Τις απόψεις τους σχετικά με την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ καταθέτουν οι: Πάνος Σκουρλέτης, Νάντια Βαλαβάνη, Διάνα Βουτυράκου, Βάλια Αρανίτου, Νίκος Παππάς και Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Τα πολλά ερωτήματα
Του Πάνου Σκουρλέτη*
Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα συνιστά μια γενναία στάση ευθύνης. Ο ίδιος σφράγισε ανεξίτηλα την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Διεύρυνε τα όρια της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς και τον κατέστησε σημείο αναφοράς για την ευρύτερη ευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια Αριστερά. Η συνάντηση ευρύτερων αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων στο έδαφος της Αριστεράς, υπό την προεδρία του Αλέξη Τσίπρα, αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη για την επόμενη ημέρα.
Ο Αλέξης, ως ο πρώτος πρωθυπουργός της Αριστεράς, συνέδεσε την παρουσία του με τις πιο δύσκολες στιγμές της χώρας μετά τη Μεταπολίτευση. Μέσα από ένα σύνολο ανυπέρβλητων αντιφάσεων κατόρθωσε να σταθεροποιήσει την οικονομία της χώρας και να υπογράψει την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών.
Το οδυνηρό αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών και ο νέος εκλογικός χάρτης που διαμορφώνεται επιβάλλουν έναν σε βάθος αναστοχασμό της υπερδεκαετούς πορείας του ΣΥΡΙΖΑ. Η ήττα των εκλογών του 2019 δεν συνδυάστηκε με μια ουσιαστική και σε βάθος αποτίμηση της κυβερνητικής μας εμπειρίας. Ούτε με την οικοδόμηση ισχυρών δεσμών με όλες εκείνες τις δυνάμεις που μας εμπιστεύτηκαν μετά το 2012.
Σήμερα υπάρχει η ανάγκη να απαντήσουμε σε μια σειρά από ερωτήματα με σκοπό την ανάκτηση της τρωθείσας αξιοπιστίας μας. Ποια ήταν η εικόνα μας τα τελευταία χρόνια; Υπήρχε ιεράρχηση, σαφήνεια και αιχμές στον προγραμματικό μας λόγο; Πώς δίνεται σήμερα η μάχη των ιδεών και των αξιών, που πάντα είναι παρούσα, έστω κι αν δεν γίνεται ευθέως ορατή; Ποια είναι τα όρια ανάμεσα στον λαϊκισμό και τη λαϊκότητα; Πώς οικοδομούνται οι σχέσεις εμπιστοσύνης με τις κοινωνικές ομάδες που θέλουμε κατά προτεραιότητα να εκπροσωπήσουμε;
Μπορεί μια αριστερή κυβέρνηση, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, να πορευτεί χωρίς ισχυρά κοινωνικά στηρίγματα και χωρίς την παρουσία των κινημάτων; Ποια είναι η προοπτική που σκιαγραφούμε για τις επόμενες γενιές; Εχουμε το περιθώριο στο σημείο που έχει φτάσει ο πλανήτης οι προτάσεις μας για την ανάπτυξη και την οικονομία να μην είναι απολύτως συμβατές με την προστασία του; Με δυο λόγια, ποια είναι η ταυτότητα της Αριστεράς της εποχής μας;
*Πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Η γάτα του Σρέντιγκερ, ο Φοίνικας και το κουτί
Της Νάντιας Βαλαβάνη
«Είσαι ο μοναδικός σύγχρονος φυσικός... που μπορεί να δει ότι, αν κάποιος θέλει να είναι ειλικρινής, δεν μπορεί απλά να προσπεράσει την υπόθεση της πραγματικότητας... [το θεωρητικό σου πείραμα με] τη γάτα στο κουτί, όπου η κυματοσυνάρτηση του συστήματος περιέχει και τη ζωντανή γάτα και την κομματιασμένη.»
Αλμπερτ Αϊνστάιν, Επιστολή στον Σρέντιγκερ, 1950
Ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε γέννημα μεταξύ 1999 και 2006 -με μια στάση το 2004, τυπική ημερομηνία συγκρότησής του- της συνάντησης, για πρώτη φορά στη σύγχρονη Ιστορία, όλων των ιστορικών, και μέχρι τότε αντιπαρατιθέμενων, ρευμάτων της ελληνικής Αριστεράς.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η «συνάντηση» μπόρεσε να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση και κυβέρνηση και να γράψει για κάποια χρόνια, με όλες τις αντιφάσεις και ακόμα και τις ανομολόγητες επιδιώξεις μέρους της ηγεσίας της, κάποιες από τις καλύτερες σελίδες αντίστασης της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, επειδή μεταξύ 2010 και 2015 (και κυρίως την κρίσιμη διετία 2011-2012) κατάφερε να εκφράσει τις βαθύτερες ανάγκες επιβίωσης και αντίστασης όλων των τσακισμένων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, πριν απ’ όλα των λαϊκών και της νεολαίας.
Για να καταλήξει, από ευρεία μειοψηφική κυβέρνηση τον Γενάρη 2015, να εκφράσει την πιο καθαρή λαϊκή πλειοψηφία το καλοκαίρι του 2015 με ξεκάθαρο μήνυμα –όχι άλλα μνημόνια, δεν κάνουμε πίσω– σε μια εκλογική ετυμηγορία μοναδική στην παγκόσμια Ιστορία: με κλειστές τράπεζες.
Αυτή η ευρεία πλειοψηφία, όχι στο πλαίσιο κάποιου θεωρητικού πειράματος, αλλά πραγματική, βιωμένη και ελπιδοφόρα, χάρη στην εξέλιξη του καλοκαιριού του 2015 δεν πρόλαβε να αποκτήσει βάθος ανάλογο με την έκτασή της και τη δύναμη του χειραφετητικού ονείρου που την κινούσε.
Το μεγαλύτερο μέρος της, περνώντας μέσα από τους εκλογικούς σταθμούς του Σεπτέμβρη 2015 και του 2019, επανεφηύρε τον εαυτό της το 2023 ως τμήμα του 40% της Ν.Δ. (μετά από μια τραγική κυβερνητική θητεία...), αλλά και της γενικότερης συντηρητικής μετατόπισης της ελληνικής κοινωνίας - καταγράφοντας συνολικά (σύμφωνα με γνωστό δημοσιολόγο, σε «50 αποχρώσεις του μαύρου») αν όχι μια ευρεία και καθαρή πλειοψηφία όσο εκείνη του 2015, ωστόσο μια οριακή πλειοψηφία αδιαμφισβήτητα: μεταξύ πολλών άλλων, και όσων πείστηκαν «από την πείρα τους» ότι το όνειρο της απελευθέρωσης δεν αποτελεί παρά ονειροφαντασιά.
Ο Αλέξης Τσίπρας υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης αυτού του κόμματος κι αυτού του κινήματος αντίστασης κι απελευθέρωσης. Από την εποχή της ιστορικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ, που του κληροδότησε όταν φάνηκε να μισοανοίγει ένα ιστορικό παράθυρο στο μέλλον ο Αλέκος Αλαβάνος, μέχρι και την ιστορική τους μεταλλαγή.
Μια ολόκληρη ιστορική εποχή δεν έκλεισε ωστόσο με την προχθεσινή του παραίτηση, αλλά μερικές μέρες πριν: με την ήττα μέσα στην ελληνική κοινωνία και των δύο πλευρών που εκείνον τον Ιούλιο εξέφρασαν από κοινού το δεύτερο ιστορικό ΟΧΙ για να διαχωριστούν στη συνέχεια, όταν με ευθύνη της μιας το ΟΧΙ έγινε ΝΑΙ.
Σύμφωνα με μία ερμηνεία του κβαντομηχανικού παράδοξου της «γάτας του Σρέντιγκερ», κάθε γεγονός αποτελεί βρόχο διακλάδωσης: πριν καν ανοιχτεί το κουτί, η γάτα είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή, αλλά τόσο η «ζωντανή» όσο και η «νεκρή» γάτα βρίσκονται σε παράλληλα σύμπαντα, εξίσου πραγματικά, που ωστόσο δεν επικοινωνούν μεταξύ τους.
Οπως και με τη γάτα στο κουτί, το βασικό ερώτημα σήμερα δεν είναι τι θα απογίνει ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ μετά τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά η Αριστερά στο σύνολό της, η ελληνική κοινωνία και το χειραφετητικό όνειρο της ανθρωπότητας. Εχει η Αριστερά τη δύναμη του μυθικού πουλιού, του Φοίνικα (που 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου η κακοποιημένη εκδοχή του ως «εθνόσημου» επιστρέφει φορώντας περικεφαλαία), να αναγεννάται συνεχώς μέσα απ’ τις στάχτες της; Και μέχρι πότε; Γιατί όντως, σε οποιοδήποτε παράλληλο σύμπαν, είτε η Αριστερά θα είναι κοινωνικά χρήσιμη ή δεν θα υπάρχει καθόλου.
Παρόντες όλοι, με τον Αλέξη Τσίπρα
Της Διάνας Βουτυράκου*
Ενα μεγάλο κεφάλαιο, τόσο για την Αριστερά όσο και για την πολιτική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, έκλεισε την Πέμπτη με την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Εκλεισε για να αρχίσει το επόμενο, να έρθει ανανέωση, για να γίνει σεβαστό το μήνυμα των πολιτών όπως το εξέφρασαν στις δύο τελευταίες εκλογικές μάχες.
Μια ανανέωση που ξεκινά από πάνω προς τα κάτω και που θα επιτρέψει στην Αριστερά να γειωθεί και πάλι στην κοινωνία δίνοντας μια βιώσιμη και φιλολαϊκή εναλλακτική στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο που εφαρμόζεται σήμερα και οδήγησε στην όξυνση των ανισοτήτων και του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους στα τέσσερα χρόνια εφαρμογής του από τη Νέα Δημοκρατία.
O Αλέξης Τσίπρας, ο πρώτος αριστερός πρωθυπουργός της Ελλάδας, υπήρξε ένας από τους ίσως πιο έντιμους πολιτικούς στη χώρα, με ενσυναίσθηση, που δεν φοβήθηκε να συγκρουστεί με μεγάλα συμφέροντα.
Στο έργο του μπορούν να αναγνωριστούν μεταξύ άλλων: η δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους ανασφάλιστους, η Συμφωνία των Πρεσπών, το σύμφωνο συμβίωσης, η σύσταση του ΕΛΙΔΕΚ, η έξοδος της χώρας από τα μνημόνια, η ρύθμιση του χρέους και τα 37 δισ. αποθεματικό στα δημόσια ταμεία και η ίδρυση των υπουργείων Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.
Ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να παραιτήθηκε αλλά δήλωσε ότι θα είναι παρών, όπως θα είμαστε όλοι και όλες, τώρα περισσότερο από ποτέ απέναντι στην άνοδο της Δεξιάς σε όλη την Ευρώπη και την αύξηση των ακροδεξιών κομμάτων εντός της Βουλής των Ελλήνων. Με σεβασμό στην παρακαταθήκη που αφήνει και συλλογικό αγώνα θα παλεύουμε καθημερινά δίπλα σε κάθε πολίτη για κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και μια συμπεριληπτική κοινωνία που μας χωράει όλους και όλες.
*Υπ. βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στη Δυτική Αττική
Μια από καιρό θρυλούμενη παραίτηση
Της Βάλιας Αρανίτου*
Χωρίς καμιά αμφιβολία ο Αλέξης Τσίπρας έβαλε τη σφραγίδα του στην πρόσφατη ιστορία της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας Αριστεράς. Πρωτοστάτησε στη συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ και βέβαια ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Αριστεράς στους πιο δύσκολους καιρούς της πρόσφατης Ιστορίας της χώρας μας.
Παρά την αδυσώπητη και συχνά κακόβουλη κριτική, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι παρέλαβε μια χώρα σε χρεοκοπία και μια κοινωνία να παραπαίει, επαναφέροντάς την σε ομαλές συνθήκες. Ετσι και η παραίτησή του, θυμίζοντας τον Τσίπρα των πρώτων χρόνων του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο ως πρωτοβουλία όσο και ως λόγος, αφήνει μια σημαντική κληρονομιά ήθους. Αναλαμβάνοντας την ευθύνη μιας σκληρής εκλογικής ήττας ανοίγει έναν νέο δρόμο. Εναν δρόμο που θα θέσει ξανά στη συζήτηση τις ιδέες της Αριστεράς αλλά και το όραμα ότι: «Ενας άλλος κόσμος είναι εφικτός».
Ωστόσο η ανακοίνωση της παραίτησής του, παρά το γεγονός ότι σιωπηρά απασχολούσε με διαφορετικό τρόπο και από διαφορετική οπτική πολλούς «κύκλους» εντός και εκτός κόμματος, φαίνεται ότι ξάφνιασε. Ξάφνιασε και έφερε σε αμηχανία εχθρούς και φίλους, τάσεις και συνιστώσες οι οποίες με σχετική ασφάλεια πορεύονταν σε ένα προστατευμένο περιβάλλον.
Κυρίως όμως διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα. Αναγκάζει σχεδόν όλους να πάρουν θέση όχι μόνο επιλέγοντας νέο πρόσωπο αλλά και «επιτέλους» να συζητήσουν για το τι κόμμα θέλουν και ποιος θα «πρέπει» να είναι ο στρατηγικός προσανατολισμός του. Σε αυτή τη συζήτηση θα αποτιμηθούν αναγκαστικά οι λόγοι της πρόσφατης εκλογικής αποτυχίας αντλώντας βέβαια μαθήματα από την ιστορική και επιτυχημένη πορεία του κόμματος της Ελληνικής Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
*Αν. καθηγήτρια Οικονομικής Κοινωνιολογίας ΕΚΠΑ
Να ξανακερδίσουμε τους μετριοπαθείς, τη μεσαία τάξη, τη νεολαία
Του Νίκου Παππά*
Ο Αλέξης Τσίπρας αποτελεί αναμφίβολα κεφάλαιο της σύγχρονης πολιτικής Ιστορίας. Πιστώνεται την αλλαγή κατηγορίας του κόμματος, από ένα μικρό κόμμα σε κόμμα εξουσίας. Πιστώνεται και την κυριαρχία της Αριστεράς στα μέσα της περασμένης δεκαετίας και το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κατέστη κορμός της προοδευτικής παράταξης.
Η γενναιότητα και η καθαρότητα, που επέδειξε, τον ακολούθησαν και σε μια ακόμα ιστορική στιγμή, αυτή της αποχώρησής του. Θα τον ακολουθούν και την επόμενη μέρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία κατέγραψε ένα πολύ αρνητικό αποτέλεσμα και βρίσκεται σε διαδικασία αλλαγής ηγεσίας. Θα προχωρήσει με αποφασιστικότητα, κάνοντας παράλληλα την αποτίμησή του.
Είναι κρίσιμο να διδαχτούμε από την εμπειρία, να κοιτάξουμε κατάματα τις αδυναμίες και να τις διορθώσουμε.
Δεν καταφέραμε να έχουμε ακτινοβολία στους ενδιάμεσους θεσμούς κοινωνικής εκπροσώπησης, στα συνδικάτα, στην Αυτοδιοίκηση, στη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα. Δεν καταφέραμε να διατηρήσουμε την εκλογική συμμαχία του 2015 μεταξύ μισθωτών και μεσαίας τάξης, συμμαχία που βρέθηκε στο στόχαστρο των δανειστών και των πολιτικών μας αντιπάλων.
Δεν καταφέραμε να πείσουμε ότι πολύ σκληρές μνημονιακές πολιτικές, που μας επιβλήθηκαν, δεν ήταν δικό μας πρόγραμμα.
Επιμείναμε στο ότι ήμασταν «καλοί διαπραγματευτές», επαναφέροντας μνήμες της διαπραγμάτευσης, της αγωνίας και της υπερφορολόγησης, ενώ η Αριστερά και η δημοκρατική προοδευτική παράταξη πρέπει να ενσωματώνουν και να εκφράζουν τις θετικές προσδοκίες του λαού. Πλέον όλες και όλοι οφείλουμε να κάνουμε πράξη αυτό που λέει η διακήρυξή μας. Να εκφράσουμε και να συσπειρώσουμε όλο τον κόσμο από τη Ριζοσπαστική Αριστερά ως το προοδευτικό Κέντρο.
Να εκφράσουμε τον χώρο και να κερδίσουμε τις εκλογές. Γιατί έτσι κερδίζονται οι εκλογές, τώρα που η απλή αναλογική δεν υφίσταται πλέον. Ωρα, λοιπόν, να ξανακερδίσουμε τους μετριοπαθείς, τη μεσαία τάξη, τη νεολαία. Ωρα να ξανακερδίσουμε την κοινωνία.
*Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
O ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί και δεν χρειάζεται να βρει αντίγραφο του Τσίπρα
Του Γαβριήλ Σακελλαρίδη*
Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα σηματοδοτεί το τέλος ενός κεφαλαίου σε μια ιστορική περίοδο για την Ελλάδα. Αυτά που κατάφερε μέσα στα 15 χρόνια της ηγεσίας του στον ΣΥΡΙΖΑ είναι εντυπωσιακά και γνωστά. Η απήχησή του ξεπέρασε κατά πολύ τα εθνικά σύνορα και αναδείχτηκε σε μια προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας, ως πρωταγωνιστής σε μεγάλες ιστορικές στιγμές.
Η συμβολοποίησή του ως εκφραστή της μάχης ενάντια στην ανορθολογική πολιτική της λιτότητας στην κρίση της ευρωζώνης μπορεί να μην είχε τα άμεσα επιθυμητά αποτελέσματα για την Ελλάδα την περίοδο εκείνη, όμως αποτέλεσε σπόρο για τις μετέπειτα διαχειρίσεις κρίσεων, όπως την πανδημία.
Ο αποφασιστικός και καταλυτικός του ρόλος στη Συμφωνία των Πρεσπών θα τον δικαιώνει ως μια φιγούρα ηγέτη που επέλυσε ένα χρόνιο διεθνές ζήτημα, χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος.
Αν θα μπορούσα να ξεχωρίσω μια σημαντική στρατηγική κίνηση του Αλέξη Τσίπρα από τις πολλές που άλλαξαν την Ιστορία ήταν η δημόσια τοποθέτησή του για «κυβέρνηση της Αριστεράς» παραμονές των εκλογών του Μαΐου του 2012. Ηταν ο απαραίτητος όρος για να διαμορφωθεί η συνθήκη για την εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ και την πολιτική έκφραση του κοινωνικού ρεύματος της περιόδου.
Η επόμενη μέρα στον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι αντικειμενικά διαφορετική. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να βρει ένα αντίγραφο του Τσίπρα για την ηγεσία του και πιστεύω ότι δεν χρειάζεται.
Μαζί με το νέο πρόσωπο που θα επιλεγεί, πρέπει να βρεθεί και ένα στέρεο πολιτικό αφήγημα -που να πατάει στην κοινωνική και πολιτική συγκυρία- πάνω στο οποίο θα οικοδομήσει ο ΣΥΡΙΖΑ τη στρατηγική του για να ξαναγίνει ανταγωνιστική πολιτική δύναμη. Αυτό δηλαδή που έκανε ο Τσίπρας την άνοιξη του 2012.
*Διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνας Eteron
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας