Δεν συγκαταλέγεται στους γνωστούς τουριστικούς προορισμούς κι όμως αυτή η πόλη κρύβει στις γειτονιές της μια πλούσια και διαχρονική ιστορία. Τα αποτυπώματα του παρελθόντος βρίσκονται παντού: στο επιβλητικό κάστρο των Σαλώνων, στα δρομάκια της Χάρμαινας, στις παλιές βυζαντινές εκκλησίες, ακόμα και στους αρχαίους κορμούς των ιερών δέντρων του ελαιώνα.
Πώς θα πάτε στην Αμφισσα
Αν έρχεστε από την Πελοπόννησο θα χρησιμοποιήσετε τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου ή την πορθμειακή γραμμή, στη συνέχεια θα πρέπει να περάσετε από τη Ναύπακτο και να κατευθυνθείτε ανατολικά. Η Αμφισσα απέχει από την Πάτρα 120 χιλιόμετρα. Από τη Θεσσαλονίκη μέσω Θερμοπυλών - Μπράλλου να υπολογίζετε ότι θα χρειαστεί να διανύσετε 360 χλμ. έως την πρωτεύουσα της Φωκίδας. Από την Αθήνα μέσω Αράχοβας να υπολογίζετε 200 χιλιόμετρα και μέσω Διστόμου θα διανύσετε 205 χλμ.
Μια πόλη με δύο ονόματα
Χτισμένη στις νοτιοδυτικές πλαγιές της Γκιώνας, η Αμφισσα, καθώς υπήρξε διαχρονικά κομβικό πέρασμα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Ελλάδας, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής. Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι ο τόπος κατοικείται αδιάλειπτα από τα μυκηναϊκά χρόνια. Η αρχαία Αμφισσα ήταν η μητρόπολη των Οζολών Λοκρών, ενώ, παρά την καταστροφή της από τον Φίλιππο Β' το 338 π.Χ., ανασυγκροτήθηκε γρήγορα και έγινε σημαντικό μέλος της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Μετά την Αλωση της Κων/πολης το 1204 και τον ερχομό των Φράγκων στην περιοχή, η πόλη γίνεται γνωστή ως έδρα της Βαρονίας των Σαλώνων.
Η ονομασία Σάλωνα προήλθε πιθανόν από τον Φράγκο Βονιφάτιο Μομφερρατικό, Δεσπότη της Θεσσαλονίκης, ενώ στην Τουρκοκρατία γνώρισε άνθηση κυρίως χάρη στη βυρσοδεψία.
Τα εργαστήρια της Χάρμαινας, αξιοποιώντας τα άφθονα νερά της περιοχής, παρήγαν υψηλής ποιότητας δέρματα, περιζήτητα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η ανθεκτικότητά τους τα καθιστούσε ιδανικά για βιβλιοδεσίες και περγαμηνές, όπως ανέφερε και ο Αγγλος περιηγητής Dodwell στις αρχές του 19ου αιώνα. Η βιοτεχνία αυτή άνθησε μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, όταν το πλαστικό και οι εισαγωγές οδήγησαν σταδιακά στην παρακμή της. Σήμερα ελάχιστα εργαστήρια εξακολουθούν να λειτουργούν κρατώντας μετά βίας ζωντανή μια παράδοση αιώνων.
Περίπατοι στην πόλη
Στην κορυφή του λόφου Κόφινα δεσπόζει το καταλανικό κάστρο των Σαλώνων με τα στιβαρά, χορταριασμένα τείχη του να ατενίζουν τον απέραντο ελαιώνα, τα ορεινά περάσματα της Ρούμελης και τα λιμάνια του Κορινθιακού κόλπου.
Λίγο χαμηλότερα απλώνεται η συνοικία της Χάρμαινας, ένας ζωντανός μάρτυρας του παρελθόντος όπου άλλοτε, χάρη στα περίφημα βυρσοδεψεία - ταμπάκικα, χτυπούσε η παραγωγική καρδιά της πόλης. Σήμερα ελάχιστα εργαστήρια συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους, ενώ 42 κτίρια έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα. Ωστόσο απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν για την πλήρη ανάδειξή τους.
Μια βόλτα στη Χάρμαινα μοιάζει με ταξίδι στον χρόνο. Τα λιθόστρωτα καλντερίμια, τα παλιά εργαστήρια και η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της συνοικίας χαρίζουν στον επισκέπτη μια μοναδική εμπειρία γεμάτη νοσταλγία και αυθεντικότητα. Δίπλα στην πηγή της Χάρμαινας, σε ένα παλιό αναπαλαιωμένο κτίριο, στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη όπου εκτίθενται έργα του σπουδαίου ζωγράφου και αγιογράφου Σπύρου Παπαλουκά.
Κατευθυνόμενοι προς το κέντρο της Αμφισσας αξίζει να επισκεφτείτε, πίσω από τον Μητροπολιτικό Ναό της Ευαγγελιστρίας, το παλαιοχριστιανικό Βαπτιστήριο (3ος-4ος αι.) με το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο. Στην κεντρική πλατεία Κεχαγιά στέκει από το 1929 το ιστορικό καφενείο, όπου το 1974 γυρίστηκαν σκηνές από τον εμβληματικό «Θίασο» του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Πρόκειται για το μοναδικό καφενείο που διαθέτει θεατρική σκηνή, την οποία αξιοποίησε ο Αγγελόπουλος σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές της ταινίας.
Τέλος, μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο* όπου εκτίθενται ευρήματα από τη Μυκηναϊκή εποχή έως τα Ρωμαϊκά χρόνια, καθώς και σπάνιες νομισματικές συλλογές που αναδεικνύουν τη μακραίωνη ιστορία της περιοχής.
🔸 Αρχαιολογικό Μουσείο: Κεχαγιά 8, τηλ. 22650-23344
Ο ιστορικός ελαιώνας
Από τις παρυφές της πόλης ώς την ακτή του Κορινθιακού κόλπου και σε μια έκταση περίπου 60.000 στρέμματα αναπτύσσεται ο μεγαλύτερος συνεχόμενος ελαιώνας των Βαλκανίων! Εδώ υπάρχουν περισσότερα από 1.000.000 ελαιόδεντρα, κυρίως της ποικιλίας Κορονέικη και της Κονσερβολιάς Αμφισσας. Ο ελαιώνας έχει τεράστια ιστορική και περιβαλλοντική αξία, καθώς χρονολογείται από την αρχαιότητα και αποτελεί από τα αρχαία χρόνια μέρος του δελφικού τοπίου.Εδώ εντοπίζεται και το περίφημο «Κρισάιο Πεδίο», που αναφέρει και ο Παυσανίας στο έργο του «Ελλάδος Περιήγησις» στον τόμο «Φωκικά». Ο ελαιώνας αυτός θεωρείται ένας από τους αρχαιότερους στον κόσμο, με δέντρα που εκτιμάται ότι είναι ηλικίας άνω των 1.000 ετών!
Εξαιρετικά ευχάριστη, ιδίως τώρα την άνοιξη, με αυτοκίνητο, ποδήλατο, ακόμη και με τα πόδια είναι η βόλτα στον παλιό δρόμο που διασχίζει τον ελαιώνα και περνά από τα χωριά Αγιος Γεώργιος, Αγιος Κωνσταντίνος, Σερνικάκι. Με αρχή και τέλος την Αμφισσα δεν θα χρειαστεί να διανύσετε πάνω από 7 χιλιόμετρα.
Εκδρομές με αφετηρία την Αμφισσα
Εκτός από τις γνωστές ταξιδιωτικές προτάσεις που συνδέουν την Αμφισσα με το Γαλαξίδι, (25 χλμ.), τους Δελφούς (20 χλμ.) και την Αράχοβα (30 χλμ.), από την πρωτεύουσα της Φωκίδας μπορούν να πραγματοποιηθούν μερικές ακόμη σύντομες και ευχάριστες διαδρομές. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον παλιό δρόμο που οδηγεί στο Γαλαξίδι μέσω Αγίας Ευθυμίας (πατρίδα του συγγραφέα Γιάννη Σκαρίμπα 1893-1984), Βουνιχώρας και Πεντεορίων. Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η πορεία προς τα ορεινά χωριά Προσήλιο (11 χλμ.) και Βίνιανη (14 χλμ.) που ακουμπούν στις υπώρειες της Γκιώνας. Χρησιμοποιώντας τον δρόμο Αμφισσας - Λαμίας θα επισκεφτείτε το παραδοσιακό χωριό Βάργιανη, που απλώνει τα σπίτια του σε ύψος 900 μέτρων, κάτω από τις κορυφές του Παρνασσού. Στην εμβέλεια μιας εκδρομής βρίσκεται και η όμορφη Καλοσκοπή, χτισμένη στα 900 μέτρα ψηλά, κάτω από τον επιβλητικό κώνο της Γκιώνας.
Πού θα μείνετε
Μέσα στην πόλη στο ξενοδοχείο «Amfissaeum», τηλ. 22650-22161 και στο χωριό Σερνικάκι στα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα «Kelari Studios», τηλ. 22650-29492
Πού θα φάτε
Η Αμφισσα, καθώς δεν είναι πολυσύχναστος τουριστικός προορισμός, διαθέτει λίγα αλλά καλά στέκια για φαγητό. Αναφέρουμε τα εστιατόρια «Ελλαδογραφία» και «Αριστον Γεύσεις», το μεζεδοπωλείο «Μπακαλόγατος» και την ψησταριά «Καίσαρας». Στη Χάρμαινα θα βρείτε το «Πολυχώρος Χάρμαινα».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας