Ο όρος coop έχει υιοθετηθεί από τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία (ICA) για να υποδηλώσει τη συνεταιριστική ταυτότητα μιας επιχείρησης και χρησιμοποιείται από δεκάδες χιλιάδες συνεταιρισμούς στον κόσμο, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα.
Στόχος της «κοινής και ελεύθερης» χρήσης του από όσο το δυνατόν περισσότερους συνεταιρισμούς είναι να καταστεί ορατή η δυναμική και το εύρος του συνεταιριστικού κινήματος.
«Με έκπληξη πληροφορηθήκαμε ότι η χώρα μας κατέχει μια ακόμη παγκόσμια πρωτοτυπία: ο όρος “coop”, ο οποίος προκύπτει από τη λέξη cooperative και ανήκει στις συνεταιριστικές οργανώσεις διεθνώς, έχει κατοχυρωθεί στη χώρα μας από κάποιον ιδιώτη, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να κινείται εναντίον όσων χρησιμοποιούν στον τίτλο τους τον όρο!» δηλώνει χαρακτηριστικά εκ μέρους της ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία) ο πρόεδρος του Δ.Σ. της, Λάζαρος Αγγέλου, καταλήγοντας:
«Καλούμε την πολιτεία να επέμβει άμεσα και να ξεκαθαρίσει νομοθετικά και κανονιστικά το ζήτημα, θωρακίζοντας το ελληνικό συνεταιριστικό κίνημα απέναντι σε καπηλείες και αποκαθιστώντας τη χώρα μας στα μάτια του διεθνούς συνεταιριστικού κινήματος».
Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αυτό το καίριο πρόβλημα που έχει ανακύψει; Ανατρέχοντας και στην ευρωπαϊκή εμπειρία που μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο σύμβουλο για την επίλυση αυτού του κενού στη σχετική ελληνική νομοθεσία, όπως αναλύει στο άρθρο που ακολουθεί η Ιφιγένεια Δουβίτσα, νομικός και ειδήμων σε θέματα συνεταιριστικού δικαίου.
Οι διατάξεις περί επωνυμίας των συνεταιρισμών με βάση τη συνεταιριστική νομοθεσία
Συντάκτης: Ιφιγένεια Δουβίτσα**
Οι συνεταιρισμοί ως νομικά πρόσωπα οφείλουν να έχουν μια ορισμένη επωνυμία, που τους διακρίνει από κάθε άλλη μορφή επιχείρησης. Η επωνυμία αποτελεί ένα εκ των υποχρεωτικών στοιχείων του καταστατικού {1*} και ελλείψει αυτού δεν μπορεί να συσταθεί νομότυπα ο συνεταιρισμός, γεγονός το οποίο αναδεικνύει και τη σημασία της.
Για να είναι σύννομη η επωνυμία ενός συνεταιρισμού πρέπει κατά κανόνα να περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- τον όρο συνεταιρισμός και το είδος ή τη δραστηριότητά του (π.χ. αγροτικός, καταναλωτικός ή δασικός συνεταιρισμός) {2*}.
Παράλληλα δεν αποκλείεται ο συνεταιρισμός να κάνει χρήση και διακριτικού τίτλου. Ο διακριτικός τίτλος επιλέγεται ελεύθερα, ενώ δεν είναι υποχρεωτικό να συμπεριλάβει τον όρο συνεταιρισμός/coop. Αν και η επωνυμία αποτελεί την επίσημη ονομασία ενός συνεταιρισμού, η οποία υποχρεωτικά χρησιμοποιείται σε επίσημα έγγραφα, το ευρύ κοινό έρχεται σε επαφή κυρίως με τον διακριτικό τίτλο ενός συνεταιρισμού, ο οποίος είναι συνήθως συντετμημένος, με σκοπό την προώθησή του (π.χ. σε διαφημίσεις των προϊόντων/υπηρεσιών του, σε συσκευασίες των προϊόντων του, σε πινακίδες κτλ).
Στους συνεταιριστικούς νόμους, πέραν των άνω διατάξεων, δεν απαντάται ρύθμιση η οποία επιφυλάσσει τη χρήση του όρου συνεταιρισμός/coop αποκλειστικά σε συνεταιρισμούς ή που απαγορεύει με απειλή κυρώσεων την οικειοποίηση του άνω όρου από μια μη συνεταιριστική επιχείρηση.
Τα παραπάνω εγείρουν πολλαπλά ερωτήματα για την έκταση προστασίας της συνεταιριστικής ταυτότητας κατά τις συναλλαγές.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της Πορτογαλίας, όπου το αρ. 15 (1) του Πορτογαλικού Συνεταιριστικού Κώδικα ορίζει ότι η επωνυμία των συνεταιρισμών πρέπει υποχρεωτικά να συνοδεύεται με τους όρους «συνεταιρισμός, ένωση συνεταιρισμών κτλ». Η δε χρήση του όρου συνεταιρισμός ή της συντομογραφίας του δεν είναι ελεύθερη, αλλά αντιθέτως, επιφυλάσσεται η χρήση του αποκλειστικά και μόνο σε συνεταιρισμούς και στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες ενώσεις τους, ενώ η χρήση του από τρίτους στοιχειοθετεί αξιόποινη πράξη {3*}. Αντίστοιχες διατάξεις υπέρ της προστασίας του όρου συνεταιρισμός υιοθετούνται από τον Ιταλικό Aστικό Κώδικα [αρ. 2515(2)] {4*} και τον νόμο 2006 περί εταιρειών του Ηνωμένου Βασιλείου (αρ. 55.1, 1194.1) {5*}.
Οι αρχές ευρωπαϊκού συνεταιριστικού δικαίου (Principles of European cooperative law) υιοθετούν μια αντίστοιχη θέση, όπου στo τμήμα. 1.1 (5) ορίζουν ότι οι συνεταιρισμοί οφείλουν να συμπεριλαμβάνουν στην επωνυμία τους τον όρο συνεταιρισμό/coop, όροι οι οποίοι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από τρίτα μέρη που δεν ιδρύονται ούτε λειτουργούν ως συνεταιρισμοί με βάση τα ισχύοντα στο συνεταιριστικό δίκαιο και σε συμφωνία με τις διεθνείς αξίες και αρχές των συνεταιρισμών {6*}.
Με βάση τα παραπάνω προτείνεται η εισαγωγή νομικού κανόνα υπέρ των συνεταιρισμών προς διασφάλιση της συνεταιριστικής τους ταυτότητας, υποχρεώνοντας τους συνεταιρισμούς να κάνουν χρήση του όρου συνεταιρισμός/coop και στον διακριτικό τους τίτλο, με παράλληλη απαγόρευση χρήσης του όρου αυτού από μη συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Μια τέτοια νομοθετική παρέμβαση κρίνεται ότι θα ήταν χρήσιμη, καθώς θα επέλυε υπάρχουσες και τυχόν μελλοντικές αμφισβητήσεις.
** (PhD), καθηγήτρια-σύμβουλος ΕΑΠ, ειδική επιστήμονας, ΔΠΘ
* Σημειώσεις
{1} Αρ. 1.4 Ν. 1667/1986 περί αστικών συνεταιρισμών, αρ. 5β Ν. 4384/2016 περί αγροτικών συνεταιρισμών, αρ. 4.2 Ν. 4423/2016 περί δασικών συνεταιριστικών οργανώσεων, αρ. 15.3 (α) Ν. 4430/2016 περί κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, αρ. 25.3 Ν. 4430/2016 περί συνεταιρισμών εργαζομένων.
{2} Αρ. 1.5 Ν. 1667/1986 περί αστικών συνεταιρισμών, αρ. 3.2 Ν. 4384/2016 περί αγροτικών συνεταιρισμών, αρ. 2.3 Ν. 4423/2016 περί δασικών συνεταιρισμών εργασίας, αρ. 15.3 (α) Ν. 4430/2016 περί κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, αρ. 25.3 Ν. 4430/2016 περί συνεταιρισμών εργαζομένων, πλην του Ν. 4513/2018 περί ενεργειακών κοινοτήτων, όπου στο αρ. 5β ορίζεται ότι η επωνυμία τους θα περιλαμβάνει τον όρο ενεργειακή κοινότητα/Ε.Κοιν.
{3} Meira, D. (2017). Portugal. In: Fajardo, G.; Fici, A.; Henrÿ, H.; Hiez, D.; Meira, D.; Münkner, H, Snaith, I. Principles of European cooperative law. Principles, commentaries and national reports. Intersentia: Cambridge, Antwerp, Portland, pp. 409-516 (415).
{4} Fici, A (2017). Definition and objectives of cooperatives. In: Fajardo, G.; Fici, A.; Henrÿ, H.; Hiez, D.; Meira, D.; Münkner, H, Snaith, I. Principles of European cooperative law. Principles, commentaries and national reports. Intersentia: Cambridge, Antwerp, Portland, pp. 19-45 (33).
{5} Snaith, I. (2013). United Kingdom. In: Cracogna, D, Fici, A., Henrÿ, H. International handbook of cooperative law. Springer: Heidelberg.
{6} Fici, A (2017). Definition and objectives of cooperatives. In: Fajardo, G.; Fici, A.; Henrÿ, H.; Hiez, D.; Meira, D.; Münkner, H, Snaith, I. Principles of European cooperative law. Principles, commentaries and national reports. Intersentia: Cambridge, Antwerp, Portland, pp. 19-45 (19).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας