Ηταν ο ηγέτης των μεγάλων έργων και της ισχυρής και ευημερούσας Ελλάδας. Μετρό, γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, Αττική Οδός, αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», Εγνατία Οδός, δημιουργία ανεξάρτητων διοικητικών αρχών... μερικά μόνο από τα επιτεύγματα της περιόδου του, που άλλαξαν ριζικά την εικόνα της χώρας και βελτίωσαν την καθημερινότητα των πολιτών.
«Αυτό το έργο δεν είναι μακέτο», ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του σαρδάμ που έμελλε να τον ακολουθούν πάντοτε. Οπως επίσης σήμα κατατεθέν του ήταν το μικρό μπλοκάκι όπου κρατούσε σημειώσεις, ως οργανωτικός άνθρωπος και λάτρης του προγράμματος και του σχεδίου.
Ο πρωθυπουργός της ένταξης της Ελλάδας στην ευρωζώνη και της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο πολιτικός που οργάνωσε και προετοίμασε τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Ο πρωθυπουργός που δεν δίστασε να συγκρουστεί με την Εκκλησία στο θέμα των ταυτοτήτων. Συνέδεσε το όνομά του με τον εκσυγχρονισμό και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Στα νιάτα του είχε έντονη αντιδικτατορική δράση, ενώ ήταν εκ των συνιδρυτών του ΠΑΣΟΚ.
Στα μελανά σημεία της πολιτικής πορείας του: το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου και των εξοπλισμών, τα κρούσματα διαφθοράς στην κυβέρνησή του με συνέπεια να χαρακτηριστεί από τον τότε πρόεδρο της Ν.Δ., Κώστα Καραμανλή, ως «αρχιερέας της διαπλοκής», η κρίση των Ιμίων και η υπόθεση Οτζαλάν. Πολλά θετικά και λιγότερα αρνητικά μιας πολυκύμαντης διαδρομής συνυφασμένης με τη μεταπολιτευτική Ελλάδα και με τους αγώνες για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την πρόοδο. Ο Κώστας Σημίτης, ο ευρωπαϊστής, ο μεταρρυθμιστής, ο «βομβιστής τεχνοκράτης», όπως τον έχουν αποκαλέσει, πέρασε πλέον στο πάνθεον της Ιστορίας.
Σε ηλικία 88 ετών (23 Ιουνίου 1936 - 5 Ιανουαρίου 2025) έφυγε ήσυχα και αθόρυβα την Κυριακή το πρωί στο εξοχικό του στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Υπέστη στον ύπνο του καρδιακό επεισόδιο και μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στο Νοσοκομείο Κορίνθου χωρίς τις αισθήσεις του, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Αφήνει πίσω του τη σύντροφο της ζωής του, Δάφνη Σημίτη, με την οποία συμπορεύτηκαν 63 ολόκληρα χρόνια, και τις δύο κόρες του, Φιόνα και Μαριλένα.
Οι κυριότεροι σταθμοί του βίου του Κώστα Σημίτη
■ Γεννήθηκε στον Πειραιά. Ηταν γιος του Γεωργίου Σημίτη, καθηγητή πανεπιστημίου και δικηγόρου. Σπούδασε νομικά στη Γερμανία και οικονομικά στο LSE. Γνώριζε αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά.
■ Στη διάρκεια της δικτατορίας δραστηριοποιήθηκε στον αντιδικτατορικό αγώνα, ενώ υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ). Μετά την πτώση της χούντας, συμμετείχε ενεργά στη δημιουργία του ΠΑΣΟΚ και στη διαμόρφωση της «Διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη».
■ Συμμετείχε στην πρώτη Κεντρική Επιτροπή και στο πρώτο Εκτελεστικό Γραφείο του Κινήματος. Στις 13 Ιουνίου 1979, το ΠΑΣΟΚ ανακοινώνει την παραίτηση του Κώστα Σημίτη από το Εκτελεστικό Γραφείο. Θεωρήθηκε υπεύθυνος για την αφίσα που είχε κυκλοφορήσει με το σύνθημα «Οχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων, ναι στην Ευρώπη των λαών», όταν επίσημη θέση του Κινήματος ήταν η έξοδος από την τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ).
■ Ανέλαβε αρκετές υπουργικές θέσεις, όταν το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία από το 1981, ενώ εκλεγόταν βουλευτής Α’ Πειραιά. Διετέλεσε μεταξύ άλλων υπουργός Γεωργίας, Εθνικής Οικονομίας, Παιδείας, Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και υπουργός Εμπορίου. Πολλές φορές παραιτήθηκε και αντιπαρατέθηκε με τον Ανδρέα Παπανδρέου, διαφωνώντας για πολιτικές του επιλογές.
■ Νοέμβριος του ’94, η Βάσω Παπανδρέου συγκάλεσε το «δείπνο των τεσσάρων» προσκαλώντας τους Σημίτη, Αυγερινό και Πάγκαλο για να συζητήσουν την «εξεύρεση διεξόδου στη φθίνουσα πορεία του ΠΑΣΟΚ και της κυβέρνησης».
■ 18 Ιανουαρίου 1996 εξελέγη πρωθυπουργός από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ στον απόηχο της παραίτησης του Ανδρέα Παπανδρέου από το αξίωμα για λόγους υγείας.
■ 30 Ιουνίου 1996, στο φορτισμένο πολιτικά και συγκινησιακά 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, λίγες μέρες μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, αναδείχθηκε πρόεδρος του Κινήματος απέναντι στον Ακη Τσοχατζόπουλο (2.732 ψήφοι και 53,77% έναντι 2.324 ψήφων και 46,23%), ζητώντας «καθαρές λύσεις» και τασσόμενος κατά της διαρχίας. «Αν δεν εκλεγώ πρόεδρος, θα παραιτηθώ και από πρωθυπουργός», ήταν το σκληρό δίλημμα που έθεσε στους συνέδρους.
■ 22 Σεπτεμβρίου 1996 με τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου ανακηρύχτηκε πρωθυπουργός. Ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κέρδισε και την επόμενη εκλογική αναμέτρηση, στις 9 Απριλίου 2000.
■ 7 Ιανουαρίου 2004 ανακοίνωσε την παραίτησή του από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Στη θέση τον διαδέχτηκε ο Γιώργος Παπανδρέου την 8η Φεβρουαρίου 2004. Διετέλεσε πρωθυπουργός ώς τις 10 Μαρτίου 2004, συμπληρώνοντας οκτώ και πλέον χρόνια θητείας.
■ 12 Ιουνίου 2008 ο Γιώργος Παπανδρέου τον διέγραψε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ λόγω διαφωνίας για τη διεξαγωγή ή όχι δημοψηφίσματος σχετικά με την κύρωση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης της Λισαβόνας.
■ Από το 2009 και έπειτα είχε αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική, όμως οι παρεμβάσεις του ήταν πάντοτε καίριες και μαγνήτιζαν το πολιτικό ενδιαφέρον, ενώ πλούσια ήταν και η συγγραφική δραστηριότητά του, η οποία ήταν επικεντρωμένη στο αφήγημα της ισχυρής Ελλάδας, της ισχυρής κοινωνίας, της σοσιαλδημοκρατίας, του εκσυγχρονισμού και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού. («Σκέψεις για μια προοδευτική διακυβέρνηση», «Η κρίση», «Ο εκτροχιασμός», «Δρόμοι ζωής», «Υπάρχει λύση;» κ.ά., εκδόσεις Πόλις)
■ Σεπτέμβριος 2024, στην εκδήλωση για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, στο Ζάππειο, ήταν η τελευταία δημόσια ομιλία του, όπου λακωνικά και ευθύβολα είχε υποστηρίξει για το κόμμα του, δεχόμενος το θερμό χειροκρότημα των συγκεντρωμένων: «Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις, προσφέροντας το όραμα και το σχέδιο για την ανασυγκρότηση της χώρας προς μια προοδευτική κατεύθυνση. Είναι μια ευκαιρία. Οι ευκαιρίες δεν είναι άπειρες. Εδώ και τώρα, λοιπόν, προχωράμε μπροστά, με γνώση, δύναμη και τόλμη. Θα πετύχουμε».
Πάνδημο «αντίο» στον πατέρα του εκσυγχρονισμού
Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος αποχαιρέτισε τον Κώστα Σημίτη, εξαίροντας το έργο, την πολιτική του δράση και τη συνεισφορά του στην πατρίδα και τη δημοκρατία.
«Υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές και πολύπλευρες πολιτικές προσωπικότητες της νεότερης Ιστορίας μας. Η παρουσία του στον δημόσιο βίο της χώρας συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση και τη συνέχεια μιας άλλης πολιτικής συνείδησης και κουλτούρας στη Μεταπολίτευση, με έμφαση στη μέθοδο, τον ορθολογισμό και την προσήλωση στον στόχο», δήλωσε με αφορμή την απώλεια του Κώστα Σημίτη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Αξιο και ευγενή πολιτικό αντίπαλο, αλλά και πρωθυπουργό «που συνόδευσε την Ελλάδα στα μεγάλα εθνικά της βήματα: την ένταξη στην ευρωζώνη και στο ευρώ και την είσοδο της Κύπρου στην Ευρώπη», τον χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Με την εκδημία του ο Κώστας Σημίτης περνά στην ευάριθμη χορεία των πραγματικά ιστορικών προσωπικοτήτων», ανέφερε ο πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας.
«Bαθιά οραματιστής»
Για μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Μεταπολίτευσης με σπουδαία πολιτική παρακαταθήκη και έναν πολιτικό που έκανε πράξη την ισχυρή Ελλάδα στην Ευρώπη, έκανε λόγο στη συλλυπητήρια δήλωσή του ο Νίκος Ανδρουλάκης. «Ηταν βαθιά οραματιστής και ευρωπαϊστής. Συνέδεσε την πρωθυπουργία του με κορυφαίες εθνικές επιτυχίες: την ένταξη της χώρας στον σκληρό πυρήνα του ευρώ και την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. με άλυτο το Κυπριακό. Αλλά και με μακρόπνοα έργα υποδομών, που άλλαξαν ριζικά την εικόνα της πατρίδας μας, βελτίωσαν άρδην την καθημερινότητα των πολιτών και ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας», σημείωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
«Ο Κώστας Σημίτης και το έργο των κυβερνήσεών του σφράγισαν μία από τις πιο δημιουργικές περιόδους της χώρας. Με σχέδιο, μεθοδικότητα και βαθιά προοδευτικό όραμα απέναντι σε κάθε είδους συντήρηση άνοιξε ως πρωθυπουργός νέους ορίζοντες στην ελληνική κοινωνία σε μια περίοδο καταιγιστικών αλλαγών στην Ευρώπη και τον κόσμο. Εργάστηκε για τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, αλλά πρώτα και καίρια για να γίνει πράξη η κοινωνική σύγκλιση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Τον χαρακτήριζε ο μετριοπαθής, ρεαλιστικός πολιτικός λόγος και η ασυμβίβαστη, ρηξικέλευθη πολιτική δράση. Αγωνίστηκε κατά της χούντας με τους συντρόφους του στη Δημοκρατική Αμυνα και έπειτα στο ΠΑΚ. Τον αποχαιρετούμε με βαθύ σεβασμό και ευγνωμοσύνη για τους πρωτοπόρους δρόμους που άνοιξε για την πατρίδα μας και τον ελληνικό λαό», κατέληξε ο κ. Ανδρουλάκης.
Από την πλευρά του, ο Γιώργος Παπανδρέου τον αποκάλεσε πολιτικό με προσωπική και ολοκληρωμένη άποψη, γνήσιο σοσιαλδημοκράτη, με όραμα για μια Ευρώπη δημοκρατική και προοδευτική, με δυναμικό και αποφασιστικό ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις. «Υπήρξε ένας από τους ηγέτες της Ε.Ε. που κατανοούσε απολύτως τη σημασία και την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ενωμένης Ευρώπης», πρόσθεσε, εκφράζοντας συλλυπητήρια στην οικογένειά του. «Ο Κώστας Σημίτης έχει καταγραφεί στην κοινή συνείδηση ως εκφραστής του εκσυγχρονιστικού ρεύματος. Αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή για μια Ελλάδα που μπορεί να κινείται ισότιμα στην Ευρώπη και διεκδικεί τη θέση της στο διεθνές γίγνεσθαι έχοντας επίγνωση των συσχετισμών και των καταστάσεων», υποστήριξε ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Δάσκαλο τον αποκάλεσε η Αννα Διαμαντοπούλου, μνημονεύοντας τα μεγάλα επιτεύγματα της πρωθυπουργίας του. «Εβαλε την Ελλάδα στην ΟΝΕ, την Κύπρο στην Ε.Ε. Αφησε τη σφραγίδα του σε μεταρρυθμίσεις εκσυγχρονισμού με κοινωνικό πρόσημο και στα μεγαλύτερα έργα από εποχής Χαριλάου Τρικούπη. Ασκησε λαϊκή πολιτική χωρίς λαϊκισμό. Δίδαξε ήθος με τον τρόπο ζωής του και τη συμπεριφορά του», ανέφερε.
Για μια «πολλαπλώς ξεχωριστή και σημαίνουσα προσωπικότητα» έκανε λόγο ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος. «Διατηρώ στη μνήμη μου τις κοινοβουλευτικές αντιπαραθέσεις μας, οι οποίες ακόμη και σε φάσεις έντασης δεν υπερέβησαν τα όρια της πολιτικής ευπρέπειας», σχολίασε ο Κώστας Καραμανλής. «Τα ορόσημα της θητείας του, θετικά και αρνητικά, θα αξιολογηθούν από την Ιστορία», δήλωσε μεταξύ άλλων ο Αντώνης Σαμαράς. Σε ανάρτησή της η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, έγραψε ότι ο Κώστας Σημίτης ήταν ένας βαθιά ευρωπαϊστής και οραματιστής πολιτικός, ενώ δήλωσε ότι για την απώλειά του πενθεί μαζί με τον ελληνικό λαό ολόκληρη η Ευρώπη.
Ανακοίνωση για τον θάνατό του εξέδωσε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, στεκόμενος στην καθοριστική συμβολή του Σημίτη για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Τη συμπάθειά του για τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού εξέφρασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, επισημαίνοντας ότι ο Κώστας Σημίτης «προσέφερε πολλά στην Ελλάδα ως ένας άξιος πολιτικός ανήρ». Μάλιστα, θυμήθηκε με συγκίνηση την προ ετών συνάντησή τους στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ανήμερα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. «Ο Κώστας Σημίτης ως πρωθυπουργός κυβέρνησε τη χώρα για 8 χρόνια, συνέδεσε το όνομά του με κρίσιμες στιγμές της χώρας μας, είχε πλούσιο κοινοβουλευτικό έργο στη Μεταπολίτευση, ενώ υπήρξε θαρραλέος αγωνιστής κατά της χούντας και αξιόλογος πανεπιστημιακός δάσκαλος», τόνισε σε μήνυμά του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος.
«Δικαιούται σεβασμού ως πολιτικός αντίπαλος, αλλά και την αναγνώριση ότι ως ηγέτης έλαβε κρίσιμες αποφάσεις που καθόρισαν την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας», δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας. Αγωνιστή της Δημοκρατίας, τολμηρό μεταρρυθμιστή και μεγάλο ευρωπαϊστή τον χαρακτήρισε ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας. «Ενας σπουδαίος καθηγητής, αλλά και άνθρωπος. Ο Κώστας Σημίτης μας δίδαξε πολλά. Με το παράδειγμα και το ήθος του. Η σύγχρονη Ελλάδα έχει την υπογραφή του», υπογράμμισε. Συλλυπητήριες ανακοινώσεις εξέδωσαν το ΚΚΕ και ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης, ενώ ανάρτηση έκανε ο επικεφαλής του Κινήματος Δημοκρατίας, Στέφανος Κασσελάκης.
● Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί δημοσία δαπάνη και με τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού την Πέμπτη στις 12 το μεσημέρι στη Μητρόπολη Αθηνών και η ταφή στο Α΄ Νεκροταφείο. Για να τιμήσει την προσφορά του στον τόπο, η κυβέρνηση κήρυξε στη χώρα τετραήμερο εθνικό πένθος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας