Σε αχρηστία τα εκτός σχεδίου άρτια οικόπεδα

Στην «αχρήστευση» εκατοντάδων χιλιάδων εκτός σχεδίου οικοπέδων που ήταν έως τώρα άρτια και οικοδομήσιμα αλλά έχασαν το δικαίωμα δόμησης επέμεινε η κυβέρνηση. Η νομοθετική ρύθμιση που είχε ετοιμάσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) δεν κατατέθηκε τελικά χθες στη Βουλή, παρά τις εκκλήσεις βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας αλλά και την παρέμβαση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ).

Η απόφαση της κυβέρνησης να μην κατατεθεί η νομοθετική ρύθμιση έως αύριο που κλείνει η Βουλή για τις εκλογές ανακοινώθηκε από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Νίκο Ταγαρά, ο οποίος τις προηγούμενες ημέρες διαβεβαίωνε ότι το θέμα θα αντιμετωπιζόταν.

«Στο υπουργείο επεξεργαστήκαμε και έχουμε ετοιμάσει σχετική νομοθετική ρύθμιση που δίνει διέξοδο στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί για χιλιάδες ιδιοκτήτες και μηχανικούς», είπε ο κ. Ταγαράς, αλλά ανακοίνωσε ότι το θέμα θα παραμείνει σε εκκρεμότητα λέγοντας ότι η ρύθμιση «χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας και διαβούλευσης» και εκφράζοντας την ευχή «συντομότατα να βρεθεί λύση».

Η πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει ουσιαστικά την εκτός σχεδίου δόμηση είχε εκδηλωθεί εδώ και καιρό, από το έτος 2020, όταν ψήφισε τον νόμο 4759. Με τον νόμο εκείνο δόθηκε προθεσμία ώς τον Δεκέμβριο του 2022 για να εκδοθούν άδειες δόμησης στα μικρότερα των 4 στρεμμάτων οικόπεδα που μπορούσαν να θεωρηθούν οικοδομήσιμα κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Η κυβέρνηση αρνήθηκε να δώσει παράταση στην προθεσμία εκείνη, παρά το γεγονός ότι τότε δεν είχε προχωρήσει ο χωροταξικός σχεδιασμός που υποσχόταν. Η «Εφ.Συν.» είχε τότε επισημάνει («Στον βωμό των μεγάλων τουριστικών επενδύσεων, θυσία τα μικρά οικόπεδα», 19/11/2022) ότι η επιμονή της κυβέρνησης είχε συγκεκριμένη στόχευση: να επιβάλει πώληση των μικρών οικοπέδων σε επενδυτές οι οποίοι θα εκμεταλλεύονταν τις συνενωμένες ιδιοκτησίες.

Τα δεδομένα επιδεινώθηκαν περαιτέρω τον Φεβρουάριο με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας έπειτα από προσφυγή που αφορούσε άδεια δόμησης στο νησί της Πάτμου. Με βάση την απόφαση εκείνη, δεν αρκούσε το όριο αρτιότητας των 4 στρεμμάτων αλλά έπρεπε ταυτόχρονα να έχει «μέτωπο» και πρόσβαση σε αναγνωρισμένη οδό, δηλαδή σε δρόμο που θα έχει προκύψει από εγκεκριμένη πολεοδομική μελέτη.

Ανοδος αξιών

Η απόφαση αυτή του ΣτΕ προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση, καθώς σύντομα όλες οι κατά τόπους Υπηρεσίες Δόμησης έπαψαν να εκδίδουν άδειες, ακυρώνοντας χιλιάδες αγοραπωλησίες οικοπέδων. Το «πάγωμα» αυτό συνέβαλε περαιτέρω στην άνοδο των αξιών ακινήτων στις πόλεις καθώς οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές στράφηκαν υποχρεωτικά εκεί, ενώ όσοι υπολόγιζαν να αποκτήσουν σπίτι εκτός αστικών περιοχών έμειναν με τα σχέδια στο χέρι.

Απαντώντας χθες σε ερώτηση του βουλευτή Ανατολικής Αττικής της Νέας Δημοκρατίας Γ. Βλάχου, ο κ. Ταγαράς ανέφερε ότι είχε ετοιμαστεί πρόταση ρύθμισης που δίνει και διέξοδο στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, η οποία όμως «χρήζει περαιτέρω διερεύνησης και διαβούλευσης για να είμαστε ασφαλείς στην απόφαση που θα περάσει ότι δίνει διέξοδο και δεν μας ξαναοδηγεί πίσω».

«Και επειδή είναι και περίοδος προεκλογική, γιατί ήρθε σε χρόνο προεκλογικό η απαίτηση να δώσουμε λύση σε ένα πρόβλημα που είναι σε εκκρεμότητα άνω των 100 ετών, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε και προσεκτικοί στην τελική ρύθμιση και όχι να δώσουμε ελπίδες και μετά να τις ξαναπάρουμε πίσω».

Μετά τις δηλώσεις αυτές του Ν. Ταγαρά έπεσαν στο κενό και οι παρεμβάσεις που εκδηλώθηκαν χθες το μεσημέρι από τον πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό, ο οποίος ζήτησε «να επικρατήσει η κοινή λογική» και να μη χαθεί το δικαίωμα δόμησης και «να μη μηδενιστεί η ιδιωτική περιουσία σε μια ημέρα για το 90% των εκτός σχεδίου ιδιοκτησιών».

Αν και δεν απέφυγε τις αντιφάσεις, ο προερχόμενος από τη Νέα Δημοκρατία πρόεδρος του ΤΕΕ κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις αλλά και καίρια ερωτήματα: «Είναι κράτος δικαίου σε μια ευρωπαϊκή χώρα αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, ένας πολίτης ο οποίος έχει ένα ακίνητο και έχτιζε κάποια τετραγωνικά, από τη μια μέρα στην άλλη, επειδή έβγαλε μία απόφαση το ΣτΕ, να επέρχεται “ξαφνικός θάνατος”, να μη χτίζει και το ακίνητό του να μην έχει καμία αξία;», διερωτήθηκε.

Και συνέχισε θέτοντας ακόμη το εξής ερώτημα: «Αν κάποιος από αυτούς που νομοθετούν ή που παίρνουν αποφάσεις στην ελληνική πολιτεία είχε αγοράσει ένα τέτοιο ακίνητο την προηγούμενη μέρα, θα αποδεχόταν αυτή την εξέλιξη σύμφωνα με την οποία θα έχανε η περιουσία του την αξία της;».

«Δεν πρέπει να χαθεί το δικαίωμα δόμησης που αφορά το 90% των ιδιοκτησιών και να μηδενιστεί η αξία της ιδιωτικής περιουσίας σε μία ημέρα. Παράλληλα, δεν πρέπει να ανατραπεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός», σημείωσε ο κ. Στασινός, ο οποίος αναφέρθηκε αναλυτικά στα έργα που έχει αναλάβει το ΤΕΕ και αφορούν τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό στο 70% της ελληνικής επικράτειας.

Το ΤΕΕ έχει ξεκινήσει την εκπόνηση 230 και πλέον Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) με προϋπολογισμό 250 εκατομμύρια ευρώ και χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Υποτίθεται ότι αυτά τα σχέδια θα είχαν προχωρήσει και έτσι θα μπορούσε να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση κατά παρέκκλιση αφού τα ΤΠΣ και ΕΠΣ θα έδιναν οριστική λύση στις εκκρεμότητες. Ομως οι διαδικασίες ανάθεσης έχουν ήδη καθυστερήσει, βάζοντας σε κίνδυνο την ολοκλήρωσή τους ώς το 2025, που είναι και η προθεσμία για την πληρωμή τους από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Βαριά αυθαίρετα

Με αυτό το σκεπτικό, ο Γ. Στασινός ζητούσε νομοθετική μεταβατική ρύθμιση για να διατηρήσουν το δικαίωμα δόμησης μέχρι την ολοκλήρωση των ΤΠΣ και ΕΠΣ το 2025 όλα τα ακίνητα που είχαν οικοδομησιμότητα πριν από το 2003. Ταυτόχρονα ζητούσε να δημιουργηθεί ειδικό τμήμα στο ΥΠΕΝ αλλά και στο ΣτΕ ώστε οι μελέτες που θα παραδίδονται να γίνονται Προεδρικά Διατάγματα σύντομα, προειδοποιώντας ότι με τους σημερινούς ρυθμούς «αυτά θα εκπονηθούν το έτος 2045»…

Ο κ. Στασινός ζήτησε επίσης νομοθετική ρύθμιση και για τα βαριά αυθαίρετα της κατηγορίας 5, τα οποία επίσης έχουν χάσει το δικαίωμα ρύθμισης με απόφαση της κυβέρνησης. Συνέδεσε αυτή την ανάγκη με το γεγονός ότι στην κατηγορία αυτή υπάγονται χιλιάδες δημόσια ακίνητα (σχολεία, νοσοκομεία κ.λπ.) για τα οποία το ΤΕΕ έχει αναλάβει τον προσεισμικό έλεγχο. Πώς θα μπορέσουν αυτά τα ακίνητα να ωφεληθούν από προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης όταν είναι αυθαίρετα, αναρωτήθηκε.