Θηριώδες πρωτογενές υπερπλεόνασμα

Μέχρι και τα τέλη του 2023, ο συνδυασμός φορολογικών υπερ-εσόδων και συστηματικής περικοπής δαπανών παρήγε πρωτογενή υπερ-πλεονάσματα, δηλαδή πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού. Εξίσου συστηματικά η κυβέρνηση προσπαθούσε να «θολώσει τα νερά» μέχρι και το τέλος του έτους, για να αποφύγει δύο πράγματα: Πρώτον, τη δημόσια συζήτηση για τον «μηχανισμό» που παρήγε υπερ-πλεονάσματα, που είναι ο κλασικός μηχανισμός της μνημονιακής λιτότητας: υπερ-έσοδα από φόρους, υποεκτέλεση του προϋπολογισμού στο σκέλος των δαπανών, δηλαδή περικοπή δαπανών. Δεύτερον, την παρεπόμενη δημόσια συζήτηση για το αν και πώς το υπερ-πλεόνασμα θα διατεθεί για μέτρα κοινωνικής στήριξης. Τελικά το υπερ-πλεόνασμα τόσο του 2022 όσο και του 2023 «πήγε υπέρ χρέους». Ετσι, η κυβέρνηση εφάρμοσε το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας πριν αυτό υπάρξει…

Το 2024, όμως, το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας είναι σε ισχύ, οπότε ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης μπορεί να παραδεχτεί από τα μέσα Νοεμβρίου και χωρίς καμία πίεση ότι το 2024 θα έχουμε πρωτογενές υπερ-πλεόνασμα πάνω από 2,5% του ΑΕΠ – σε όποιον θέσει θέμα χρηματοδότησης μέτρων κοινωνικής στήριξης, θα απαντήσει ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν το επιτρέπει…

Σημειωτέον, ότι η αρχική πρόβλεψη –και δέσμευση έναντι των Βρυξελλών– στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ. Η πρόβλεψη αναθεωρήθηκε σε 2,4% του ΑΕΠ στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, χωρίς κανείς να υποχρεώσει την κυβέρνηση να το κάνει, και τώρα γίνεται λόγος για πάνω από 2,5%.

Αν αυτά ισχύουν με το πρωτογενές υπερ-πλεόνασμα, ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι ο προϋπολογισμός του 2025 θα είναι σχεδόν ισοσκελισμένος! Σημειώνεται ότι ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός είναι το «ιδεώδες» του ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Ωστόσο, το «κατόρθωμα» αυτό παρουσιάζεται σαν ελληνικό επίτευγμα, σε αντίστιξη μάλιστα με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες –γενικώς–, που «αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα». Ωστόσο, με κριτήριο το Σύμφωνο Σταθερότητας, το όριο του ελλείμματος (όχι του πρωτογενούς, αλλά του συνολικού-δημοσιονομικού) τίθεται στο 3% του ΑΕΠ, που σημαίνει ότι του πρωτογενούς τίθεται περίπου 2 μονάδες του ΑΕΠ ψηλότερα.

Το συμπέρασμα είναι ότι η Ελλάδα, από δημοσιονομική άποψη, είναι «μια κατηγορία μόνη της» στην ευρωζώνη και την Ε.Ε. Οχι γιατί «η οικονομία πάει καλά», αλλά γιατί έχει επιβληθεί ένα σκληρό πλαίσιο δημοσιονομικής επιτήρησης με υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, που η «συνταγή» της ακραίας λιτότητας (υπερ-έσοδα - περικοπές δαπανών - ισοσκελισμένος προϋπολογισμός) τα μετατρέπει συστηματικά σε υπερ-πλεονάσματα.

Υπέρ νεοφιλελεύθερης… πίστεως και χρέους!

Η πορεία παραγωγής πρωτογενών υπερ-πλεονασμάτων τη διετία 2023-2024 (με βάση τον προϋπολογισμό και τα στοιχεία εκτέλεσής του) και στη συνέχεια το 2025-2026 (με βάση τα στοιχεία του Μεσοπρόθεσμου) είναι η εξής:

● Το 2023 η αρχική πρόβλεψη ήταν 0,7% του ΑΕΠ, αναθεωρήθηκε στα μέσα του έτους σε 1,1% του ΑΕΠ και τελικά το πλεόνασμα κατέληξε στο 1,9% του ΑΕΠ! Η συνολική υπέρβαση ήταν 1,2% του ΑΕΠ! Το 2024 επαναλαμβάνεται το ίδιο: Η αρχική πρόβλεψη ήταν 2,1% του ΑΕΠ, πρόσφατα αναθεωρήθηκε σε 2,4% του ΑΕΠ, αλλά η δυναμική της εκτέλεσης του προϋπολογισμού (όπως παραδέχτηκε με τις δηλώσεις του ο Κωστής Χατζηδάκης) οδηγεί ξανά σε υπέρβαση και του αναθεωρημένου στόχου! Εξάλλου, η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που δημοσιοποίησε ο ΟΔΔΗΧ προέβλεπε ήδη 2,5% του ΑΕΠ.

● Οι υπερβάσεις σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις και τις εκτιμήσεις της έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους είναι εντυπωσιακές: υπέρβαση 1,2% του ΑΕΠ το 2023 (2,64 δισ. ευρώ), πάνω από 0,5% του ΑΕΠ το 2024 (πάνω από 1 δισ. ευρώ), 0,4% του ΑΕΠ το 2025 (0,97 δισ. ευρώ), -0,1% του ΑΕΠ το 2026 (-0,25 δισ. ευρώ), 0,3% το 2027 (0,79 δισ. ευρώ) και 0,3% το 2028 (0,82 δισ. ευρώ). Συνολικά, 6 δισ. ευρώ υπερ-πλεονάσματα σε μία τριετία.

Αυτός είναι ο λογαριασμός του κυβερνητικού «υπερβάλλοντος ζήλου»: 6 δισ. ευρώ υπέρ νεοφιλελεύθερης… πίστεως και χρέους. Οι κοινωνικές ανάγκες μπορούν να περιμένουν – σημασία έχει να «ταΐζουμε» καλά τις αγορές, για να είναι ευχαριστημένες, κι όχι να στηρίζουμε την κοινωνία. Κι όταν τα στοιχεία της Eurostat και οι εκθέσεις του ΟΟΣΑ αποκαλύπτουν τους εντυπωσιακούς δείκτες της κοινωνικής υστέρησης, η κυβέρνηση καταγγέλλει τους… μηδενιστές.