Δύο χρόνια πριν από το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών χτυπούσαν τα «καμπανάκια» από τις Βρυξέλλες για τις σοβαρότατες ελλείψεις στην ασφαλή λειτουργία του ελληνικού σιδηροδρόμου. Ηδη από την άνοιξη του 2021, η Ελλάδα είχε μπει στο ελεγκτικό στόχαστρο της Κομισιόν μέσω της διαδικασίας EU-Pilot για λανθασμένη εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών. Η επίσημη διαδικασία της παραπομπής, όμως, ξεκίνησε μόλις τον Δεκέμβριο του 2024 και αφού είχε μεσολαβήσει το έγκλημα των Τεμπών...
Το EU Pilot είναι ένας μηχανισμός «άτυπου διαλόγου» μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κάθε κράτους-μέλους για θέματα που σχετίζονται με πιθανή μη συμμόρφωση με το δίκαιο της Ε.Ε. Μπορεί να ξεκινήσει από κάποια καταγγελία, ακόμη και ανώνυμη, και να καταλήξει σε παραπομπή για παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας εφόσον το κράτος-μέλος δεν δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις.
Οπως προκύπτει από έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή της «Εφ.Συν.», ο έλεγχος μέσω EU Pilot είχε ξεκινήσει πριν από την άνοιξη του 2021 και αφορούσε τη «Μη συμμόρφωση της Ελλάδας με την οδηγία 2016/798 για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων». Η συγκεκριμένη διαδικασία αρχικού ελέγχου είχε πάρει τον αριθμό 9931/2021 και οι αρμόδιοι της Κομισιόν υπέβαλλαν ερωτήματα και ζητούσαν εξηγήσεις, ενώ στο έγγραφο που δημοσιεύουμε, με ημερομηνία 6 Ιουλίου 2021, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με τότε υπουργό τον Κ. Αχ. Καραμανλή, υποτίθεται ότι έπρεπε να δώσει απαντήσεις.
Θεωρητικά, η Ελλάδα είχε συμμορφωθεί με την οδηγία 2016/798 μέσω του νόμου 4632 που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη το φθινόπωρο του 2019. Ομως, η Κομισιόν έθετε 15 ερωτήματα για σημεία που ο συγκεκριμένος νόμος δεν ακολουθούσε την οδηγία, όπως ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διερεύνηση ενός σιδηροδρομικού δυστυχήματος. Δυστυχώς, η έλλειψη της κατάλληλης διαδικασίας για την οποία από τότε προειδοποιούσε η Κομισιόν επιβεβαιώθηκε αμέσως μετά τα Τέμπη. Αντί για μια διερεύνηση από επίσημο φορέα που θα συγκέντρωνε όλο το αποδεικτικό υλικό ώστε να εντοπιστούν τα αίτια αλλά και οι ευθύνες, ο τόπος του εγκλήματος σκουπίστηκε και μπαζώθηκε μέσα σε ελάχιστες μέρες.
Το αποτέλεσμα είναι, δύο χρόνια αργότερα, οι κάθε μορφής πραγματογνώμονες και ειδικοί να δουλεύουν κυρίως με τα βίντεο και να μην έχουν τρόπο επαλήθευσης των θεωριών τους από άλλα στοιχεία (αναλύσεις στο χώμα, ιατροδικαστικό υλικό, τρόπος διασποράς των συντριμμιών κ.λπ.). Το εξωφρενικό είναι ότι η κυβέρνηση, που δεν φρόντισε να γίνει μια σωστή διερεύνηση, είναι εκείνη που διαμαρτύρεται για πραγματογνωμοσύνες που δεν την εξυπηρετούν και εξεγείρεται όταν κατηγορείται για συγκάλυψη.
Στις 16 Δεκεμβρίου 2024, η Κομισιόν κίνησε τη διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Ελλάδα, «επειδή δεν ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της Ε.Ε. για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων», δηλαδή την οδηγία 2016/798. Και μέσα στο κείμενο της επιστολής επικαλείται τη διαδικασία EuPilot και τα ερωτήματα που είχαν τεθεί από τις 27 Απριλίου 2021. Μεταξύ άλλων τονίζει ότι η οδηγία:
● Απαιτεί από τα κράτη-μέλη να εξασφαλίζουν τη διεξαγωγή έρευνας από τον εθνικό φορέα διερεύνησης μετά από κάθε σοβαρό ατύχημα στο ενωσιακό σιδηροδρομικό σύστημα.
● Απαιτεί από τον φορέα διερεύνησης να είναι σε θέση να εξασφαλίζει επαρκείς πόρους ώστε να διασφαλίζει τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών.
● Απαιτεί η τελική έκθεση της έρευνας να δημοσιεύεται το συντομότερο δυνατό και κατά κανόνα το αργότερο εντός 12 μηνών μετά την ημερομηνία κατά την οποία σημειώθηκε το περιστατικό.
Τότε, το 2021, η κυβέρνηση απάντησε ότι υπήρχε άλλος φορέας, η Επιτροπή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων (ΕΔΙΣΑΣ), αλλά σκόπευε να νομοθετήσει για να τη συνενώσει με την τότε επιτροπή για τα αεροπορικά δυστυχήματα (ΕΔΑΑΠ). Ομως, αυτή η νομοθέτηση άργησε ενάμιση χρόνο και έγινε τον Ιανουάριο του 2023 με τον νόμο 5014 που ίδρυσε στα χαρτιά τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
Το αποτέλεσμα ήταν όταν συνέβη η τραγωδία των Τεμπών να μην υπάρχει επίσημος κρατικός φορέας και η αρχική διερεύνηση να ανατεθεί σε εμπειρογνώμονες της Τροχαίας. Η κυβέρνηση δεν εφάρμοσε καν την πρόβλεψη του 5014 να γίνει η διερεύνηση από την ΕΔΑΑΠ εφόσον δεν είχε συσταθεί ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ που κατέστη λειτουργικός πολύ αργότερα και, όπως αναφέρει η επιστολή παραπομπής της Κομισιόν, ξεκίνησε την έρευνα για τα Τέμπη σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
Το εξωφρενικό είναι ότι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, όπως ο νυν αρμόδιος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, όταν ερωτώνται για την παραπομπή της Ελλάδας (προχθές στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ), αναφέρουν με νόημα ότι οι ελλείψεις ανάγονται στο 2016, προσπαθώντας να μεταθέσουν ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση. Λες και δεν διοικούν εκείνοι σχεδόν 6 χρόνια τώρα και δεν έχουν καταθέσει πλήθος νομοσχεδίων για τους τομείς που πραγματικά τους ενδιέφερε να προχωρήσουν.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας