Είδε το τυρί του ΕΝΦΙΑ αρνήθηκε τη... φάκα

Την κάθετη διαφωνία της στην πρόταση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γιάννη Στουρνάρα, για εκχώρηση του ΕΝΦΙΑ στους δήμους εκφράζει η ΚΕΔΕ. Η δε δήλωση του προέδρου του συνδικαλιστικού οργάνου των δημάρχων, Λάζαρου Κυρίζογλου, ήταν χαρακτηριστική κατά τη χθεσινή συνεδρίασης της Ενωσης: «Να μας λείπει το βύσσινο»...

Η υπόθεση που συνοψίζεται στον τίτλο «ο ΕΝΦΙΑ στους δήμους» είναι παλιά. Δεν έχει αποτελέσει μόνο θέμα ατελείωτων συζητήσεων, αλλά και αντικείμενο μελέτης. Η πρόταση για εκχώρηση του ΕΝΦΙΑ στους δήμους επανήλθε στην ετήσια έκθεση για την ελληνική οικονομία που παρουσίασε ο διοικητής της ΤτΕ, σε ένα πλαίσιο υπό το οποίο τα έσοδα του φόρου ακινήτων θα έλθουν «να αντικαταστήσουν μεγάλο μέρος των μεταβιβαστικών πληρωμών από τον Κρατικό Προϋπολογισμό προς τους ΟΤΑ, απελευθερώνοντας με αυτόν τον τρόπο πόρους του Κρατικού Προϋπολογισμού προς άλλες χρήσεις».

Πάγια διαφωνία

Αυτή είναι και η μεγάλη -και πάγια- διαφωνία της δημοτικής αυτοδιοίκησης. Προτάσεις όπως η παραπάνω ερμηνεύονται ως αντικατάσταση -έως και μείωση- της κρατικής χρηματοδότησης που λαμβάνουν οι δήμοι από τον ΕΝΦΙΑ, σενάριο που θα οδηγήσει σε τρομερές ανισότητες εντός της ελληνικής επικράτειας, ανάλογες με τις διαφορές της αξίας των ακινήτων ανά γεωγραφική περιοχή.

Η δημοτική αυτοδιοίκηση είναι θετική μόνο στο σενάριο να προστεθεί ο ΕΝΦΙΑ στους ήδη προβλεπόμενους πόρους της κρατικής επιχορήγησης. «Φυσικά και θέλουμε περισσότερα χρήματα από αυτά που λαμβάνουμε σήμερα και τα οποία υπολείπονται αυτών που δικαιούμαστε», δήλωσε χθες ο κ. Κυρίζογλου, θυμίζοντας ότι είναι «σε αναστολή» διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας που προβλέπουν την απόδοση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση του 20% του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, του 12% του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) και του 50% του συνόλου των ετήσιων εισπράξεων από τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας «που μας κάνουν 6,2 δισ. ευρώ», εξήγησε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ.

Πατρίκιοι και πληβείοι

Η πρόταση για εκχώρηση του ΕΝΦΙΑ στους δήμους με ταυτόχρονη περικοπή των κρατικών πόρων αναμένεται να ανοίξει κι άλλο την ψαλίδα, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα σε δήμους διαφορετικών οικονομικών ταχυτήτων και να μετατρέψει σε πλουσιότερους τους ήδη πλούσιους και σε φτωχότερους τους ήδη φτωχούς. Το θέμα έχει εξεταστεί σε τεχνοκρατικό επίπεδο από το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε μελέτη του τον Νοέμβριο του 2017, είχε καταλήξει ότι ακόμη και εάν τα έσοδα των δήμων από κρατική χρηματοδότηση και φόρο ακινήτων είναι περίπου ίδια ως σύνολο, «σε επίπεδο δήμων η αντικατάσταση των ΚΑΠ (σ.σ. κρατική χρηματοδότηση) από τον ΕΝΦΙΑ θα προκαλέσει μεγάλες ανισότητες».

Ενα παράδειγμα κατέγραφε η μελέτη: ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού θα υπερπενταπλασιάσει τα έσοδά του (αύξηση 431%), τη στιγμή που ο Δήμος Αγαθονησίου θα μειώσει τα έσοδά του περίπου στο 1/8. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε η μελέτη για τον ακριτικό δήμο: «Σε απόλυτους όρους, τα έσοδά του από ΚΑΠ ανέρχονται σε 1.517 ευρώ/κάτοικο, όταν τα έσοδα από ΕΝΦΙΑ είναι μόνο 179 ευρώ/κάτοικο». Ανισότητες δεν θα καταγραφούν μόνο μεταξύ νησιωτικών δήμων και αστικών δήμων, αλλά και σε δήμους εντός τους Λεκανοπεδίου. Αλλο παράδειγμα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης: ο Δήμος Κηφισιάς θα αυξήσει τα έσοδά του κατά 347%, ενώ ο Δήμος Αιγάλεω θα μειώσει τα έσοδα κατά 74%.

Παλιά... ιστόρια

Πρόταση σαν αυτή του κ. Στουρνάρα είχε διατυπώσει το 2018 -ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης- ο νυν πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, από τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης. Η «μεταρρυθμιστική» -και προεκλογική- εξαγγελία εγκαταλείφθηκε με την πάροδο του χρόνου καθώς έγινε αντιληπτή η δυσκολία εφαρμογής της. Περαιτέρω, συνταγματολόγοι είχαν εγκαίρως επισημάνει ότι μια τέτοια φορολογική αποκέντρωση απαιτούσε και αναθεώρηση αντίστοιχων άρθρων του Συντάγματος.

Η τότε εξαγγελία του κ. Μητσοτάκη στόχευε σε νεοφιλελεύθερα ακροατήρια. Πρώτη που είχε διατυπώσει πρόταση για εκχώρηση του ΕΝΦΙΑ στους δήμους ήταν η «Δράση» του Στέφανου Μάνου -και του Θεόδωρου Σκυλακάκη- τον Σεπτέμβριο του 2014. Σήμερα (και ειδικότερα στη χθεσινή συνεδρίαση της ΚΕΔΕ) η εν λόγω πρόταση απορρίπτεται ομόφωνα.