Μια από τις πέντε υποπεριπτώσεις γενοκτονίας, σύμφωνα με τη σύμβαση του ΟΗΕ, αποτελεί ως γνωστόν η «αναγκαστική μεταφορά παίδων μιας ομάδος εις ετέραν ομάδα» (άρθρο 2ε). Εξίσου γνωστό, στους παροικούντες τουλάχιστον την Ιερουσαλήμ των genocide studies είναι πως η πρώτη ενεργοποίηση αυτής της διάταξης έγινε διεθνώς με την προπαγανδιστική εξόρμηση των ελληνικών κυβερνήσεων του Εμφυλίου για την απόδοση χαρακτήρα «γενοκτονίας» στο «παιδομάζωμα» του 1948 από τον Δημοκρατικό Στρατό.
Η μεταφορά μερικών χιλιάδων παιδιών της εμπόλεμης ζώνης στα ασφαλή μετώπισθεν των Λαϊκών Δημοκρατιών χαρακτηρίστηκε στις 5.11.1948 από την ελληνική Βουλή ως πράξη γενοκτονίας «των Σλάβων» κατά του «Ελληνισμού» κι ακολούθησε διεθνής καμπάνια για την επιστροφή τους. (Το γεγονός ότι τα περισσότερα «απαχθέντα Ελληνόπουλα» ήταν σλαβόφωνα κι ο επαναπατρισμός τους κρίθηκε τελικά ανεπιθύμητος από τις ελληνικές αρχές ουδέποτε ομολογήθηκε δημόσια.)
Ο ίδιος ο δημιουργός του όρου, Ραφαήλ Λέμκιν, όχι μόνο ταυτίστηκε πλήρως με την καμπάνια, ζητώντας την τιμωρία των χωρών που φιλοξένησαν τα παιδιά με βάση τη νεότευκτη τότε σύμβαση, αλλά και αναπαρήγαγε άκριτα τους συνοδευτικούς ισχυρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης, πως «η Ελλάδα, ένα έθνος 7 εκατομμυρίων, θα είχε σήμερα πληθυσμό 16 εκατομμυρίων αν τα Ελληνόπουλα δεν έπεφταν θύματα απαγωγής επί 400 χρόνια».
Οι σκοπιμότητες εκείνης της καμπάνιας θεωρούνται πλέον δεδομένες, το ζήτημα όμως της «ήπιας γενοκτονίας» (διά της αναγκαστικής αφομοίωσης παιδιών από μειονοτικές ομάδες που απομακρύνονται από το οικογενειακό τους περιβάλλον με πρόσχημα τη βελτίωση των προοπτικών κοινωνικής ένταξής τους) έχει αποκτήσει ευρύτερες διαστάσεις.
Στον Καναδά, καταιγισμός αγωγών για τον εγκλεισμό 150.000 Ινδιανόπουλων σε ειδικά οικοτροφεία μεταξύ 1867 και 1990 υποχρέωσε κυβέρνηση και χριστιανικές εκκλησίες να δεχτούν εξωδικαστική καταβολή αποζημιώσεων, να ζητήσουν δημόσια συγγνώμη και να καθιερώσουν σχετική ημέρα μνήμης (2006).
Νομολογιακά σημαντικότερη θεωρείται η έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων της αυστραλιανής Βουλής (1997), με την οποία χαρακτηρίστηκε ως γενοκτονία η κρατικά οργανωμένη ένταξη 50.000 ανήλικων ιθαγενών σε λευκές οικογένειες μέχρι το 1970 με σκοπό την «απορρόφηση αυτών των ανθρώπων από τον ευρύτερο πληθυσμό». Καθώς το αδίκημα της γενοκτονίας αφορά προσβολή συλλογικού κι όχι ατομικού δικαιώματος, ενδεχόμενη βελτίωση των συνθηκών ζωής των παιδιών θεωρείται αδιάφορη για τον «γενοκτονικό» χαρακτήρα της απομάκρυνσής τους από τη γενέθλια ομάδα. Θα μπορούσε η προπέρσινη αρπαγή της Τσιγγάνας «μικρής Μαρίας» από τη θετή της οικογένεια κι ο εγκλεισμός της στο «Χαμόγελο του παιδιού» να θεωρηθούν κάποια στιγμή πράξη γενοκτονίας εκ μέρους του ελληνικού κράτους; Διόλου απίθανο.
Πόσο μάλλον αφού, σύμφωνα με τη νομολογία των διεθνών δικαστηρίων για τη Ρουάντα και την πρώην Γιουγκοσλαβία, ακόμη και μια μεμονωμένη ενέργεια μπορεί να συνιστά «γενοκτονία», εφόσον διαπιστωθεί πως εντάσσεται στο κατάλληλο πολιτικοϊδεολογικό πλαίσιο...
Διαβάστε
▩ Vakahn Dadrian, «A Typology of Genocide» (περ. International Review of Modern Sociology, 5/2, 1975, σ.201-212). Η απόπειρα του γνωστού Αρμένιου ιστορικού να διακρίνει δευτερεύουσες εκδοχές γενοκτονίας, προτού επινοηθεί η έννοια της εθνοκάθαρσης.
▩ Donald Bloxham - A. Dirk Moses (eds), The Oxford Handbook of Genocide Studies (Οξφόρδη 2010, εκδ. Oxford University Press). Εξαντλητική επισκόπηση των «γενοκτονικών σπουδών», της σχέσης τους με τις επιμέρους κοινωνικές επιστήμες και των εξωεπιστημονικών προεκτάσεών τους. Μεταξύ άλλων, ειδικά κεφάλαια για τη διάκριση γενοκτονίας κι εθνοκάθαρσης αλλά και για την πρόληψη και καταστολή των γενοκτονιών με «ανθρωπιστικές» στρατιωτικές επεμβάσεις.
▩ Robert Gellately - Ben Kiernan (eds), The Spectre of Genocide. Mass Murder in Historical perspective (Κέμπριτζ 2003, εκδ. Cambridge University Press). Συλλογικό έργο για τις μαζικότερες σφαγές του εικοστού αιώνα, με εισαγωγική επισκόπηση της σχετικής διεθνούς συζήτησης.
▩ Dominik Schaller - Jurgen Zimmerer (eds), The Origins of Genocide. Raphael Lemkin as a historian of mass violence (Λονδίνο 2009, εκδ. Routledge). Συλλογή άρθρων για τη ζωή και επιμέρους πτυχές του έργου του Λέμκιν.
▩ Nicholas Robins - Adam Jones (eds), Genocides by the Oppressed. Subaltern Genicide in Theory and Practice (Μπλούμινγκτον-Ινδιανάπολη 2009, εκδ. Indiana University Press). Οι επαναστάσεις και κοινωνικές εξεγέρσεις ως διαχρονική «γενοκτονία από τα κάτω».
▩ Paul Mojzes, Balkan Genocides. Holocaust and Ethnic Cleansing in the Twentieth Century (Ν. Υόρκη - Τορόντο - Πλίμουθ 2011, εκδ. Rowman & Littlefield). Τυπικό δείγμα συγχυτικού λόγου γύρω από το αντικείμενό μας, από έναν Αμερικανό πανεπιστημιακό γιουγκοσλαβικής καταγωγής. Η «γενοκτονία» των μουσουλμάνων κατά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13 ως απαρχή του φαινομένου στην Ευρώπη.
▩ Τάσος Κωστόπουλος, Πόλεμος και εθνοκάθαρση. Η ξεχασμένη πλευρά μιας δεκαετούς εθνικής εξόρμησης, 1912-1922 (Αθήνα 2007, εκδ. Βιβλιόραμα). Η αμφίπλευρη εκκαθάριση των ανεπιθύμητων πληθυσμών, ως δομική πτυχή των εθνικών ολοκληρώσεων της ευρύτερης περιοχής μας. Ειδικό κεφάλαιο για τα γεγονότα του Πόντου και για το ζήτημα της ποντιακής και μικρασιατικής «γενοκτονίας».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας