Ο ουγγρικής καταγωγής Λεβέντε Πόλιακ (Levente Polyak), ένας λεπτός 30άρης με ξανθά μαλλιά, που πίνει νερό από μεταλλικό παγούρι, αποφεύγοντας συνειδητά το πλαστικό, μοιάζει με εναλλακτικό τουρίστα. Από αυτούς που γεμίζουν τις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, διαμένοντας σε διαμερίσματα airbnb σε Εξάρχεια, Κουκάκι, Παγκράτι κι αλλού – συμβάλλοντας ίσως άθελά τους στην εκτόξευση των ενοικίων.
Ομως στην περίπτωση του Πόλιακ, που μελετά ακριβώς αυτά τα φαινόμενα, του αστικού εξευγενισμού και της τουριστικοποίησης, και τα καταπολεμά στην πράξη, τα φαινόμενα απατούν.
Υπεύθυνος αστικού σχεδιασμού, ερευνητής και σύμβουλος πολιτικής, έχει συνεργαστεί σε προγράμματα αστικής αναγέννησης με τους δήμους της Νέας Υόρκης, του Παρισιού, της Ρώμης, της Βιέννης και της Βουδαπέστης.
Παρά το σχετικά νεαρό της ηλικίας του, το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό του βιογραφικό είναι εντυπωσιακό: με σπουδές αρχιτεκτονικής και διδακτορικό στην κοινωνιολογία των πόλεων, έχει διδάξει σε σημαντικά πανεπιστήμια της Ευρώπης και ως επισκέπτης καθηγητής στο Κολούμπια της Ν. Υόρκης. Είναι ιδρυτικό μέλος του δικτύoυ Εutropian, με έδρα τη Βιέννη και τη Ρώμη, που ερευνά νέα οργανωτικά και οικονομικά μοντέλα κοινοτικών έργων αστικής ανάπτυξης, εφαρμόζοντάς τα στην πράξη.
Ο Λεβέντε Πόλιακ ήταν ο βασικός ομιλητής στη συζήτηση με θέμα «Αυτο-οργάνωση και κοινωνική χρηματοδότηση της Συνεργατικής Πόλης», που διοργάνωσε την περασμένη Πέμπτη η ΚΟΙΝΣΕΠ «Ανεμος Ανανέωσης», στoν συνεταιριστικό ξενώνα WellCommon στα Εξάρχεια.
Ο Πόλιακ παρουσίασε το βιβλίο «Funding the Co-operative City», του οποίου είναι συν-συγγραφέας με την Ιταλο-βρετανίδα αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Ντανιέλα Πάτι.
«Οι συνεργατικές πόλεις είναι στην ουσία κινήματα και προσπάθειες πολιτών σε επίπεδο κοινότητας, που γεννήθηκαν μέσα από τις σύγχρονες ανάγκες της εποχής, ως απάντηση στην κρίση, τη λιτότητα, την κερδοσκοπία επί της γης και των ακινήτων», προλόγισε την εκδήλωση ο Νίκος Χρυσόγελος, πρόεδρος της ΚΟΙΝΣΕΠ «Ανεμος Ανανέωσης».
Οπως ήταν αναμενόμενο, το στεγαστικό ζήτημα βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης. «Είδα πως το airbnb στην Αθήνα έχει γίνει πρόβλημα. Ο τουρισμός είναι πόρος ανάπτυξης, μπορεί όμως να γυρίσει μπούμερανγκ», είπε ο Πόλιακ, δίνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το κοινωνικό-συνεργατικό ξενοδοχείο Largo Residiencias της Λισαβόνας.
«Η Λισαβόνα αυτή τη στιγμή υποφέρει από έντονη στεγαστική κρίση. Για να νοικιάσεις διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης χρειάζεσαι το 160% του μέσου μισθού. Εκτός κέντρου, χρειάζεσαι το 95% του μισθού. Το ίδιο πρόβλημα έρχεται πλέον στην Αθήνα».
Στη σύντομη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Εφ.Συν» ο Πόλιακ απάντησε σε βασικά ερωτήματα που γεννήθηκαν από την ομιλία του.
• Μπορούν να ριζώσουν στην κρίση προγράμματα συνεργατικής-συλλογικής ιδιοκτησίας της κατοικίας;
Το πλέον πετυχημένο παράδειγμα είναι το Mietshäuser Syndikat της Γερμανίας. Στεγαστικός συνεταιρισμός που εξαγοράζει, χρηματοδοτεί, χτίζει κτιριακά συγκροτήματα που ανήκουν συλλογικά στους ενοίκους τους. Στην Ελλάδα γνωρίζω ότι έχουν υπάρξει προσπάθειες, όπως η συνεργατική πολυκατοικία, αλλά μοιάζει σαν οι Ελληνες να αρνούνται την πραγματικότητα.
Ως ερευνητές θέλουμε να ενθαρρύνουμε συνεργατικές πρωτοβουλίες στέγασης και κοινωνικών χώρων, στην Ελλάδα, ξέρουμε όμως ότι οι τράπεζες είναι διστακτικές να χορηγήσουν δάνεια σε συνεταιρισμούς. Γι' αυτό αναζητούμε εναλλακτικούς τρόπους, από την πληθοχρηματοδότηση μέχρι τη συνεργασία με ιδρύματα κοινωνικού σκοπού.
Μελετάμε το ισχύον νομικό πλαίσιο, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, και θέλουμε συνεργασία με Ελληνες ειδικούς.
• Ποιο είναι το μυστικό της οικονομικής επιβίωσης συνεργατικών εγχειρημάτων σε επίπεδο κοινότητας;
Η λύση είναι να έχεις διαφορετικές πηγές εισοδημάτων και χρηματοδότησης. Να μη βασίζεσαι μόνο σε μία δραστηριότητα. Σε μελέτες που έχουν γίνει σε κοινοτικά εγχειρήματα στη Γαλλία, τα πιο εύρωστα οικονομικά ήταν αυτά που αντλούσαν από κάθε διαφορετικό τομέα ώς και 15% των εσόδων τους.
Μπορεί να περιλαμβάνουν καφέ, εκδόσεις, σεμινάρια, εκδηλώσεις, κοινωνικά προγράμματα σε συνεργασία με τον δήμο. Το κλειδί όμως πάντα είναι η ένταξη της ίδιας της κοινότητας.
• Εχοντας δει το airbnb να γίνεται από ευλογία κατάρα, πώς σας φαίνεται η Αθήνα;
Επισκέπτομαι την Αθήνα τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο, από την αρχή της κρίσης, και την έχω δει να αλλάζει. Γειτονιές ολόκληρες έχουν γίνει «μοδάτες», αλλά παραδίδονται στην εμπορευματοποίηση. Κυκλοφορώ με το μετρό και βλέπω τουρίστες με τα φυλλάδια για το airbnb και εύχομαι να είχα μαζί μου να τους έδινα διαφορετικά φυλλάδια.
Για τις επιπτώσεις του airbnb, για τον κοινωνικά υπεύθυνο τουρισμό. Χαίρομαι που υπάρχουν ξενώνες, όπως το WellCommon, μένω εδώ γιατί αρνούμαι να συνεισφέρω σε αυτό το όργιο κερδοσκοπίας.
Συνεργατική πόλη: κοινοτικά λουτρά στο Ληντς της Μ. Βρετανίας
Τα ιστορικά λουτρά Μπράμλει Μπαθς, στη βιομηχανική πολη του Λιντς στη Βόρεια Αγγλία, ιδρύθηκαν το 1903, και έχουν μοναδική αρχιτεκτονική αξία. Από το 2013 οι κάτοικοι τα μετέτρεψαν σε συνεργατική-αυτοδιαχειριζόμενη επιχείρηση, με κολυμβητήριο, γυμναστήριο και κοινωνικές δραστηριότητας.
? Πληροφορίες: cooperativecity.org
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας