Δόθηκε χθες στη δημοσιότητα από επιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας η περίληψη έκθεσης για τα βασανιστήρια που χρησιμοποίησε η CIA κατά υπόπτων για τρομοκρατία, στην περίοδο που ακολούθησε την 11η Σεπτεμβρίου και την επίθεση της Αλ Κάιντα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η -και λογοκριμένη, για λόγους προστασίας των υπαλλήλων της CIA και των ξένων συνεργατών τους- περίληψη περιγράφει σε 525 σελίδες την τρίχρονη έρευνα που έκανε η Γερουσία την περίοδο 2009-2012 και που αποτυπώθηκε σε ένα πρωτότυπο έγγραφο 6.200 σελίδων, το οποίο παραμένει απόρρητο. Η ερευνητική ομάδα μελέτησε πάνω από 6 εκατομμύρια έγγραφα, πέρα από τις καταθέσεις των μαρτύρων.
Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα αποφάσισε, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο του 2009, να σταματήσει το μυστικό πρόγραμμα βασανιστηρίων που είχε εγκριθεί επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, αλλά έπρεπε να περάσουν σχεδόν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί και να δημοσιοποιηθεί η σχετική έρευνα. Το σημαντικότερο συμπέρασμα της έκθεσης είναι πως τα βασανιστήρια αποδείχτηκε ότι δεν ήταν αποτελεσματικά, ούτε και οι ύποπτοι έδωσαν πολύ σημαντικές πληροφορίες μετά τον βασανισμό τους. Αντίθετα, οι ειδικοί αναφέρουν ότι με άλλες, μη βίαιες μεθόδους θα μπορούσαν να υπάρξουν καλύτερα και πιο αξιόπιστα αποτελέσματα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τις υπηρεσίες πληροφοριών.
Το μυστικό πρόγραμμα των «ενισχυμένων» ανακρίσεων υπόπτων για τρομοκρατία τέθηκε σε εφαρμογή μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου και αναπτύχθηκε ταχύτατα τόσο σε μεθόδους και τεχνικές βασανιστηρίων όσο και σε γεωγραφική έκταση. Στην περίληψη της έκθεσης κατονομάζονται 20 μέθοδοι βασανιστηρίων που χρησιμοποιήθηκαν έπειτα από έγκριση του Λευκού Οίκου. Μεταξύ των μεθόδων περιλαμβάνονται: εικονικός πνιγμός, μαρτύριο της αϋπνίας, ξυλοδαρμός, σεξουαλικές απειλές, απειλή για παράδοση των σιδηροδέσμιων κρατουμένων σε άγρια σκυλιά, κράτηση σε πολύ στενούς και μικρούς χώρους που δημιουργούσαν συνθήκες ασφυξίας, κράτηση σε υπερβολικά υψηλές ή και υπερβολικά χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος, σε απόλυτο σκοτάδι και πολλές τεχνικές για να αισθανθεί το θύμα απολύτως ταπεινωμένο.
Στην έκθεση αναφέρονται επίσης περιπτώσεις υπέρβασης ακόμη και αυτών των βάρβαρων τεχνικών, με χαρακτηριστικότερες την περίπτωση του υπόπτου που του έγινε εικονική εκτέλεση και ενός άλλου, του στελέχους της Αλ Κάιντα, Αμπντέλ Ραχμάν αλ Νασίρι, θεωρούμενου ως υπεύθυνου για την επίθεση κατά του αντιτορπιλικού «Κόουλ» το 2000, ο οποίος απειλήθηκε με ένα ηλεκτρικό τρυπάνι. Καταγράφεται επίσης τουλάχιστον μία σεξουαλική επίθεση με κλομπ, ένας θάνατος κρατουμένου από υποθερμία, ενώ αναφέρονται 83 περιπτώσεις εικονικού πνιγμού και πολλές κρατήσεις κρατουμένων σε αναγκαστική αϋπνία που έφτασε σε κάποιες περιπτώσεις τις 180 ώρες.
Και ευρωπαίοι... συνεργάτες
Συνεργάτες του μυστικού προγράμματος της CIA ήταν 54 χώρες, εκ των οποίων οι 25 ήταν ευρωπαϊκές. Πολλοί ύποπτοι ανακρίθηκαν όχι μόνο σε ιπτάμενα ανακριτικά κέντρα, μέσα σε αεροσκάφη της CIA, αλλά και σε φυλακές αραβικών κρατών, με τα οποία οι Αμερικανοί επισήμως δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις, όπως η Λιβύη του Καντάφι και η Συρία του Μπασάρ αλ Ασαντ. Υποπτοι ανακρίθηκαν επίσης στα μπουντρούμια του Μουμπάρακ, αλλά και σε στρατόπεδα και μυστικές φυλακές στην Πολωνία και τη Λιθουανία, στην ΠΓΔΜ και τη Ρουμανία, σε βρετανικά εδάφη, ακόμη και σε πλοία που έπλεαν σε διεθνή ύδατα. Αν και τα ονόματα αυτών των κρατών υπάρχουν σε εκθέσεις διεθνών οργανισμών, στην έκθεση της Γερουσίας δεν κατονομάζεται καμία.
Εντυπωσιακή είναι η αποκάλυψη της επιτροπής ότι στις ανακρίσεις συμμετείχαν και γιατροί, κυρίως ψυχολόγοι, ενώ το 85% των ανακριτών ήταν πρώην πράκτορες που είχαν προσληφθεί ως ιδιώτες συνεργάτες με παχυλές αμοιβές. Οι «συμβεβλημένοι ιδιώτες ανακριτές» είχαν συμφέρον την παράταση της κράτησης των κρατουμένων, αναφέρει η έκθεση.
Υπήρξαν, επίσης, 17 περιπτώσεις κρατουμένων που δεν είχαν συλληφθεί ούτε και ανακριθεί με κεντρική εντολή της CIA, αλλά ήταν -άγνωστο πώς- σε καθεστώς ανάκρισης, ενώ από 119 περιπτώσεις θυμάτων που ερευνώνται λεπτομερώς, αποκαλύπτεται πως οι 26 είχαν μπει «στο πρόγραμμα» με λάθος κριτήρια και δεν έπρεπε να είχαν συλληφθεί και ανακριθεί. Αναφέρεται ένα άτομο διαταραγμένο ψυχικά και άλλοι που είχαν το ίδιο όνομα με υπόπτους ή απλή συγγενική σχέση.
Η Νταϊάν Φάινσταϊν, πρόεδρος της πανίσχυρης Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, δήλωσε ότι η δημοσιοποίηση της έκθεσης «είναι ευεργετική για μια κοινωνία που βασίζεται στον νόμο» και τόνισε πως «όταν κάνουμε σφάλματα, πρέπει να τα παραδεχόμαστε και να προχωρούμε μπροστά». Αντίθετα, αμετανόητος δήλωσε ο Ντικ Τσένι, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ την επίμαχη περίοδο.
Ο Τσένι δήλωσε πως «αυτές οι μέθοδοι ανάκρισης ήταν απολύτως δικαιολογημένες» και πως «οι πράκτορες της CIA που συμμετείχαν θα έπρεπε να παρασημοφορηθούν, αντί να επικρίνονται». Στο ίδιο κλίμα, ο πρώην πρόεδρος, Τζορτζ Μπους, ο οποίος υπέγραψε και τα διατάγματα για τα βασανιστήρια και το μυστικό πρόγραμμα ανακρίσεων, χαρακτήρισε τους θύτες «πατριώτες» και είπε πως ένιωθε «τυχερός που υπήρξαν αυτοί οι άντρες και γυναίκες οι οποίοι υπηρέτησαν για λογαριασμό μας».
Υποκρισία των πολιτικών
Ο πρώην επικεφαλής του μυστικού προγράμματος της CIA, Χοσέ Ροντρίγκεζ, κατήγγειλε με άρθρο του στην «Ουάσινγκτον Ποστ» «την υποκρισία των πολιτικών». «Κάναμε αυτό που μας ζητήθηκε και γνωρίζουμε ότι ήταν αποτελεσματικό. Μία δεκαετία αργότερα, ακούμε κάποιους από αυτούς τους ίδιους πολιτικούς να εκφράζουν την αγανάκτησή τους, ακόμη και να παραποιούν ή να ελαχιστοποιούν τις επιτυχίες που υπήρξαν», υποστήριξε ο Ροντρίγκεζ. Τα περισσότερα, αν όχι όλα τα αδικήματα που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια του μυστικού προγράμματος βασανιστηρίων, έχουν πλέον παραγραφεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις Αμερικανών νομικών.
Ο γερουσιαστής από το Μέιν, Αγκνους Κινγκ, συνόψισε το πρόβλημα ως εξής: «Κάναμε πράγματα για τα οποία δικάσαμε Γιαπωνέζους ως εγκληματίες πολέμου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή δεν είναι η Αμερική. Δεν είναι αυτό που είμαστε. Αυτό που έγινε μείωσε το κύρος μας και ενίσχυσε την τρομοκρατία σε όλο τον κόσμο. Βασανίσαμε κόσμο; Ναι. Είχε αποτέλεσμα; Οχι», κατέληξε ο ανεξάρτητος γερουσιαστής. Εκπρόσωπος του προέδρου Ομπάμα δήλωσε ότι «η έκθεση δημοσιοποιήθηκε για να διασφαλιστεί ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ποτέ ξανά».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας