Ο πρωτεργάτης της ενότητας της Αριστεράς

Σήμερα στις 6, στο αμφιθέατρο του Αθήνα 9,84 στο Γκάζι, θα πραγματοποιηθεί πολιτική εκδήλωση τιμής στον Γιάννη Μπανιά, τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ Εσωτερικού και πρωτεργάτη της ενότητας της Αριστεράς. Την εκδήλωση διοργανώνουν οι εφημερίδες «Αυγή» και «Εποχή».

Ο Γιάννης Μπανιάς υπήρξε ένας από τους τελευταίους και σημαντικούς ιστορικούς ηγέτες του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα. Μέλος του ενιαίου ΚΚΕ πριν από τη δικτατορία και ηγετική μορφή της Σπουδάζουσας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα και εντάχθηκε μετά τη διάσπαση του 1968 στο ΚΚΕ Εσωτερικού.

Το 1982 εκλέχτηκε γραμματέας της Κ.Ε. και έδωσε σημαντικούς αγώνες για τη ριζοσπαστικοποίηση της πολιτικής γραμμής του κόμματός μας και τη χειραφέτηση της Αριστεράς έναντι της κυβερνητικής εξουσίας του ΠΑΣΟΚ, αντιμετωπίζοντας μεγάλες αντιδράσεις και δυσκολίες από τις μέχρι τότε κυρίαρχες συντηρητικές αντιλήψεις οι οποίες έρρεπαν προς την «πράσινη ΕΑΔΕ» και οι οποίες ήταν η φυσική συνέχεια της συμμετοχής του κόμματος στο πείραμα της φιλελευθεροποίησης Μαρκεζίνη και την ΕΑΔΕ της πρώτης μεταδικτατορικής περιόδου.

Μακριά από τα πρότυπα της Αριστεράς της ήττας και των μορατόριουμ, της εκσυγχρονιστικής αλαζονείας και τύφλωσης, ο Γιάννης Μπανιάς αδιαφόρησε για οποιαδήποτε επίδειξη ή κατοχύρωση προσωπικών ωφελημάτων, όταν πλουσιοπάροχα του προσφέρθηκαν, αλλά συμμερίστηκε και εν πολλοίς καθόρισε την πορεία μιας Αριστεράς που δεν συμβιβάζεται, μέσα από βάσανα, λοιδορίες και επιθέσεις που δεν είχαν προηγούμενο. Κράτησε ψηλά, παραδειγματίζοντας όλους εμάς που στα χρόνια της νεότητάς μας τον ακολουθήσαμε, με συγκινητική επιμονή, τις αξίες της συλλογικότητας, της συντροφικότητας και της κομμουνιστικής ταυτότητας. Παρέμεινε πάντα αντιμέτωπος σε προτάσεις και πειρασμούς αξιωμάτων συναλλαγής με σκοπό την προσέγγιση της εξουσίας, όπως είχαν πράξει άλλωστε και τα ηγετικά στελέχη της ανανεωτικής Αριστεράς, Μπάμπης Δρακόπουλος και Νίκος Καρράς. Ιδίως όταν αυτά τα αξιώματα προσφέρθηκαν την περίοδο της ύφεσης των αγώνων του λαϊκού κινήματος και της πολιτικής υποχώρησης της Αριστεράς, ο Γιάννης Μπανιάς επέλεξε τον δύσκολο δρόμο όχι μιας ανάπηρης Αριστεράς που θα συμμετείχε ηττημένη και αποϊδεολογικοποιημένη στη νομή της εξουσίας, κατά παραχώρηση των κυρίαρχων οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων, όπως επέλεξε να πράξει το ΚΚΕ και η ΕΑΡ μέσω των κυβερνήσεων Τζαννετάκη και Ζολώτα, αλλά της οικοδόμησης μιας αριστερής κοινωνικής και πολιτικής αντιπολίτευσης στις δυνάμεις του αστισμού και στα ιδεολογήματα περί του τέλους της ιστορίας.

Ετσι, ο Γιάννης Μπανιάς μπόρεσε να αφήσει πίσω τις Σειρήνες της εξουσίας, όχι δεμένος στο κατάρτι, ως άλλος Οδυσσέας, αλλά με απόλυτη συναίσθηση της ευθύνης να οικοδομηθεί μέσα στα χρόνια της ήττας και της υποχώρησης η Αριστερά των κοινωνικών αγώνων ως σημείο εκκίνησης μιας νέας πορείας, αλλά και σημείο συνάντησης και ενότητας των ριζοσπαστικών–αντικαπιταλιστικών κινήσεων και συλλογικοτήτων στο μέλλον.

Η στάση του Γιάννη Μπανιά, όπως και άλλων λιγοστών αγωνιστών (Γ. Γράψας, Κ. Κάππος) και η οξύτατη κριτική που άσκησε στην ηγεσία του ενιαίου Συνασπισμού για τον «ανιστόρητο συμβιβασμό» της συγκυβέρνησης Τζαννετάκη, όπως και τα επόμενα χρόνια για την υπερψήφιση της συνθήκης του Μάαστριχτ από την τότε ηγεσία του Συνασπισμού, έσωσαν την τιμή της Αριστεράς εκείνη τη δύσκολη στιγμή και έγιναν σημείο αναφοράς για την αριστερή στροφή του χώρου.

Πέτυχε όμως και κάτι ακόμη σπουδαιότερο, που απέδειξε το ηθικό προσωπικό του ανάστημα: να είναι πρωτοπόρος στην προσπάθεια ενότητας της Αριστεράς, κατ’ αρχάς με την συγκρότηση του Χώρου Διαλόγου και κατόπιν του ΣΥΡΙΖΑ, ως πολιτικού φορέα της κατακερματισμένης Αριστεράς. Δηλαδή άφησε πίσω προσωπικές πικρίες χωρίς δεύτερη σκέψη και εργάστηκε αταλάντευτα για τη συνεργασία, ακόμη και με εκείνους που επί μία εικοσαετία βυσσοδομούσαν εναντίον του και συνέχισαν να το κάνουν ακόμη και στις εκλογές και τις ευρωεκλογές του 2004, προβλέποντας ότι η εμβάθυνση του ενωτικού μας εγχειρήματος, η ενοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ και η γείωσή του στην κοινωνία θα οδηγούσαν σε πολιτική περιθωριοποίηση τις δεξιόστροφες και σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις, πράγμα που τελικά έγινε.

Αναλογιζόμενος τις ανοίκειες και προσβλητικές επιθέσεις που είχε δεχτεί από τη δεξιά ομάδα, τον κατευθυνόμενο Τύπο, τους γλυκανάλατους της «κυβερνώσας Αριστεράς» και τον Γολγοθά που είχε ανέβει ο ίδιος, ως ο νέος γραμματέας του ΚΚΕ Εσωτερικού, στήριξε χωρίς περιστροφές και μισόλογα τον νεοεκλεγέντα, νεότατο τότε, σημερινό πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, σε μια φάση έντονης αμφισβήτησής του μετά το ατυχές αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του 2009. Και αυτή τη στήριξη ο Γιάννης Μπανιάς την προσέφερε με ένταση και αυστηρότητα έναντι όσων αμφισβητούσαν τον νέο πρόεδρο, τη στιγμή μάλιστα που πολιτικά διαφωνούσε με τον Αλέξη Τσίπρα για το πώς έπρεπε να προχωρήσει και να οικοδομηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που ενδέχεται να μην το γνωρίζει ούτε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας. Δικαιώθηκε σε όλα και για τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα και για την ηγεσία του προέδρου του κόμματος.

Ο Γιάννης Μπανιάς υπήρξε για όλους μας ένας μεγάλος πολιτικός παιδαγωγός, συνδέοντάς μας με τις χαμένες αξίες της Αριστεράς του 1960 και του 1970. Μας έδειξε ότι ο αγώνας για τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό δεν είναι περίπατος ούτε το πλατύ πεζοδρόμιο της λεωφόρου Νιέφσκι, όπως έλεγε ο Λένιν. Είναι μια μεγάλη πορεία ποτισμένη με αγώνα και αγωνία, αλλά και με ατελείωτη προσφορά, σταθερότητα και προσωπικό κόστος. Μπορεί σε αυτή την πορεία κάποιες φορές να μείνεις μόνος σου, αλλά εξακολουθεί να ισχύει η ρήση του Αλτουσέρ, ότι οι μαρξιστές όταν είναι κομμουνιστές και οι κομμουνιστές όταν είναι μαρξιστές, ακόμη και αν μένουν μόνοι, δεν είναι φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Ούτε όσοι παραμένουμε κομμουνιστές της ανανέωσης ούτε ο Γιάννης υπήρξαμε φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Η σημερινή κατάσταση το πιστοποιεί απολύτως.

*Μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Ζακύνθου