Ελλάς - Ευρώπη - Γουατεμάλα;

Η προσφυγή στη διεθνή εμπειρία αποτελεί πάγια μέθοδο διακυβέρνησης τουλάχιστον κατά τους τελευταίους αιώνες, πόσο μάλλον στους παγκοσμιοποιημένους καιρούς μας. Η επιτυχής αξιοποίησή της προϋποθέτει, βέβαια, όχι μόνο επίγνωση της εγχώριας πραγματικότητας αλλά και επιλογή προτύπων που ν’ αντιστοιχούν σ’ αυτή την τελευταία· στην αντίθετη (και καθόλου σπάνια) περίπτωση, το φάρμακο είναι πιθανότερο να αποβεί μοιραίο, επιδεινώνοντας τα προβλήματα που καλείται να θεραπεύσει.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο επαρχιώτικος μιμητισμός που έσπρωξε την Αννα Διαμαντοπούλου ν’ αντιγράψει το μοντέλο διοίκησης των αμερικανικών πανεπιστημίων, εναποθέτοντας την αναβάθμιση των εγχώριων ΑΕΙ στη γενναιοδωρία ντόπιων και ξένων χορηγών – θεωρώντας, προφανώς, ότι το ΕΚΠΑ θα γίνει Γέιλ με μια τετραχίλιαρη επιχορήγηση από την εδώ πολωνική πρεσβεία (για το σχετικό μοντέλο, βλ. «Εδρες ιδιωτικής χρήσης», «Εφ.Συν.», 22/2/2014).

Παρόμοια λάθη δεν οφείλονται όμως πάντα σε απερίσκεπτο μικρομεγαλισμό των κυβερνώντων· συχνά, το επικαλούμενο διεθνές πρότυπο απλά συγκαλύπτει, σαν φύλο συκής, πολύ ταπεινότερες επιδιώξεις. Η οφθαλμοφανής πρόθεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να μετατρέψει τα ελληνικά ΑΕΙ σε πεδίο μάχης δεν είναι λ.χ. καθόλου άσχετη με το διακηρυγμένο στρατηγικό σχέδιό της για παράδοση μεγάλου μέρους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα.

Στην πρώτη εκδοχή του, δημοσιοποιημένη εδώ και μιαν ολόκληρη δεκαετία («Καθημερινή» 12/10/2010), το Σχέδιο Πισσαρίδη για τη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας πρόβλεπε άλλωστε ρητά όχι μόνο κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, ιδιωτικά ΑΕΙ κι επιβολή διδάκτρων στα δημόσια (με τερματισμό της χρηματοδότησής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό), αλλά και δραστική εκκαθάριση αυτών των τελευταίων, με απόλυση του 35% του προσωπικού τους από έκτακτες «επιτροπές διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων πανεπιστημιακών» (που θα επιλέξει, προφανώς, η κυβέρνηση)...

Εκδοχές των «καλών πρακτικών»

Στην κοινή συνέντευξη Κεραμέως - Χρυσοχοΐδη (13/1), κατά την οποία εξαγγέλθηκε επίσημα η έμμεση δραστική περικοπή των εισακτέων, η απαγόρευση κάθε «χρήσης ανοιχτών χώρων» των ΑΕΙ από φοιτητές δίχως προηγούμενη άδεια «των αρμόδιων οργάνων» και η μόνιμη κατοχή των πανεπιστημίων από εκατοντάδες «ειδικούς φρουρούς» μ’ ενισχυμένες εξουσίες, ο υπουργός ΠροΠο δεν παρέλειψε ν’ αναφερθεί και στα μοντέλα που ενέπνευσαν αυτό το τελευταίο μέτρο: η υπό συγκρότηση Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ), τόνισε, «είναι μια ομάδα ήπιας κοινοτικής αστυνόμευσης, σύμφωνα με τις καλές πρακτικές πάρα πολλών χωρών της αμερικανικής ηπείρου αλλά και της ευρωπαϊκής πραγματικότητάς μας».

Για τη μεν «ευρωπαϊκή πραγματικότητα» (πανεπιστημιακό άσυλο κι απαγόρευση εισόδου της αστυνομίας δίχως προηγούμενη άδεια του πρύτανη, εκτός από την περίπτωση διάπραξης αυτόφωρων κακουργημάτων – όπως ακριβώς ίσχυε, δηλαδή, μέχρι πρότινος και στα καθ’ ημάς), αποστομωτικές είναι οι σχετικές αναρτήσεις και δημοσιεύσεις Ελλήνων πανεπιστημιακών της αλλοδαπής (βλ. λ.χ. το άρθρο της Δέσποινας Σίνου, καθηγήτριας Δημοσίου Δικαίου και αναπληρώτριας κοσμήτορα στο παρισινό Sorbonne Nord, στην «Εφ.Συν.» της 19/1).

Πού ακριβώς παραπέμπει, όμως, η υπουργική επίκληση των «καλών πρακτικών πάρα πολλών χωρών της αμερικανικής ηπείρου»; Αν δεν πρόκειται για εύσχημη αναφορά σε όσα ισχύουν αποκλειστικά και μόνο στις ΗΠΑ (που, ειρήσθω εν παρόδω, γνώρισαν το δικό τους ματωμένο «Πολυτεχνείο» –στο Kent State University– σε συνθήκες άπλετου κοινοβουλευτισμού), τότε τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά: νοτίως του Ρίο Γκράντε, τα φοιτητικά κινήματα της αμερικανικής ηπείρου πληρώνουν τακτικά βαρύτατο τίμημα σε νεκρούς, φυλακισμένους κι «εξαφανισμένους» από τα χέρια των σωμάτων ασφαλείας. Δεν τολμούμε ούτε να διανοηθούμε πως ο κ. Χρυσοχοΐδης απειλεί τις απείθαρχες μερίδες της ελληνικής νεολαίας με παρόμοιες μεθόδους, μολονότι ο ίδιος δεν δίστασε τις ίδιες μέρες να αποτίσει φόρο τιμής σε έναν από τους αρχιτέκτονες αυτών των εγκληματικών πρακτικών.

Αναφερόμαστε στα εγκαίνια, τη Δευτέρα 18/1, ενός «Τοίχου Μνήμης» με τα ονόματα των θυμάτων της εγχώριας «τρομοκρατίας» και κάποια σχετικά λόγια από συγγενείς τους. Στην περίπτωση των Αμερικανών που σκότωσε η 17Ν, τους απόντες συγγενείς υποκατέστησε ο πρέσβης Τζέφρι Πάιατ, αναγράφοντας πρώτο-πρώτο το όνομα του σταθμάρχη της CIA Ρίτσαρντ Γουέλτς που «έδωσε τη ζωή του στην υπηρεσία των λαών των ΗΠΑ και της Ελλάδας».

Σύμφωνα με τον πρώην συνάδελφό του Γουίνσλοου Πεκ, την εποχή που σκοτώθηκε ο Γουέλτς ασχολούνταν με την οργάνωση του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο και τη μετατροπή της εκεί αναμέτρησης Δεξιάς - Αριστεράς σε θρησκευτική αλληλοεξόντωση χριστιανών - μουσουλμάνων (Αντί», 10/1/1976).

Οπως έχουμε δε αναλύσει παλαιότερα στον «Ιό», η προηγούμενη θητεία του στη Γουατεμάλα το 1966-67 συνέπεσε χρονικά με τα εγκαίνια της στρατηγικής των συστηματικών «εξαφανίσεων» (δηλαδή απαγωγών, πολυήμερων μυστικών ανακρίσεων και δολοφονιών με φριχτά βασανιστήρια) δεκάδων χιλιάδων αντιφρονούντων φοιτητών, συνδικαλιστών και άλλων ενοχλητικών πολιτών από τα λατινοαμερικάνικα σώματα ασφαλείας, με εικονική ανάληψη ευθύνης από ακροδεξιές οργανώσεις-φαντάσματα που διακήρυσσαν ότι «θα ξεριζώσουν τους αρνητές της εθνικής ταυτότητας».

Σύμφωνα με τα αποχαρακτηρισμένα αμερικανικά αρχεία, ο τοπικός σταθμός της CIA συνέβαλε καθοριστικά στη δρομολόγηση αυτής της εγκληματικής πρακτικής, οργανώνοντας τον επιτελικό μηχανισμό (συνθηματική ονομασία: «Η Κάσα») που σχεδίαζε και καθοδηγούσε τη σφαγή («Ο άγνωστος Ρίτσαρντ Γουέλτς», «Ελευθεροτυπία» 25/12/2005).

Μικρή, αλλά όχι ασήμαντη, λεπτομέρεια: τόσο στη Γουατεμάλα όσο και στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική, πρώτη προτεραιότητα αυτού του έργου υπήρξε η απαλλαγή των πανεπιστημίων από τους «αναρχοκομμουνιστές» –ή και απλά δυνάμει «ανατρεπτικούς»– φοιτητές και καθηγητές τους.