«Η τζαζ είναι παλιά μουσική με φρέσκες ιδέες»

Αυτό το Σάββατο ο τρομπετίστας και συνθέτης Στέλιος Χατζηκαλέας γιορτάζει τα δέκα χρόνια δισκογραφικής του παρουσίας, με μια μεγάλη συναυλία στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός». Τζαζίστας ο Στέλιος, θα παίξει με το καινούργιο κουαρτέτο του. «Θα παίξουμε κομμάτια από το Urban Stories (2014), το The froth on the daydream (2017), Dignity (2021), αλλά και κάποια καινούργια που δεν έχουν παιχτεί ξανά και προφανώς δεν έχουν ηχογραφηθεί ή κυκλοφορήσει» λέει στην «Εφ.Συν.».

«Πλέον η αισθητική του γκρουπ είναι διαφορετική. Για παράδειγμα είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιώ ηλεκτρικό μπάσο αλλά και που πειραματίζομαι με τη συνύπαρξη ηλεκτρικού και ακουστικού πιάνου. Μια πρώτη προσπάθεια να προσεγγίσω διακριτικά τον ηλεκτρικό ήχο σε κομμάτια που έχουν ήδη κυκλοφορήσει σ’ ένα αμιγώς ακουστικό setup τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και νέες συνθέσεις που για πρώτη φορά θα περάσουν από το χαρτί στη ζωντανή τους παρουσίαση. Ενα πείραμα ας πούμε, που ανάλογα τα αποτελέσματά του μπορεί να μας οδηγήσει σε νέα στιλιστική κατεύθυνση όταν θα έρθει η ώρα της ηχογράφησης του νέου υλικού στο στούντιο».

● Πόσος αυτοσχεδιασμός χωράει σε μια τέτοια συναυλία;

Ελάχιστα πράγματα είναι προκαθορισμένα. Ο αυθορμητισμός της στιγμής, ο αυτοσχεδιασμός και η διαδραστικότητα που χαρακτηρίζουν ένα τζαζ γκρουπ είναι για μένα κινητήριες δυνάμεις. Σίγουρα η τζαζ δεν είναι νέα μουσική. Είναι παλιά μουσική με φρέσκες ιδέες και κάθε φορά, το ίδιο κομμάτι, το ίδιο γκρουπ θα παίξει εντελώς διαφορετικά. Πρόκειται για μία τόσο δυναμική διαδικασία που δύσκολα τη βαριέσαι. Εχει πάντα τη χαρά της περιπέτειας, διότι ποτέ δεν ξέρεις πώς το ίδιο το κομμάτι θα εξελιχθεί επί σκηνής

● Είναι διαφορετικό να παίζεις στον «Παρνασσό» σε σχέση με ένα νυχτερινό τζαζ κλαμπ;

Η αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» έχει μια καταπληκτική ακουστική, σπάνια πετυχαίνεις κάτι αντίστοιχο σ’ ένα τζαζ κλαμπ, και ειδικά στην Ελλάδα. Τα περισσότερα όργανα επί σκηνής ακούγονται «φυσικά» με ελάχιστη ηλεκτρική ή μικροφωνική ενίσχυση και αυτό θεωρώ πως από μόνο του είναι μια πρωτόγνωρη συνθήκη για το ελληνικό κοινό της τζαζ καθώς κατά βάση η ζωντανή μουσική ακούγεται ακραία δυνατά. Η αίθουσα από μόνη της λειτουργεί ως ηχείο, κάτι που προσδίδει ένα μαγικό αποτέλεσμα στο ακουστικό γεγονός.

● Το χαίρεται και ο κόσμος...

Η διαμόρφωση της αίθουσας του «Παρνασσού» είναι τέτοια που το κοινό έρχεται αποκλειστικά για να ακούσει μουσική. Ερχεται δηλαδή ξεκάθαρα και μόνο για να βιώσει μια άκρως μουσική εμπειρία. Στο τζαζ κλαμπ, για παράδειγμα, ο κόσμος συχνά θα μιλάει, αρκετές φορές δυνατά, θα τρώει, κτλ, και η μουσική έρχεται σε δεύτερη ή τρίτη μοίρα.

● Πόσο συνυφασμένος με την τζαζ είναι ο ήχος της τρομπέτας;

Την απάντηση μας τη δίνει η ίδια η παγκόσμια δισκογραφική παραγωγή από τη γέννησή της (αρχές του 20ού αιώνα) αλλά φυσικά και οι ζωντανές συναυλίες όλων των μουσικών σχημάτων που υπήρχαν από τότε. Από τους πρώιμους Dixieland και swing ήχους στην τρομπέτα και τον Louis Armstrong το 1920-1930, αργότερα με την Bop εποχή του 1950 και τους Dizzy Gillespie, Miles Davis, Art Farmer, Benny Bailey, Freddie Hubbard, Lee Morgan, μέχρι και τους πιο αναγνωρισμένους σύγχρονους τρομπετίστες τού σήμερα όπως Phillip Dizack, Jeremy Pelt κ.ά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της τζαζ η τρομπέτα είχε πάντα καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της εκάστοτε αισθητικής που διαμόρφωνε και το στιλιστικό κίνημα της κάθε εποχής. Στην Αμερική φυσικά στην αρχή, μετέπειτα στην Ευρώπη, ενώ σήμερα σε όλο τον κόσμο.

● Υπάρχει λοιπόν κάποιο συγκεκριμένο όργανο που μπορείς να πεις ότι κατέχει τα πρωτεία στην τζαζ;

Οχι απαραίτητα ένα. Αρκετά όργανα θα έλεγα και αν όχι όλα, τα περισσότερα. Σίγουρα αυτά που σχημάτισαν τα πρώτα τζαζ κουαρτέτα όπως πιάνο, κοντραμπάσο, ντραμς, σαξόφωνο, κλαρινέτο, τρομπέτα, τρομπόνι, αλλά φυσικά και η φωνή.

● Η κιθάρα;

Αργότερα και η κιθάρα έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στην τζαζ μουσική, ειδικά με τους Charlie Christian, Wes Montgomery, Jim Hall, όπως επίσης και το βιμπράφωνο. Ενας από τους αγαπημένους μου δίσκους είναι το «Out to Lunch!» του Eric Doplhy στον οποίο το βιμπράφωνο του Bobby Hutcherson παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του στιλ. Ειδικά αν σκεφτούμε και τις ηχογραφήσεις με μεγάλες ορχήστρες. Από την εποχή των Duke Ellington και Count Basie αλλά και τις ορχήστρες του Charlie Haden ή του Gil Evans (ειδικά των τελευταίων) εντοπίζουμε και φλάουτα, κόρνα, φαγκότα, τούμπα. Οχι απαραίτητα σε σολιστικό ρόλο, αλλά υπάρχουν.

♦ Πληροφορίες: Σάββατο 24 Φεβρουαρίου. Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός», πλ. Αγ. Γεωργίου Καρύτση 8, Αθήνα. Γενική είσοδος: 15 ευρώ, Διακεκριμένη: 20 ευρώ, Μειωμένο 10 ευρώ (φοιτητικά, ανέργων, ΑμεΑ). Ωρα έναρξης 20.30