Διαβήτης: Φροντίστε τα πόδια σας

Το Διαβητικό πόδι είναι μια σοβαρή επιπλοκή στα άτομα που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη. Η βλάβη που εμφανίζεται βρίσκεται κάτω από το επίπεδο των αστραγάλων.

Πού οφείλεται αυτή η κλινική κατάσταση;

Είναι συχνό άτομα που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη να αναπτύσσουν γενικευμένες βλάβες στα νεύρα ή/και στις αρτηρίες τους, οι οποίες αφορούν και τα πόδια τους. Κύρια αίτια είναι η χρονιότητα αλλά και η κακή ρύθμιση της νόσου.

Ενα από τα αποτελέσματα των νευρικών βλαβών είναι οι ασθενείς να μην αντιλαμβάνονται τον πόνο. Ετσι εάν κάποιο επώδυνο ερέθισμα δεν γίνει αντιληπτό, όπως για παράδειγμα ένα χτύπημα στο πόδι, ένα ξένο σώμα (π.χ. πετραδάκι) στο παπούτσι, ένα κάψιμο (έγκαυμα) στο πόδι από σόμπα, η χρήση στενών παπουτσιών μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία πληγής (έλκους).

Επίσης πληγές στα κάτω άκρα μπορούν να δημιουργηθούν από κακή κυκλοφορία στις αρτηρίες (μερική ή πλήρης απόφραξη λόγω αρτηριοσκλήρυνσης), που είναι επίσης συχνή σε άτομα που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη. Η συνύπαρξη νευροπάθειας και αγγειοπάθειας επιβαρύνει την πρόγνωση ενός έλκους στα κάτω άκρα καθώς αυτό δύσκολα επουλώνεται.

Υπάρχουν συμπτώματα ή σημεία που προειδοποιούν για την ύπαρξη βλάβης των νεύρων στα πόδια;

Πολλές φορές η ύπαρξη βλάβης στα νεύρα δημιουργεί συμπτώματα όπως:

Πόνοι στα κάτω άκρα υπό την μορφή μυρμηγκιάσματος - αίσθημα τσιμπήματος, σφίξιμο στα πόδια.

Αίσθηση βαδίσματος πάνω σε βαμβάκι.

Πόνος σε κατάσταση ηρεμίας, ιδιαίτερα τη νύχτα, συχνά κάψιμο.

Υγρό στην κάλτσα που φοράμε, σύνηθες εύρημα διαβητικού έλκους.

Πόδια πρησμένα και ζεστά.

Διαταραχή στον τρόπο του βαδίσματος.

Η αντίληψη ζεστού - κρύου συχνά εξαφανίζεται.

Η ευαισθησία στον πόνο χάνεται, έτσι ερέθισμα που θα έπρεπε να προκαλεί πόνο δεν πονάει.

Υπάρχουν συμπτώματα ή σημεία που προειδοποιούν για την ύπαρξη βλάβης των αγγείων των κάτω άκρων;

Τα πόδια είναι συνήθως κρύα.

Ο πόνος στα κάτω άκρα επιδεινώνεται με το περπάτημα και ανακουφίζεται με την ανάπαυση.

Αλλαγή χρώματος του δέρματος. Το χρώμα γίνεται μελανό ή σκούρο, ιδιαίτερα στα δάκτυλα.

Δέρμα στιλπνό - λεπτό - γυαλίζει.

Απώλεια τριχών στα κάτω άκρα.

Ποιες άλλες λειτουργικές αλλαγές συντελούν ή προδιαθέτουν στην ανάπτυξη διαβητικού ποδιού;

Ανατομικές παραμορφώσεις στα κάτω άκρα (λόγω νευροπάθειας). Οδηγούν σε μεγάλη πίεση στο πέλμα σε μικρή επιφάνεια με αποτέλεσμα δημιουργία τύλων (κάλων) ή ελκών.

Ξηροδερμία. Η ξηρότητα του δέρματος που παρατηρείται σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη δημιουργεί σχισμές στο δέρμα του ποδιού, που μπορούν να αποτελέσουν πηγή εισόδου για μικροοργανισμούς.

Αμφιβληστροειδοπάθεια. Συνήθως οι διαταραχές στην όραση μειώνουν την ικανότητα αντίληψης βλαβών στα κάτω άκρα.

Αυξημένα επίπεδα σακχάρου. Η κακή ρύθμιση του σακχάρου δημιουργεί δυσκολίες στην επούλωση των τραυματισμών και μειώνει την αντίσταση των οργανισμών στην καταπολέμηση λοιμώξεων.

Η δημιουργία καταγμάτων και μικροτραυματισμών μπορεί να προκαλέσει μόνιμη παραμόρφωση των αρθρώσεων αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

Μυκητιάσεις στα δάκτυλα των κάτω άκρων ή άλλες λοιμώξεις πρέπει να αντιμετωπιστούν έγκαιρα.

Είναι συχνή πάθηση το Διαβητικό πόδι;

Περίπου 10-15% των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη θα αναπτύξουν έλκος στα κάτω άκρα, ενώ ένας ακρωτηριασμός έχει άμεσες δυσάρεστες συνέπειες στην ψυχολογία και στην ποιότητα ζωής των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη.

Πώς μπορεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση;

Εγκαιρη διάγνωση περιφερικής νευροπάθειας ή αγγειοπάθειας πρέπει να γίνει από τον θεράποντα διαβητολόγο σας. Αφού σας ζητήσει να βγάλετε τα παπούτσια και τις κάλτσες, με την κλινική εξέταση θα γνωματεύσει την ύπαρξη ή την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης έλκους και θα σας υποδείξει άμεσα προληπτικά μέτρα.

Ποια είναι τα προληπτικά μέτρα για την αποφυγή βλαβών στα κάτω άκρα;

Ο διαβητικός έχει έναν ειδικό λόγο να περιποιείται προσεκτικά τα πόδια του. Η σχολαστική περιποίηση των ποδιών και η επιλογή των κατάλληλων παπουτσιών μπορεί να εμποδίσει την εξέλιξη σοβαρής βλάβης στην οποία οι διαβητικοί έχουν ιδιαίτερη τάση.

Πλένετε τα πόδια σας καθημερινά με χλιαρό νερό και σαπούνι, ακριβώς όπως πλένετε τα χέρια σας.

Στεγνώνετε τα πόδια σας καλά, ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα.

Κόβετε τα νύχια σας ίσια κατά πλάτος. Απευθυνθείτε σε ειδικό θεραπευτή παθήσεων των ποδιών για την περιποίηση και θεραπεία κάλων ή νυχιών που μπαίνουν στο δέρμα.

Διατηρείτε το δέρμα μαλακό με κάποιο υγραντικό παρασκεύασμα (λοσιόν), προσέχετε όμως να μην το χρησιμοποιείτε ανάμεσα στα δάκτυλα.

Αλλάζετε κάλτσες καθημερινά. Χρησιμοποιείτε κάλτσες με απαλή ύφανση που να ταιριάζουν ακριβώς στο πόδι σας.

Διατηρείτε τα πόδια σας ζεστά και στεγνά. Κατά προτίμηση να φοράτε μάλλινες ή βαμβακερές κάλτσες και δερμάτινα παπούτσια.

Ποτέ μην περπατάτε ξυπόλυτος - ούτε μέσα στο σπίτι, ούτε εκτός.

Πάντα να φοράτε παπούτσια που σας εφαρμόζουν σωστά. Το ίδιο ισχύει και για πέδιλα.

Ελέγχετε τα παπούτσια σας συχνά για καρφιά, σκασίματα, πετραδάκια ή άλλες ανωμαλίες που θα μπορούσαν να ερεθίσουν το δέρμα σας.

* MD - PHD, διευθυντής ιατρείου Διαβητικού Ποδιού Τζανείου Νοσοκομείου Πειραιά