H πρωτιά του κεντροδεξιού κόμματος «Δημοκράτες» (Demokraatit) στις βουλευτικές εκλογές της Γριλανδίας με ποσοστό 30,26% (εντυπωσιακή άνοδος σε σχέση με το 9% του 2021) καταγράφει την επιθυμία της πλειοψηφίας των 57.000 κατοίκων του παγωμένου και πάμπλουτου σε φυσικούς πόρους νησιού να σπάσουν τα δεσμά δύο αιώνων αποικιοκρατίας από τη Δανία (από το 1814) και να ιδρύσουν ανεξάρτητο κράτος.
Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν πρόσφατες δημοσκοπήσεις που έδειχναν σφοδρότατη ενόχληση των Γριλανδών απέναντι στην ωμή πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ να γίνουν η «51η Πολιτεία των ΗΠΑ», πρόταση που συνοδεύτηκε με την απειλητική διατύπωση «Θα γίνετε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο».
Μόνο ένα κόμμα, το εθνικιστικό Κουλέκ, που ιδρύθηκε το 2023 και συμμετείχε πρώτη φορά σε εκλογές, υποστήριξε την «προσφορά» του Τραμπ. Πήρε 305 ψήφους και δεν έβγαλε βουλευτή.
Το Demokraatit, που θα ξεκινήσει άμεσα διαπραγματεύσεις για συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας, τάσσεται υπέρ μιας αργής και προσεκτικής διαδικασίας προς την ανεξαρτησία της Γριλανδίας.
Από το 2009 που απέκτησαν καθεστώς διευρυμένης αυτονομίας, οι κάτοικοι του μεγαλύτερου νησιού της Γης δικαιούνται να κάνουν δημοψήφισμα για το θέμα. Δεν το κάνουν όμως, γιατί οικονομικά δεν είναι ισχυροί και στρατιωτικά είναι απολύτως ανίσχυροι. Η άμυνά τους εξαρτάται 100% από τους Δανούς και, συνακόλουθα, από την «ομπρέλα προστασίας» του ΝΑΤΟ.
«Είμαστε ανοιχτοί σε όλα τα κόμματα, επιδίωξή μας είναι η ενότητα», δήλωσε ο ηγέτης των Δημοκρατών, ο 33χρονος πρώην πρωταθλητής της αντιπτέρισης (badminton) Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν.
Αξιωματική αντιπολίτευση αναδείχθηκε το πιο «βιαστικό» ως προς τη διαδικασία προς την ανεξαρτησία κόμμα, το Naleraq («Σημείο προσανατολισμού»). Κατέλαβε τη δεύτερη θέση με ποσοστό 24,77%. Οι οπαδοί του πιστεύουν ότι η Γριλανδία έχει συμφέρον να συνεργαστεί με μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις και για να γίνει αυτό πρέπει να γίνει ανεξάρτητο κράτος μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ο 50χρονος επιχειρηματίας Κούνο Φένκερ, από τα προβεβλημένα στελέχη του Naleraq, ζητάει «να αναζητηθούν τρόποι συνεργασίας με τον Τραμπ».
Πρόθεση συμμετοχής στην κυβέρνηση εξέφρασε ο απερχόμενος κεντροαριστερός πρωθυπουργός και μεγάλος ηττημένος των εκλογών, ο Μούτε Εγκεντε. Το κόμμα του, «Ενωμένοι Ινουίτ», ήρθε τρίτο με ποσοστό 21,62% (από 36% το 2021), ενώ στην τέταρτη θέση βρέθηκαν οι πρώην κυβερνητικοί εταίροι του, οι Σοσιαλδημοκράτες του κόμματος Siumut («Εμπρός») με 14,88%.
Μπίζνες ναι, πώληση όχι
Το τοπικό Κοινοβούλιο της αυτόνομης δανέζικης περιφέρειας της Γριλανδίας αποτελείται από 31 βουλευτές και η πλειοψηφία διασφαλίζεται με τουλάχιστον 16 έδρες. Οι νικητές Δημοκράτες έχουν 10 έδρες και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα βρουν σχετικά εύκολα εταίρους στη μελλοντική κυβέρνηση, καθώς οι Ενωμένοι Ινουίτ κατέλαβαν επτά έδρες και το Siumut τέσσερις. Θα αποτελούσε έκπληξη, αλλά ορισμένοι δεν αποκλείουν και πιθανή συμμετοχή του Naleraq που εξέλεξε οκτώ βουλευτές.
«Αυτές οι εκλογές ήταν μια μέρα χαράς, μια γιορτή της δημοκρατίας», δήλωσε, επιστρατεύοντας γλωσσικά κλισέ, η σοσιαλδημοκράτισσα πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν.
Το κεντρικό μήνυμα είναι ότι οι Γριλανδοί δεν θέλουν να γίνουν ούτε Δανοί ούτε, πολύ περισσότερο, Αμερικανοί. Η Γριλανδία είναι ανοιχτή για μπίζνες, λένε, όχι για πώληση. Ονειρεύονται να ελέγξουν τη μοίρα της αχανούς και αραιοκατοικημένης πατρίδας τους, είτε για τον ορυκτό της πλούτο είτε για τις νέες θαλάσσιες οδούς που ανοίγουν κάθε καλοκαίρι καθώς λιώνουν οι πάγοι στον Βορρά, σε έναν πλανήτη που αργοπεθαίνει από την υπερθέρμανση.
Εξορύξεις, εμπόδια και ρατσισμός
Σήμερα η οικονομία της Γριλανδίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αλιεία και από τη οικονομική στήριξη της Δανίας, η οποία καλύπτει το 50% του τοπικού προϋπολογισμού.
Οι εξορύξεις, οι μεταφορές και ο τουρισμός θα μπορούσαν να βοηθήσουν το νησί να γίνει πιο ανεξάρτητο οικονομικά. Εχουν εντοπισθεί πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κάποιοι ειδικοί εκτιμούν ότι το 25% των εναπομεινασών σπάνιων γαιών στον κόσμο βρίσκονται στη Γριλανδία.
Αλλά το να γίνουν γρήγορα οι εξορύξεις το «κλειδί» της ανάπτυξης δεν είναι εύκολο. Δεν υπάρχουν μεγάλες ντόπιες εταιρείες στον κλάδο και το κόστος θα είναι πολύ υψηλό λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Η άφιξη ξένων εταιρειών συνοδεύεται από παζάρι για τον εθνικό πλούτο, ενώ καραδοκεί ο κίνδυνος μόλυνσης του περιβάλλοντος.
Επίσης ένα ικανό τμήμα της κοινής γνώμης προκρίνει ήπιες μορφές οικονομικής δραστηριότητας και βλέπει αρνητικά την εκβιομηχάνιση. Τη συνδέει με σκοτεινές σελίδες της δανέζικης αποικιοκρατίας, ιδίως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι ιθαγενείς εξαναγκάστηκαν να συρρεύσουν μαζικά στην πρωτεύουσα Νουούκ και ο πληθυσμός τους μειώθηκε.
Οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού –σχεδόν το 90% των οποίων είναι αυτόχθονες Ινουίτ– θεωρούν ότι ιστορικά η Δανία τούς αντιμετώπισε σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ τα τελευταία χρόνια αποκαλύφθηκαν ρατσιστικά εγκλήματα όπως υποχρεωτική αντισύλληψη και βίαιη απομάκρυνση παιδιών ιθαγενών από τις οικογένειές τους.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας