Πανδημία απόγνωσης: άστεγοι και άποροι σε μέρες καραντίνας

Μια νέα δομή φιλοξενίας αστέγων που είχε ήδη δρομολογήσει, αλλά απαιτείται να επισπεύσει με φόντο τον κορονοϊό, δημιουργεί ο Δήμος Αθηναίων. Η λειτουργία της νέας δομής αναμένεται να ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες και η τοποθεσία της θα είναι στο κέντρο της πόλης, όπου δηλαδή συγκεντρώνονται και οι περισσότεροι άστεγοι. «Ευτυχώς ήμασταν έτοιμοι. Δράσεις που είχαν προγραμματιστεί, υπό την πίεση του κορονοϊού επισπεύδονται» τονίζει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ), Γρηγόρης Λέων.

Για όσους περπάτησαν στους άδειους δρόμους της πρωτεύουσας τις τελευταίες ημέρες, οι άστεγοι πιθανόν να υπήρξαν το μοναδικό σημάδι ανθρώπινης ζωής. Ο πληθυσμός τους εκτιμάται ότι δεν έχει αλλάξει πολύ από την τελευταία καταγραφή, το 2018. Στο πλαίσιο έρευνας του ΚΥΑΔΑ, του Παντείου Πανεπιστημίου και άλλων φορέων ήταν 790 άστεγοι εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων.

Τις τελευταίες ημέρες, οπότε άλλαξαν οι ρυθμοί της πόλης λόγω κορονοϊού, υπήρξαν ορισμένες περιπτώσεις αστέγων που μετακινήθηκαν πιθανόν μακριά από το κέντρο της πρωτεύουσας. Πάνω από 200 άστεγοι φιλοξενούνται ήδη σε δημοτικές δομές. Επομένως, υπολογίζονται σε τουλάχιστον 500 οι άστεγοι συμπολίτες μας, τους οποίους πρέπει να προστατέψει από την πανδημία ο Δήμος Αθηναίων. «Οι κατευθύνσεις της κυβέρνησης ταιριάζουν με τη δική μας επιθυμία και θα επιχειρήσουμε να καλύψουμε όλον αυτόν τον πληθυσμό» αποσαφηνίζει ο κ. Λέων.

Μέσω των πιστοποιητικών αστεγίας, που διαθέτουν οι περισσότεροι, οι δημοτικές κοινωνικές υπηρεσίες γνωρίζουν πώς να έρθουν σε επαφή μαζί τους. Επισκεπτόμενοι προ ημερών το συσσίτιο του ΚΥΑΔΑ ακόμα περισσότεροι έδωσαν κάποιους αριθμούς επικοινωνίας. Οι δράσεις streetwork, για την παροχή τροφής και όποιας άλλης φροντίδας χρειαστεί, δεν έχουν σταματήσει στιγμή και λειτουργούν σε δύο βάρδιες. «Δεν θα μείνει κανείς χωρίς την κατάλληλη ενημέρωση» για τον κορονοϊό, διαβεβαιώνει ο κ. Λέων.

Το σχέδιο του δήμου έχει συνοπτικά ως εξής: θα υπάρξει επικοινωνία με όλους τους αστέγους και όσοι θέλουν να στεγαστούν, θα φιλοξενηθούν σε δομές. Ολοι θα υποβληθούν σε τεστ για τον κορονοϊό. Εάν βρεθεί κάποιος θετικός, θα τεθεί σε απομόνωση υπό ιατρική παρακολούθηση, ώστε εάν κριθεί απαραίτητο να μεταφερθεί σε νοσοκομείο. Τι γίνεται στην περίπτωση που κάποιος αρνηθεί την παροχή στέγης;

«Θέλουμε να χτίσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης. Το ΚΥΑΔΑ δεν μπορεί να προβεί σε εξαναγκασμό. Είναι πιθανό όμως, όταν κάποιος δει ότι όλοι γύρω του επιλέγουν να στεγαστούν, να θελήσει και ο ίδιος» απαντά ο κ. Λέων. Οπως τονίζει, «σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να διαμορφωθεί στις δομές υπερσυγκέντρωση αστέγων με ανομοιογενή χαρακτηριστικά. Δεν έχουν όλοι τα ίδια προβλήματα. Ο τρόπος φιλοξενίας τους θα τεκμηριωθεί επιστημονικά». Στον προγραμματισμό του δήμου περιλαμβάνεται και η δημιουργία πρόσθετων δομών για αστέγους, όπως υπνωτήριο, Κέντρο Ημέρας και αυτοδιαχειριζόμενα διαμερίσματα. Το ΚΥΑΔΑ θα έχει τον συντονισμό της όλης προσπάθειας. Ο Δήμος Αθηναίων έχει ζητήσει τη συνεργασία όλων των κοινωνικών ομάδων της πόλης, φορέων και ΜΚΟ και πολλοί, όπως οι Γιατροί του Κόσμου, η Πράξις, ο Ερυθρός Σταυρός, έχουν ήδη δηλώσει ότι θα συνδράμουν την προσπάθεια.

Οσον αφορά τα συσσίτια, σε 7.000 υπολογίζονται οι ωφελούμενες οικογένειες που λαμβάνουν φροντίδα από το κοινωνικό παντοπωλείο και το κοινωνικό φαρμακείο του Δήμου Αθηναίων, ενώ και στην τρέχουσα συγκυρία το ΚΥΑΔΑ θα παραμείνει ενεργό σε όλα τα επίπεδα.

Η Κοινωφελής Δημοτική Επιχείρηση Πειραιά (ΚΟΔΕΠ) αναλαμβάνει την καταγραφή των κατοίκων που δεν μπορούν να μετακινηθούν καθώς και των άπορων ή οικονομικά αδύναμων, στους οποίους παρέχεται πλέον κατ’ οίκον δωρεάν φαρμακευτική περίθαλψη και είδη πρώτης ανάγκης. Υπό τη μέριμνα της ΚΟΔΕΠ λειτουργεί και ο ξενώνας αστέγων, ενώ γίνεται προσπάθεια εξεύρεσης λύσης για τους άστεγους στο λιμάνι.

Περιοχές που την περίοδο της κρίσης χτυπήθηκαν από τη φτώχεια και την ανεργία δοκιμάζονται ακόμη μία φορά και οι κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων Κερατσινίου-Δραπετσώνας και Περάματος προσπαθούν με κάθε τρόπο να ανταποκριθούν στα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικονομικά ανήμποροι.

«Είναι θέμα επιβίωσης, όχι εξυπηρέτησης. Δεν συζητάμε καν για ανθρώπους που δεν πληρούν εισοδηματικά κριτήρια, μιλάμε για περιπτώσεις που δεν υπάρχουν καν εισοδήματα» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Χρήστος Βρεττάκος, δήμαρχος Κερατσινίου-Δραπετσώνας, όπου εδώ και μία εβδομάδα λειτουργεί μια νέα δομή για την εξυπηρέτηση ευπαθών ομάδων που δεν μπορούν να μετακινηθούν. Τα 180 άτομα που σιτίζονταν στο Κοινωνικό Μαγειρείο λαμβάνουν πλέον τα γεύματα κατ’ οίκον, ενώ με τον ίδιο τρόπο γίνεται μία φορά τον μήνα η διανομή τροφίμων από το Κοινωνικό Παντοπωλείο σε τριακόσιες οικογένειες.

«Αστεγοι δεν υπάρχουν πολλοί, περίπου δέκα άτομα, πολλοί περισσότεροι είναι οι συμπολίτες μας που ζουν μόνοι τους και καλούμαστε να αναπληρώσουμε την οικογενειακή στήριξη» προσθέτει ο Χρ. Βρεττάκος.

Στο Πέραμα δίκτυο εθελοντών συνδράμει τις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου. «Εγκαινιάσαμε την τηλεφωνική γραμμή 213-2037260-61 για αιτήματα δημοτών που αντιμετωπίζουν διαφορετικά προβλήματα. Εδώ έχουμε ανοιχτές πληγές· υπάρχουν ηλικιωμένοι που πρέπει να τους πάμε φάρμακα, οικογένειες που δεν έχουν να φάνε, σε ένα σπίτι κόπηκε το ρεύμα. Παλαιότερα δίναμε γεύματα σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τώρα καταβάλλουμε προσπάθειες αυτό να επανεκκινήσει, ενώ είμαστε σε συνεννόηση με την ΚΕΔΕ για διάθεση δύο οχημάτων που θα βοηθήσει τις διανομές στον δύσβατο δήμο μας» λέει ο δήμαρχος Γιάννης Λαγουδάκης.

Την καταγραφή και εξυπηρέτηση όσων δεν μπορούν να μετακινηθούν από τις οικίες τους αναλαμβάνει ο Δήμος Πατρέων και το προσωπικό του Κοινωνικού Οργανισμού σε συνεργασία με υπηρεσίες του δήμου.

«Δυστυχώς, εν έτει 2020, ενώ βρίσκονται στο απόγειό τους η επιστήμη και η τεχνική, αντί να υπάρχουν μισθοί αξιοπρεπείς, να υπάρχει δουλειά για όλους, δουλειά με δικαιώματα, εμείς καλούμαστε να μοιράζουμε τρόφιμα και συσσίτια. Αναδεικνύονται σε όλο τους το μεγαλείο τα όρια του κυρίαρχου συστήματος της ολιγαρχίας. Εμείς, παράλληλα με τον αγώνα μας για την ανατροπή αυτής της θλιβερής πορείας, δεν αφήνουμε τον πατραϊκό λαό στην τύχη του, βοηθάμε να σταθεί στα πόδια του, για να ανατρέψει αυτούς που τον έφεραν σε αυτή την κατάσταση» δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο δήμαρχος Κώστας Πελετίδης.

Ο δήμαρχος ζητάει από την κυβέρνηση άμεση μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων της δομής «Βοήθεια στο Σπίτι», οι υπηρεσίες της οποίας είναι πιο αναγκαίες από ποτέ, αλλά και μαζικές προσλήψεις επιπλέον μόνιμου προσωπικού και τουλάχιστον τετράμηνη παράταση των ήδη υπηρετούντων οκταμηνιτών μέσω ΟΑΕΔ.

Από την περασμένη Δευτέρα συστάθηκε υπηρεσία ενίσχυσης των πληθυσμιακών ομάδων που αδυνατούν να μετακινηθούν από τις κατοικίες τους υπό τον συντονισμό του Κοινωνικού Οργανισμού, ενώ διανομή τροφίμων μακράς διαρκείας έγινε και σε πενήντα οικογένειες Ρομά.

Χθες ξεκίνησε η διανομή τροφίμων στο σπίτι σε περισσότερες από επτακόσιες οικογένειες που λαμβάνουν βοήθεια από το Κοινωνικό Παντοπωλείο, ενώ κατ’ οίκον γίνεται πλέον η διανομή φαγητού από τον Κοινωνικό Οργανισμό σε 200-250 άτομα, ο αριθμός των οποίων αρχίζει να αυξάνεται.

Στους ρυθμούς που είχε και πριν από την περίοδο της καραντίνας κινείται προς το παρόν ο οργανισμός πρόνοιας του Δήμου Ιωαννιτών (ΟΚΠΑΠΑ) ως προς τη στήριξη αστέγων. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα υπάρξει αύξηση των αναγκών το επόμενο διάστημα, γι’ αυτό και υπάρχει ήδη προετοιμασία, όπως αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του ΟΚΠΑΠΑ Δημήτρης Πάνου, κυρίως για την περίπτωση που χρειαστεί να καλυφθούν ανάγκες για έτοιμα γεύματα σε νοικοκυριά που θα δηλώσουν αδυναμία και θα περιλαμβάνονται στα κριτήρια δικαιούχων.

Ο Δήμος Ιωαννιτών μέσω του ΟΚΠΑΠΑ έχει δημιουργήσει από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης ένα πολύπλευρο δίκτυο δομών πρόνοιας και στήριξης, μεταξύ των οποίων και Υπνωτήριο Αστέγων το οποίο φιλοξενεί αυτήν την περίοδο 10 αστέγους. Η διατροφή τους καλύπτεται εσωτερικά από τις άλλες δομές του οργανισμού σε αυτή τη φάση.

Η εκτίμηση για τον χαμηλό αριθμό αστέγων στην πόλη, κάτι που καταγράφεται και στην περιφέρεια, είναι ότι οι στεγαστικές ανάγκες και ώς ένα μεγάλο βαθμό και οι ανάγκες για φαγητό καλύπτονται μέσα από τα οικογενειακά δίκτυα, τα οποία παραμένουν ενεργά την τελευταία δεκαετία. Στην πόλη λειτουργούν, επίσης σταθερά, συσσίτια από ενορίες της Εκκλησίας που καλύπτουν αρκετές δεκάδες άτομα.

Το κυριότερο πρόβλημα παραμένει η φτώχεια για πολλά νοικοκυριά και το ζήτημα είναι αν η νέα κρίση που διαφαίνεται πίσω από το πρόβλημα της πανδημίας, φέρει και αύξηση όσων έχουν ανάγκη. Ηδη ο Δήμος Ιωαννιτών, ακολουθώντας και τις εγκυκλίους του υπ. Εσωτερικών, έχει δημιουργήσει συντονιστικό κέντρο αναδιατάσσοντας τις προτεραιότητές του στις κοινωνικές υπηρεσίες για την παροχή κοινωνικής φροντίδας και αλληλεγγύης όσο διαρκούν τα περιοριστικά μέτρα.

Στις ιδιαίτερες ανάγκες των αστέγων προσπαθούν να ανταποκριθούν οι δήμοι αλλά και εθελοντικές οργανώσεις και συλλογικότητες στην Κρήτη. Στα μεγάλα αστικά κέντρα του νησιού δεκάδες άνθρωποι βρίσκονται στον δρόμο, με το πρόβλημα να είναι μεγαλύτερο στα Χανιά.

Ο ξενώνας που λειτουργεί με ευθύνη του Δήμου Χανίων τα τελευταία τρία χρόνια μπορεί να φιλοξενήσει έως 19 άτομα (από 7 μ.μ. έως 8 το πρωί) και αυτή την περίοδο φιλοξενεί 13. «Ειδικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας φροντίσαμε να μεταφέρουμε προσωπικό από άλλες υπηρεσίες του δήμου που έχουν κλείσει, ώστε το καταφύγιο προσωρινά να λειτουργεί όλο το 24ωρο» τονίζει στην «Εφ.Συν.» η αντιδήμαρχος Κοινωνική Πολιτικής, Ελένη Ζερβουδάκη. Ωστόσο, όπως καταγγέλλουν κοινωνικοί φορείς στα Χανιά, ο συγκεκριμένος ξενώνας αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό.

Βία σε άστεγους

Το Κοινωνικό Στέκι - Στέκι Μεταναστών Χανίων καλεί τη δημοτική αρχή να σταματήσει να αγνοεί τους δεκάδες άστεγους που υπάρχουν στην πόλη και χθες προχώρησε σε μια σοβαρή καταγγελία για ρατσιστική βία εις βάρος αστέγων.

Σύμφωνα με την αναφορά, την Κυριακή 22/3 ο ιδιοκτήτης εγκαταλειμμένου σπιτιού στη Νέα Χώρα Χανίων μαζί με ακόμα τέσσερα ακόμα επιτέθηκε εναντίον τριών μεταναστών που είχαν βρει καταφύγιο στον συγκεκριμένο χώρο. Οι επιτιθέμενοι χρησιμοποίησαν μαχαίρι και λοστάρια και χτύπησαν τους μετανάστες κατά ομάδες τόσο μέσα όσο και έξω από το σπίτι. Εξοργιστική ήταν η στάση των αστυνομικών που, σύμφωνα με την ίδια καταγγελία, αν και τους υποδείχτηκαν οι δράστες, προσήγαγαν μόνο τα θύματα, κάνοντάς τους και συστάσεις να εγκαταλείψουν το κτίριο.

Το μέγεθος του προβλήματος φαίνεται και από την προσέλευση στα συσσίτια που οργανώνονται στην πόλη των Χανίων. Από τη συλλογική δομή των Συσσιτίων της Σπλάντζιας σε καθημερινή βάση δίνονται 180 μερίδες φαγητό, με τις ανάγκες να μεγαλώνουν συνεχώς, ενώ τις τελευταίες ημέρες το φαγητό δεν επαρκεί. Ο Γιάννης Τσουκάτος, μέλος του Δ.Σ. των Συσσιτίων, κάνει έκκληση σε όσους μπορούν να συνεισφέρουν με τρόφιμα καθώς είναι πιθανόν σε 15 μέρες να μην υπάρχει τίποτα για να μαγειρέψουν.

Καλύτερη είναι η εικόνα στο Ηράκλειο, όπου σύμφωνα με την αντιδήμαρχο Κοινωνικής Πολιτικής, Ρένα Παπαδάκη, ο αριθμός των αστέγων έχει μειωθεί, καθώς αρκετοί έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Στέγαση και εργασία για τους αστέγους». Αυτό δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκαν οι άστεγοι, αφού ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που ζουν στον δρόμο δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να ενταχθεί στο Κέντρο Αστέγων, βασικότερη εκ των οποίων είναι η υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις, κάτι που οι περισσότεροι αρνούνται.

«Κάνουμε μια προσπάθεια καταγραφής τους και θα στείλουμε σχετική λίστα στο υπουργείο Εργασίας, ώστε αν χρειαστεί να υπάρξει ειδική μέριμνα, ακόμα και η εκμίσθωση ενός ξενοδοχείου για την προσωρινή στέγασή τους» αναφέρει η κ. Παπαδάκη και εκτιμά σε 10-15 τις περιπτώσεις αυτές.