Ο Αλ. Τσίπρας στα χνάρια του Μπρούνο Κράισκι

Λέγεται πως στην πολιτική και στην ιστορία οι συμβολισμοί είναι μερικές φορές πολύ σημαντικοί και παίζουν τον ρόλο τους. Και ήταν, από ό,τι φαίνεται, άκρως συμβολικός ο τόπος, όπου, πριν από σχεδόν ενάμιση χρόνο, με την εκεί ομιλία του, ένας νεαρός πολιτικός ηγέτης ξεδίπλωσε την προσωπικότητά του, άφησε ανεξίτηλα το στίγμα του, ξεδιάλυνε τους μύθους για την Ελλάδα και για το κόμμα του, στέλνοντας από τότε το ξεκάθαρο μήνυμα των στόχων της κυβέρνησής του, της οποίας εδώ και δύο εβδομάδες ηγείται ως πρωθυπουργός.

Επρόκειτο για το φημισμένο «Μπρούνο Κράισκι Φόρουμ για τον Διεθνή Διάλογο» στη Βιέννη, που στεγάζεται στην πρώην κατοικία του ιστορικού καγκελάριου της Αυστρίας και σημαντικότερου πολιτικού της χώρας τον 20ό αιώνα, του Σοσιαλιστή Μπρούνο Κράισκι.

Το μέλλον της Ελλάδας

Ο ομιλητής δεν ήταν άλλος από τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος είχε μιλήσει σε διεθνές πολυπληθές ακροατήριο για «Πλεονασματικές έναντι ελλειμματικών χωρών: μια θανάσιμη απειλή για το μέλλον της Ευρώπης». Σήμερα, πρωθυπουργός πλέον, επιστρέφει στη Βιέννη προσκεκλημένος του νυν Αυστριακού καγκελάριου, Βέρνερ Φάιμαν, για να συζητήσει μαζί του, ουσιαστικά, για το μέλλον της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός θα θελήσει να ακούσει από τον καγκελάριο τις εμπειρίες του αυστριακού «μοντέλου», σημαντικό μέρος του οποίου -έστω και με τις προσαρμογές και υποταγές του στην καπιταλιστική οικονομία των τελευταίων δεκαετιών- ανάγεται στην «ιστορική εποχή» του Μπρούνο Κράισκι.

Συγχρόνως θα μεταφέρει στον συνομιλητή του, πέρα από τις προτάσεις του για την αντιμετώπιση των έξωθεν απειλών κατά της χώρας, τις προθέσεις και τους στόχους της νέας ελληνικής κυβέρνησης για την υπέρβαση της οικονομικής, της κοινωνικής και προπάντων της ανθρωπιστικής κρίσης, στη βάση των προγραμματικών δηλώσεων που θυμίζουν έντονα το πρόγραμμα της σχεδόν επί δεκαπενταετία διακυβέρνησης του ιστορικού Αυστριακού καγκελάριου τις δεκαετίες 1970 και 1980.

Ανατρέχοντας στην ανάλυση του κομματικού προγράμματος του -τότε ακόμη- Σοσιαλιστικού Κόμματος Αυστρίας του 1978, διαβάζει κανείς πως «τη μαζική ανεργία και τα όρια συνηθισμένης οικονομικής πολιτικής στο καπιταλιστικό σύστημα τα εκμεταλλεύονται αντιδραστικές δυνάμεις για να παρουσιάσουν την κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας ως κρίση του κράτους», κάτι που σήμερα, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, είναι κάτι περισσότερο από επίκαιρο.

Ο ίδιος, ο Μπρούνο Κράισκι, κατά την παρουσίαση αυτού του προγράμματος στο κομματικό συνέδριο το 1978, συμπλήρωνε ότι «η πολιτική δεν μπορεί να περιοριστεί μόνον στην υπεράσπιση υφιστάμενων πολιτικών δικαιωμάτων και κοινωνικών κατακτήσεων, αλλά πρέπει να έχει ως στόχο της μια θεμελιώδη αναδιαμόρφωση της υπάρχουσας οικονομικής τάξης σε μια πιο δίκαιη και λιγότερο ευάλωτη σε κρίσεις».

Βέβαια, τέτοιες θέσεις ελάχιστα ακούγονται σήμερα από την πλευρά της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, θυμίζοντας μάλλον αναλύσεις της κρίσης από αριστερά κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ή το ισπανικό Podemos, καθώς στις δύο αυτές χώρες και κυρίως στην Ελλάδα, ο λαός έχει βιώσει την αποδόμηση των κατακτήσεων του κράτους πρόνοιας μέσα από τη στυγνή λιτότητα, για την οποία εξέφραζε τότε φόβους ο Μπρούνο Κράισκι.

Για πολλούς αναλυτές, το σημερινό πρόγραμμα του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει στην πραγμάτωση εκείνων που είχε ήδη πετύχει στο αποκορύφωμα της διακυβέρνησης των Αυστριακών Σοσιαλιστών το εργατικό κίνημα, προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970, δηλαδή ένα πλήρες σύστημα συλλογικών συμβάσεων, ένα γενικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, πλήρη και δωρεάν πρόσβαση στο σύστημα υγείας αλλά και στην παιδεία.

Θέσεις που συμπίπτουν

Πολλές από τις θέσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης συμπίπτουν ακόμη και με τις σημερινές θέσεις των κυβερνώντων (σε συνασπισμό με το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα) Αυστριακών Σοσιαλδημοκρατών, όπως φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, απαγόρευση κερδοσκοπικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων, φορολόγηση μεγάλης περιουσίας πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ, μείωση φορολογικού βάρους για μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα, πρόσβαση σε προσιτή κατοικία.

Από τους σύγχρονους ιστορικούς, ο Σοσιαλιστής Μπρούνο Κράισκι (22 Ιανουαρίου 1911-29 Ιουλίου 1990) θεωρείται ο πολιτικός αναμορφωτής, ο οποίος, με τη βούλησή του για αλλαγή και πρόοδο, με την πίστη του στη δημοκρατία, στην κοινωνική ισότητα και στην ειρήνη, ανέδειξε την Αυστρία σε υπόδειγμα κοινωνικού συστήματος, ανθούσας οικονομίας, δυναμικής πνευματικής και πολιτιστικής ζωής, αλλά συγχρόνως και σε τόπο διεθνούς συνάντησης, διαλόγου και συνεννόησης.

Ηταν ακόμη εκείνος ο διανοούμενος με τις τεράστιες γνώσεις, ο άριστος ρήτορας, ο λάτρης του πολιτισμού και ο πρόμαχος της ελευθερίας της τέχνης, ο πολίτης του κόσμου, ο οποίος πίστευε ακράδαντα ότι με τα μέσα της πολιτικής μπορεί ο κόσμος να αλλάξει προς το καλύτερο.

Ο Μπρούνο Κράισκι -του οποίου είναι γνωστοί οι αγώνες κατά της επτάχρονης δικτατορίας στην Ελλάδα, τόσο ως καγκελάριου όσο και από το βήμα της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, της οποίας διετέλεσε για πολλά χρόνια αντιπρόεδρος- υπήρξε για 26 χρόνια μέλος αυστριακών κυβερνήσεων και για 13 χρόνια αρχηγός αυτοδύναμης κυβέρνησης, δύο μοναδικά «ρεκόρ» στην ιστορία της Αυστρίας.

Τα δεκατρία χρόνια της καγκελαρίας Κράισκι (από το 1970 μέχρι το 1983, όταν ο ίδιος παραιτήθηκε για λόγους υγείας) σημάδεψαν την Αυστρία με μια σειρά μεταρρυθμίσεων, πολλές από τις οποίες υπήρξαν καινοτομίες για την Ευρώπη και αποτέλεσαν αργότερα πρότυπα για άλλες χώρες.

Η ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης Κράισκι, τον Απρίλιο του 1970, σήμανε για την Αυστρία, μια μέχρι τότε αυστηρά συντηρητική χώρα, τη ριζική αλλαγή, το πέρασμά της στη σύγχρονη εποχή, και την ανάδειξή της, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, σε «χώρα που οι πολίτες της είναι υπερήφανοι να την έχουν πατρίδα».

Κυρίαρχος στόχος του Κράισκι με την ανάληψη της εξουσίας το 1970, αρχικά με κυβέρνηση μειοψηφίας και από τον επόμενο χρόνο με απόλυτες πλειοψηφίες άνω του 50%, υπήρξε «το πλημμύρισμα όλων των πτυχών της ζωής με δημοκρατία» και προς τούτο «επιστράτευσε», από την πρώτη στιγμή, 1.400 ειδικούς για να εκπονήσουν «Πρόγραμμα αλλαγής της Αυστρίας».

Με τις ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις του στην πολιτική παιδείας, δικαιοσύνης, οικογένειας, διοίκησης, αλλά και οικονομίας -όπου ο ίδιος θεωρείται πατέρας του «αυστροκεϊνσιανισμού» με πρωτοφανείς επιτυχίες στην πλήρη απασχόληση, την οικονομική ανάπτυξη και τη σταθερότητα των τιμών- ο Μπρούνο Κράισκι, ο «μάγος της πολιτικής», όπως αποκαλούνταν, οικοδόμησε ένα κράτος πρόνοιας το οποίο θεωρήθηκε για πολλούς στην Ευρώπη πρότυπο, κατακτώντας και με τη διαρκή ουδετερότητά του μια περίοπτη θέση στον κόσμο.