Ο οικονομολόγος που ήθελε να γίνει γιατρός...

Ο Βασίλης Παπαδημητρίου, λίγο μετά τη γέννηση του γιου του το 1946, λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων εκτοπίστηκε στον Αϊ-Στράτη, παραμένοντας εκεί μέχρι τη λήξη του Εμφυλίου. Οι διώξεις όμως δεν έληξαν μετά την επιστροφή του από την εξορία. Αναγκάστηκε επανειλημμένα να μετακομίζει με την οικογένειά του σχεδόν κάθε έξι μήνες σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. 

Ο γιος του, Δημήτρης, παρά τα πενιχρά μέσα που του παρείχε η οικογένειά του ήταν αριστούχος μαθητής. Εδωσε εξετάσεις για την Ιατρική, πέρασε, αλλά το ευρύτερο οικογενειακό του περιβάλλον δεν συμμερίστηκε την ικανοποίησή του.

«Ωραία, θα γίνεις γιατρός. Ποιανού το ιατρείο θα κληρονομήσεις;», του είπαν ο θείος του και ο νονός του.

Εκείνες τις ημέρες επισκεπτόταν παράλληλα την Ελλάδα ο αδερφός της γιαγιάς του, που του πρότεινε να τον ακολουθήσει στην Αμερική και να σπουδάσει στο MIT.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου έστειλε τους βαθμούς του στο διάσημο τεχνολογικό ίδρυμα, το οποίο τον δέχτηκε παρέχοντάς του υποτροφία για το μισό ποσό των διδάκτρων. 

Βρέθηκε λοιπόν στη Μασαχουσέτη στα μέσα της δεκαετίας του '60, αρνήθηκε όμως την προσφορά του συγγενή του να αποπληρώσει εκείνος τα υπόλοιπα δίδακτρα.

Απεναντίας έστειλε αίτηση σε ακόμα δύο κορυφαία πανεπιστήμια: το εμβληματικό Κολούμπια, με φοιτητές του οποίου είχε ήδη αναπτύξει φιλικές σχέσεις, και το Μπέρκλεϊ, που ήταν γνωστό στους Ελληνες λόγω της εκεί σταδιοδρομίας του Ανδρέα Παπανδρέου.

Τον δέχτηκαν και τα δύο με πλήρη υποτροφία για όλα τα έτη σπουδών. Ομως η άποψη της μητέρας του αποδείχτηκε καθοριστική, καθώς επέμεινε να μην πάει «στην άκρη του Θεού», στην Καλιφόρνια, αλλά να εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη. 

Στα 21 του χρόνια, φοιτητής ακόμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, ξεκίνησε να εργάζεται σε μια μικρή ασφαλιστική εταιρεία, της οποίας έγινε μέλος της διοίκησης δύο χρόνια αργότερα.

Υστερα από μερικά χρόνια η εταιρεία, στο πλαίσιο της συγχώνευσης δύο άλλων «μητρικών» ασφαλιστικών εταιρειών, πωλήθηκε κατ' εντολήν της επιτροπής ανταγωνισμού και ο Δημήτρης Παπαδημητρίου αποφάσισε πως είχε έρθει το τέλος της επιχειρηματικής του καριέρας. Εχοντας αποκτήσει το διδακτορικό του αποφάσισε να σταδιοδρομήσει στον ακαδημαϊκό χώρο. 

Η μακρά πορεία του ήταν ζηλευτή, ενώ ανέπτυξε πολιτικές σχέσεις με τον χώρο των Δημοκρατικών. Ο Μπιλ Κλίντον, όταν ανέλαβε πρόεδρος των ΗΠΑ, του προσέφερε τη θέση του υφυπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ. Αρνήθηκε, θεωρούσε πως δεν είναι έτοιμος για την πολιτική και δεν επιθυμούσε να εγκαταλείψει το Ινστιτούτο Levy, που είχε ιδρυθεί λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1986.

Το 1998 δέχτηκε, όμως, να συμμετάσχει στις επιτροπές του Κογκρέσου που αφορούσαν το δημόσιο χρέος και το χρέος του εξωτερικού τομέα, κατανοώντας τι σημαίνει η άσκηση διακυβέρνησης και αντιπολίτευσης σε συνθήκες ακραίας πόλωσης. 

Τον Αλέξη Τσίπρα τον γνώρισε το 2013 στη Νέα Υόρκη. Ο τότε «φρέσκος» αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έμοιαζε στα μάτια του Δημήτρη Παπαδημητρίου ως ένας πολιτικός που πάει κόντρα στο κατεστημένο και που μπορούσε να παρέχει απαντήσεις στην ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση.

Ο πανεπιστημιακός είχε άλλωστε αντιληφθεί ότι τελικά οι ιδέες του Γιώργου Παπανδρέου, πριν ακόμα καταφύγει στον μνημονιακό μηχανισμό, ήταν πολύ διαφορετικές από τις δικές του.

Η επαφή του με τον ΣΥΡΙΖΑ συνεχίστηκε δι' αλληλογραφίας με τον ίδιο τον πρόεδρό του, τον Γιάννη Δραγασάκη και το υπόλοιπο οικονομικό επιτελείο του αριστερού κόμματος.

Οι διασυνδέσεις και προσωπικές γνωριμίες που είχε άλλωστε με κορυφαία στελέχη της ΕΚΤ και της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας βοηθούσαν το κόμμα να τιθασεύσει τον ενθουσιασμό του και την έλλειψη εμπειρίας από τη διεθνή σκηνή. 

Τον Οκτώβριο του 2016, ο Αλέξης Τσίπρας τηλεφώνησε στον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον ρώτησε εάν τον ενδιαφέρει να αναλάβει το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Ο πρωθυπουργός τού έδωσε διορία δύο μέρες, ο πανεπιστημιακός δέχτηκε. Λόγω διάφορων «επιπλοκών», πολιτικών και... τεχνολογικών, οι δυο τους ξαναμίλησαν έπειτα από δύο εβδομάδες, την Τετάρτη 1η Νοεμβρίου.

Τρεις ημέρες αργότερα ο πρωθυπουργός ανακοίνωνε την ανάληψη του κομβικού υπουργείου από τον «άγνωστο» καθηγητή. Η επιλογή Τσίπρα αποδείχτηκε επιτυχημένη.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι επί υπουργίας του οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην καθημαγμένη Ελλάδα άγγιξαν τα 4 δισ. ευρώ, ποσό που αποτέλεσε ρεκόρ δεκαπενταετίας.

Ηταν μάλιστα ο υπουργός που έφερε εις πέρας την εξαιρετικά δύσκολη αποστολή να οικοδομήσει θεσμικά σταθερές σχέσεις με τον Αμερικανό ομόλογό του. 

Πέραν της πολιτικής και ακαδημαϊκής του ιδιότητας, αυτό που είναι ελάχιστα γνωστό στο ευρύ κοινό είναι πως ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι ισόβιος επίτιμος πρόεδρος της American Symphony Orchestra, της σπουδαίας νεοϋορκέζικης συμφωνικής ορχήστρας.

Εισήλθε στον κόσμο της κλασικής μουσικής τον καιρό που ήταν φοιτητής. Το πρόγραμμα σπουδών στα αμερικανικά πανεπιστήμια απαιτεί την παρακολούθηση μαθημάτων ζωγραφικής ή εκτίμησης της μουσικής (music appreciation).

Επέλεξε το δεύτερο, στην πορεία έμαθε να παίζει πιάνο, λάτρεψε τον Σοπέν, τον Μοντεβέρντι, αλλά και τον Γιώργο Τσοντάκη, ενώ συνεργάστηκε με κορυφαίους μουσικούς, όπως τον τσελίστα Γιο Γιο Μα, τον τενόρο Λουτσιάνο Παβαρότι, την πιανίστα Ούρσουλα Οπενς.

Στο πλαίσιο των ακαδημαϊκών του δραστηριοτήτων στο Bard College συνυπήρξε επίσης με σπουδαίους λογοτέχνες, όπως τον Βεντ Μέτα, τη Μέρι Μακάρθι, την Τόνι Μόρισον, τον Φίλιπ Ροθ και τον Σαλμάν Ρουσντί. 

Η έτερη επιλογή, αυτή της ζωγραφικής, δεν τον άφησε όμως ασυγκίνητο, γι' αυτό και αποφάσισε να φτιάξει μια μικρή συλλογή πινάκων.

Ανάμεσα στους πίνακες που λατρεύει είναι ένας που φτιάχτηκε πριν από την 11η Σεπτεμβρίου, απεικονίζει δύο κτίρια κι αναγράφεται η φράση «πώς δραπετεύεις;».

Από την εποχή που τον απέκτησε αναζητά τη δημιουργό του, τη ζωγράφο Μαρία Μαρκοπούλου-Γκόφα.

Τώρα που έληξε η θητεία του στο υπουργείο Οικονομίας, θα έχει την ευκαιρία να βρεθεί στην αγαπημένη του Σύρο κι ίσως βρει ξανά την ευκαιρία να συνεχίσει την προσπάθειά του να εντοπίσει τα ίχνη της ζωγράφου.