Δήμος Αθηναίων κατά υπουργείου Εσωτερικών

Ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), που λειτουργεί εγκαταστάσεις και υπηρεσίες οι οποίες αδιάλειπτα επί δεκαετίες βρίσκονται στη διάθεση των Αθηναίων -πινακοθήκες, βιβλιοθήκες, μουσεία, θέατρα, πολυχώροι τέχνης, ακόμα και η ιστορική Φιλαρμονική που ιδρύθηκε το 1885-, οδηγείται προς κατάργηση στο πλαίσιο του νόμου που προώθησε το υπουργείο Εσωτερικών αιφνιδιαστικά πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Ο εν λόγω νόμος (5056/2023) προβλέπει την κατάργηση περισσότερων των 500 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και την ενσωμάτωσή τους στο οργανόγραμμα των δήμων της χώρας.

Ο Δήμος Αθηναίων, αξιοποιώντας τη δυνατότητα που του έδινε ο ίδιος νόμος, είχε εγκαίρως υποβάλει αίτημα εξαίρεσης του ΟΠΑΝΔΑ από το πλάνο καταργήσεων, συνοδευόμενο από «τεκμηριωμένη αιτιολόγηση με ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία», τονίζεται σε έγγραφα των δημοτικών υπηρεσιών.

Επισημαίνεται ότι η αποστολή του παραπάνω τεκμηριωμένου αιτήματος αποφασίστηκε ομοφώνως από το δημοτικό συμβούλιο Αθηναίων σε συνεδρίαση του περασμένου Οκτωβρίου. Ωστόσο, παρά την αίτηση του δήμου «και χωρίς να αποφανθεί επί της αιτήσεως αυτής», ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Θ. Λιβάνιος, προχώρησε στη δημοσίευση μιας λίστας με ελάχιστα νομικά πρόσωπα που εξαιρούνται από τις καταργήσεις, στην οποία δεν συμπεριλαμβάνεται ο προς κατάργηση ΟΠΑΝΔΑ. Ετσι ο Δήμος Αθηναίων, κατόπιν εισήγησης του απερχόμενου δημάρχου Κ. Μπακογιάννη, αποφασίζει στη σημερινή συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) κατά της υπουργικής απόφασης.

Απειλεί, παράλληλα, να τινάξει στον αέρα συνολικά τη ρύθμιση περί καταργήσεων δημοτικών νομικών προσώπων (άρθρο 27 του νόμου). Ο Δήμος Αθηναίων, σύμφωνα με τα σχετικά εισηγητικά έγγραφα, όχι μόνο κρίνει ότι η απόφαση του αναπληρωτή υπουργού εκδόθηκε:

● κατά παράβαση του νόμου («μη τηρουμένης της προβλεπόμενης διοικητικής διαδικασίας»),

● καθ’ υπέρβαση νομοθετικής εξουσιοδότησης («καθώς δεν υπήρξε διοικητική απάντηση στην υποβληθείσα από το δημοτικό συμβούλιο αίτηση για την εξαίρεση του ΝΠΔΔ» [σ.σ. ΟΠΑΝΔΑ])

● κατά πλάνη περί τα πράγματα (ο ΟΠΑΝΔΑ έχει εξειδικευμένο αντικείμενο και μακρόχρονο έργο που αναγνωρίζεται ευρύτερα, όπως επιχειρηματολογεί ο δήμος),

αλλά ταυτόχρονα εγείρει ζήτημα συνταγματικότητας από την εφαρμογή των νομοθετικών διατάξεων για την κατάργηση των ΝΠΔΔ, όπως «εξαιρετικά σύντομες προθεσμίες προσαρμογής», «έλλειψη προηγούμενης μελέτης βιωσιμότητας νομικού προσώπου», «στέρηση κεκτημένων επιδομάτων ευθύνης υπαλλήλων» κ.ά.

Στη σημερινή εισήγηση του κ. Μπακογιάννη τονίζεται ότι εάν ο ΟΠΑΝΔΑ καταργηθεί και ενσωματωθεί στο οργανόγραμμα του δήμου, «προκαλείται ανεπανόρθωτη βλάβη στο προσωπικό του Οργανισμού όσο και στη λειτουργία του Δήμου Αθηναίων».

Ο ΟΠΑΝΔΑ αναπτύσσει δράσεις και υλοποιεί προγράμματα στον τομέα του πολιτισμού, της μουσικής και του αθλητισμού, δωρεάν για τους πολίτες, πολλές φορές σε συνεργασία με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και φορείς της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, ενώ πολλές από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του είναι υψηλού επιπέδου.

Στις εγκαταστάσεις του περιλαμβάνονται (μεταξύ άλλων) 4 θέατρα (ανάμεσα στα οποία και το θέατρο Ολύμπια «Μαρία Κάλλας»), 5 μουσεία, 2 πινακοθήκες, 3 βιβλιοθήκες, 4 πολυχώροι πολιτισμού, 4 κολυμβητήρια, 5 κλειστά γήπεδα (μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ) και 56 ανοιχτά αθλητικά κέντρα, καθώς και 82 παιδικές χαρές - οι οποίες δεν είναι όλες στην καλύτερη δυνατή κατάσταση, σύμφωνα με επανειλημμένες διαμαρτυρίες κατοίκων, επομένως οι αλλαγές στον ΟΠΑΝΔΑ προκαλούν ανησυχίες για περαιτέρω υποβάθμιση των συγκεκριμένων τόπων αναψυχής και κοινωνικοποίησης των μικρών παιδιών. «Σημειώνεται ότι ο Οργανισμός διαθέτει τις μοναδικές στην Ελλάδα Βρεφικές και Παιδικές Βιβλιοθήκες», καταγραφόταν στην προαναφερθείσα απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Αθηναίων.

Πάνω από 280.000 πολίτες, κατά μέσο όρο, παρακολουθούν τις πολιτιστικές δράσεις του ΟΠΑΝΔΑ, πάνω από 4.300 άνθρωποι όλων των ηλικιών συμμετέχουν σε προγράμματα δημιουργικής μάθησης (ξένες γλώσσες, μαθήματα θεάτρου, μουσικής, κεραμικής κ.ά.), ενώ ο Οργανισμός -σύμφωνα πάντα με στοιχεία του Δήμου Αθηναίων- απασχολεί 780 εργαζόμενους, έχει μέσο ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 50 εκατ. ευρώ, εξασφαλίζει, δε, πιστώσεις και από χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Ο Δήμος Αθηναίων θα ζητήσει από το ΣτΕ και προσωρινή διαταγή αναστολής της εκτέλεσης της απόφασης του κ. Λιβάνιου. Μάλιστα, καθώς αφενός ο νόμος για την κατάργηση νομικών προσώπων έχει ασφυκτικές προθεσμίες εφαρμογής (ζητά όλες οι καταργήσεις και οι συγχωνεύσεις να έχουν ολοκληρωθεί έως 31η/12/2023), αφετέρου οι δικηγόροι απέχουν από τα δικαστήρια αντιδρώντας στα νέα φορολογικά μέτρα, ο δήμος θα ζητήσει από τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηναίων άδεια κατάθεσης των παραπάνω αιτημάτων στο ΣτΕ.

Απέναντι στον κυβερνητικό νόμο είχε αντιδράσει εξαρχής η ΚΕΔΕ, προειδοποιώντας ότι η «βίαιη» και «οριζόντια» πολιτική καταργήσεων θα προκαλέσει πλήθος προβλημάτων. Η κυβέρνηση αγνόησε τις προειδοποιήσεις και προσπέρασε τα αιτήματα των δημάρχων για αναβολή συζήτησης του νόμου (όταν ήταν στη μορφή του νομοσχεδίου). Η πρόσφατη απόφαση του κ. Λιβάνιου εξαιρεί από τις καταργήσεις μόλις 16 -από τα συνολικά άνω των 500- ΝΠΔΔ των δήμων της χώρας.