ακόμη πιο επικίνδυνο από τα παλιά, γνωστά σχήματά της. Τι είναι ακριβώς οι ταυτοτικοί;

Είναι ένα κίνημα που γεννιέται επίσημα στη Γαλλία το 2003 με το όνομα Bloc Identitaire ως προϊόν των ιδεολογικών διεργασιών της λεγόμενης Νέας Δεξιάς και που επιχειρεί να κρύψει τον ρατσιστικό του χαρακτήρα αντικαθιστώντας τον όρο «φυλή» με την «ταυτότητα». Πολύ σχηματικά, βασική του θέση είναι η μάχη κατά της «επέλασης του Ισλάμ» στην Ευρώπη και κατά της «διαλυτικής επίδρασης της πολυπολιτισμικότητας». Στην κοσμοθεώρησή τους η Ευρώπη ως ξεχωριστή «εθνο-πολιτιστική» ενότητα απειλείται από τους ξένους, οι οποίοι εκ γενετής είναι σημαδεμένοι με διαφορετική «εθνο-πολιτιστική» καταγωγή και το μόνο που μπορεί να κάνουν είναι να εκφυλίσουν και τελικά να καταστρέψουν το «υγιές ευρωπαϊκό σώμα». Ομάδες ταυτοτικών είναι πλέον ενεργές και σε Γερμανία, Τσεχία, Ολλανδία και Αυστρία.

• Δεν φαντάζει και τόσο «νέα» άκρα Δεξιά, αφού η συλλογιστική της παρά την πολύ προσεκτική χρήση διαφορετικών όρων θυμίζει κάποιες θέσεις της ναζιστικής κοσμοθεωρίας.

Πράγματι. Αλλά είναι πολύ προσεκτικοί και δεν δοξάζουν τον εθνικοσοσιαλισμό ανοιχτά. Δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλες μορφές ακροδεξιού εξτρεμισμού, όπως ο ιταλικός φασισμός ή ό,τι αποκαλείται «συντηρητική επανάσταση». Διαβάζοντας τα θεωρητικά τους κείμενα, βλέπει κανείς ότι εμπνέονται από θεωρητικούς των δεκαετιών του ‘20-’30 που ήσαν ανοιχτά αντιδημοκρατικοί, στρέφονταν κατά του κοινοβουλευτισμού και οραματίζονταν ολοκληρωτικά καθεστώτα. Αν δει κανείς τα σύμβολά τους, κάποια συνθήματά τους ή τις μπλούζες τους που γράφουν,π.χ., «Φλόγα και Τιμή» και πολλά ακόμη χαρακτηριστικά, διαπιστώνει ότι δεν διαφέρουν πολύ από αντίστοιχα ναζιστικά ή φασιστικά στοιχεία. Το βλέπεις και στο δίκτυο των «αδελφών ομάδων» τους. Οταν στις 17 Μαΐου φέτος έκαναν μια διαδήλωση κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης με σύνθημα «Η Ευρώπη μας δεν είναι η Ε.Ε. σας», στο πλάι τους βρέθηκαν και ακροδεξιοί, σκίνχεντ, νεοναζί από Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, μέλη του Casa Pound από την Ιταλία και πολλοί ακόμη.

• Το νέο σε αυτούς σε τι συνίσταται, πέραν των ιδεολογικών τους αναφορών στο κίνημα της Νέας Δεξιάς;

Το «νέο» σε αυτούς είναι ότι δουλεύουν με μια καλοεπεξεργασμένη επικοινωνιακή τακτική, παίρνοντας στοιχεία από την pop κουλτούρα και οργανώνοντας παρεμβάσεις, χάπενινγκ ή flash mob, σχολαστικά στοχευμένα, τα οποία τους επιτρέπουν να προσελκύουν το ενδιαφέρον πολιτών και μίντια που ενστερνίζονται τα συνθήματά τους ως «λογικά, νεανικά». Στην Αυστρία το IBÖ (Κίνημα Ταυτοτικών) εμφανίστηκε πριν από δύο χρόνια και εφαρμόζει την ίδια αποτελεσματική στρατηγική, με μια γλώσσα που απέχει από την κλασική ρητορική του μίσους και με τρόπους πραγματικά δημιουργικούς. Η δύναμή τους δεν εδράζεται στη μαζικότητά τους, αλλά στον τρόπο που καταφέρνουν να μεταφέρουν και να πολλαπλασιάζουν τα μηνύματά τους. Και επιπλέον ενισχύονται από τους στενούς δεσμούς με το ακροδεξιό κόμμα της Ελευθερίας: όταν το 2007 το γαλλικό Bloc Identitaire έκανε Διεθνή Συνδιάσκεψη Ταυτοτικών, από την Αυστρία συμμετείχε ένας ευρωβουλευτής του FPÖ. Ενα άλλο ευφυές τέχνασμά τους είναι ότι έχουν διασυνδέσεις και με άλλα κόμματα: διαπρεπής εκπρόσωπος του Λαϊκού Κόμματος ήταν σε κινητοποίησή τους και δύο μέλη των Σοσιαλδημοκρατών τούς έχουν αγκαλιάσει.

• Κι έτσι καταφέρνουν να νομιμοποιούνται ως ένα νεανικό κίνημα υπεράνω κομμάτων.

Ακριβώς. Εμφανίζονται ως ενεργοί πολίτες, υπεράνω κομμάτων και παλαιών διαχωρισμών του τύπου «Δεξιά» και «Αριστερά», που αποστρέφονται τον ναζισμό όσο και τον κομμουνισμό και απλώς κάνουν το αυτονόητο: υπερασπίζονται την ταυτότητά τους. Με αυτό ως επικοινωνιακό κόλπο θέλουν -και πετυχαίνουν- να προσελκύσουν ανθρώπους που τους θεωρούν «απολιτικούς». Διατείνονται ότι δεν είναι ρατσιστές θολώνοντας τα νερά με αφίσες που γράφουν, π.χ., «100% ταυτότητα, 0% ρατσισμός», την ίδια στιγμή που αρνούνται την ισότητα ως κατασκεύασμα που οδηγεί στην ισοπέδωση. Και είναι ενδεικτικό πώς κάνουν τις δράσεις τους: μία από τις πλέον εντυπωσιακές ήταν όταν σε αντιμεταναστευτική διαμαρτυρία τους μεταμφιέστηκαν σε μαχητές του Ισλαμικού Κράτους και αναπαρέστησαν έναν αποκεφαλισμό στην κεντρική πλατεία της Βιέννης: μπλέκουν Ισλάμ, τρομοκρατία, μετανάστευση και προσφυγιά για να πείσουν πόσο επικίνδυνη είναι η υποδοχή προσφύγων στην Ευρώπη. Και πείθουν κόσμο.

• Δεν είναι δύσκολο να πείσεις μια κοινωνία που έδωσε στο ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας FPÖ του Στράσε ένα 21% στις τελευταίες εκλογές.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν το FPÖ πρώτο κόμμα με ένα 25-27% και τους συντηρητικούς με 24%. Το FPÖ ακολουθεί παρόμοια προπαγανδιστική στρατηγική με τους ταυτοτικούς, που αποτελούν μία ακόμη παραφυάδα του. Δηλώνουν αντιρατσιστές. Ο κόσμος δεν τους αντιλαμβάνεται ως ακροδεξιούς και θεωρεί μεμονωμένα ατυχή περιστατικά αποκαλύψεις, όπως π.χ. ότι στέλεχός τους φωτογραφίζεται με φίλους να κάνουν τον ναζιστικό χαιρετισμό. Αλλά όσο κι αν θέλουν να κρυφτούν πίσω από τον μανδύα του κοινοβουλευτισμού, δεν μένουν κρυφοί οι στενοί τους δεσμοί με νεοναζιστικές οργανώσεις και σκίνχεντ της Γερμανίας ή με το κίνημα των νεοναζί χούλιγκαν κυρίως στη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα νέων της Αυστρίας. Υπάρχει ένας γενικευμένος ρατσιστικός λόγος στην Αυστρία που ο κόσμος έχει αρχίσει να αποδέχεται και να πιστεύει. Τα ποσοστά του FPÖ δείχνουν πως υπάρχει πρόσφορο έδαφος για τέτοιου είδους ρητορική, ιδίως ως προς τη δυσφορία απέναντι στους μουσουλμάνους μετανάστες, που αναπαράγεται συστηματικά όχι μόνον από το FPÖ αλλά και από τα μίντια τα οποία τους παρουσιάζουν ως απειλή για την ασφάλειά μας. Ενα μέρος της επιτυχίας του έγκειται στο ότι αυτοδιαφημίζονται λέγοντας πως «είμαστε διαφορετικοί από τα άλλα κόμματα, είμαστε εδώ για εσάς» και όπως και οι ταυτοτικοί κρύβουν τον ρατσισμό τους πίσω από απλοϊκά επιχειρήματα: αν θέλεις να έχουμε σύνταξη και κοινωνική ασφάλιση ο μόνος τρόπος είναι να μην έχουν αυτά τα προνόμια οι μετανάστες.

• Λέγατε στην εισήγησή σας πως αυτή τη ρητορική την ενσταλάζουν στους νέους μέσα από πολλά ακροδεξιά σχήματα, με βασικότερο τις φοιτητικές αδελφότητες.

Οι Burschenschaften, οι φοιτητικές αδελφότητες, έχουν μια μακρά παράδοση που πάει πίσω στον 19ο αιώνα και έχουν γίνει σήμερα ο πυρήνας του FPÖ. Είναι ακροδεξιές οργανώσεις που διέπονται από μια εθνικιστική ιδεολογία και εξαίρουν τη σχέση των μελών τους με τη φυλή και τους δεσμούς αίματος, μια πεποίθηση που αποτέλεσε τον πυρήνα του ναζισμού. Εχουν φιλογερμανικό και αντισημιτικό προσανατολισμό και στα καταστατικά τους, ακόμη και τώρα, υπάρχουν διατάξεις κατά των Εβραίων και για την προάσπιση της Αριας φυλής. Σήμερα κρατώντας αυτές τις παραδόσεις, είναι οργανώσεις εξαιρετικά ελιτίστικες και αντιδημοκρατικές, που επικεντρώνουν τον ρατσισμό τους πλέον κυρίως -αν κι όχι μόνο- κατά των μουσουλμάνων. Ο πρόεδρος του FPÖ, Στράσε, ήταν μέλος τέτοιας αδελφότητας, όπως και περίπου το 50% των μελών του κόμματος. Από εκεί πέρασαν επίσης πολλά από τα στελέχη και του Λαϊκού και άλλων κόμματων, δημιουργώντας έτσι ένα στενό, κλειστό κύκλωμα ημετέρων που βοηθά ο ένας τον άλλο να δικτυωθεί στους μηχανισμούς εξουσίας. Και δυστυχώς επιτρέπουν σε αυτές τις οργανώσεις να κάνουν χοροεσπερίδες στο παλάτι Χόφμπουργκ, έναν τόπο συμβολικό από όπου ο Χίτλερ ανακοίνωσε την προσάρτηση της Αυστρίας στη ναζιστική Γερμανία, κι όπου χάρη σε αυτούς έρχεται όλη η αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, από τη Λεπέν του Εθνικού Μετώπου ώς τον Ντεβίντερ του Vlaams Belang. Ενδεικτικό των διασυνδέσεων είναι ότι όταν πριν από δύο χρόνια -ύστερα από τεράστια κινητοποίηση που οργανώσαμε γι’ αυτό που αποτελεί σκάνδαλο και προσβολή όλων όσοι έχασαν τη ζωή τους από τη ναζιστική θηριωδία- οι αρχές αρνήθηκαν να τους παραχωρήσουν τον χώρο, το FPÖ υιοθέτησε τη χοροεσπερίδα τους και έκτοτε γίνεται υπό την αιγίδα του, καθώς είναι κοινοβουλευτικό κόμμα και δεν μπορούν να του αρνηθούν το παλάτι.

• Εχει το αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό κίνημα καταφέρει κι άλλες νίκες και πώς τελικά μπορεί να αντιμετωπίσει το φαινόμενο;

Κάθε χρόνο τον Γενάρη οργανώνουμε διαδηλώσεις μπροστά στο Χόφμπουργκ απαιτώντας να απαγορευτεί η χοροεσπερίδα. Φέτος καταφέραμε να συμμετάσχουν στη διαδήλωσή μας περισσότεροι από 10.000 πολίτες, κάτι πρωτοφανές στη Βιέννη. Και το πετύχαμε γιατί συνασπιστήκαμε με άλλες οργανώσεις, ενώ ξεχωριστή έκκληση απηύθυναν και οι εβραϊκές και άλλες οργανώσεις θυμάτων των ναζί. Η δράση μας έως τώρα περιορίζεται σε αποκλεισμούς δρόμων, καθιστικές διαμαρτυρίες και αντιδιαδηλώσεις όταν κινητοποιούνται οι ακροδεξιοί. Και είναι εξαιρετικά δύσκολη γιατί σε ένα σύστημα τόσο διαβρωμένο από την ακροδεξιά ιδεολογία, τα μεν μίντια είναι πολύ εχθρικά και συχνά μας παρουσιάζουν ως «ακροαριστερούς εξτρεμιστές», η δε αστυνομία μάς έχει στο στόχαστρό της καταστέλλοντας βίαια τις κινητοποιήσεις μας, συλλαμβάνοντας πολλά μέλη μας και παραπέμποντάς μας σε δίκες. Ολα αυτά είναι εξαντλητικά για μας. Τώρα εγκαινιάσαμε μια νέα στρατηγική: να περάσουμε στην αντεπίθεση κατά της Ακροδεξιάς και να κάνουμε μια εκστρατεία και σε άλλες πόλεις, πέραν της Βιέννης, για να αποκαλύψουμε τις εκφάνσεις και διασυνδέσεις της. Οι συνθήκες, όμως, είναι πολύ δύσκολες και τα μέσα ελάχιστα. Αλλά, εν τέλει, δεν υπάρχει άλλη επιλογή, πρέπει να αναλάβουμε την πάλη και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να αναχαιτίσουμε αυτό το κύμα ξενοφοβίας και ρατσισμού.