Κυπριακή ρελάνς για το ηλεκτρικό καλώδιο

Δεν έχει τέλος το θρίλερ της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου. Μετά την αδυναμία του κυπριακού υπουργικού συμβουλίου να καταλήξει χθες σε απόφαση που να επικυρώνει τα συμφωνηθέντα την περασμένη Δευτέρα, η Λευκωσία πήρε πρωτοβουλία άρσης του αδιεξόδου, καλώντας σε συνάντηση κορυφής όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, την Τρίτη 10/9, στις 15.30. Το ανακοίνωσε γραπτώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, διευκρινίζοντας και τη σύνθεση της συνάντησης. Από την κυπριακή πλευρά στη σύσκεψη θα συμμετάσχουν οι υπουργοί Ενέργειας και Οικονομικών και η υφυπουργός παρά τω Προέδρω, από την ελληνική πλευρά θα συμμετάσχει ο ΥΠΕΝ Θεόδωρος Σκυλακάκης και εκπρόσωποι του ΑΔΜΗΕ, ενώ θα πάρουν μέρος και εκπρόσωποι της Κομισιόν, αλλά και της γαλλικής Nexans, που κατασκευάζει το καλώδιο των 1.000 χιλιομέτρων και είχε απειλήσει με αναστολή εργασιών αν δεν παρέχονταν εγγυήσεις για τη χρηματοδότηση του έργου.

Πρακτικά, είναι η πρώτη φορά που η κυπριακή πλευρά θα έχει απευθείας επαφές με τη Nexans, με την οποία μέχρι τώρα επικοινωνούσε αποκλειστικά μέσω ΑΔΜΗΕ.

Υπενθυμίζεται ότι υπό την πίεση της Αθήνας και του τελεσιγράφου της Nexans για παύση εργασιών, την περασμένη Δευτέρα, έπειτα από πολλούς μήνες παλινωδιών για το περιβόητο το έργο που θα συνδέσει την Κύπρο με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο, η Λευκωσία συμφώνησε να προχωρήσει σε δύο ρυθμιστικές αποφάσεις της κυπριακής κυβέρνησης και της αρμόδιας ρυθμιστικής αρχής που θα ξεμπλόκαραν το έργο, κόστους 2 δισ. ευρώ, που χρηματοδοτείται με 657 εκατ. από την Ε.Ε. Η συμφωνία ανέφερε:

Πρώτον, ότι η κυπριακή πλευρά αναλαμβάνει να προκαταβάλει από τις αρχές του 2025 μέχρι και το 2030, οπότε θα παραδοθεί πλήρως το καλώδιο, μέρος των μελλοντικών εσόδων, συνολικά 125 εκατ. ευρώ, ή 25 εκατ. τον μήνα. Αλλά το ποσό αυτό δεν θα επιβαρύνει τους λογαριασμούς ρεύματος, αλλά θα καλύπτεται από τα κρατικά έσοδα εμπορίου ρύπων.

Δεύτερον, ότι η κυπριακή πλευρά εγγυάται απόδοση 8,3% επί των επενδεδυμένων κεφαλαίων του έργου. Μια τρίτη απαίτηση του ΑΔΜΗΕ, αυτή της ανάληψης του γεωπολιτικού ρίσκου (δηλαδή της αντίδρασης της Τουρκίας) από τη Λευκωσία, βγήκε από το πακέτο.

Ωστόσο, το πολιτικό και οικονομικό ρίσκο για την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη φαίνεται ότι ήταν μεγάλο, αν κρίνει κανείς από τις αντιδράσεις των κομμάτων και την προβολή του επιχειρήματος ότι καμιά δέσμευση δεν μπορούσε να αναλάβει η κυβέρνηση χωρίς την έγκριση της Βουλής. Ο ΑΔΜΗΕ, που έχει αναλάβει την υλοποίηση του έργου, στη μελέτη βιωσιμότητας που έχει παραδώσει στην κυπριακή κυβέρνηση, υπόσχεται μείωση του κόστους ρεύματος άνω του 30%, αλλά η κυπριακή πλευρά αντιτείνει ότι έχει κάθε λόγο να φοβάται πως ενδεχόμενη τουρκική παρέμβαση ματαίωσης του έργου μπορεί να φορτώσει την Κύπρο με ένα βάρος σχεδόν 1 δισ. ευρώ.

Η τεράστια πολιτική δυσκολία της Λευκωσίας έγινε φανερή χθες από το γεγονός ότι το εξ αναβολής υπουργικό συμβούλιο για την έγκριση της συμφωνίας δεν έγινε καθόλου.

Η νέα πρωτοβουλία της κυπριακής κυβέρνησης για συνάντηση κορυφής με όλες τις πλευρές την Τρίτη δείχνει την ανάγκη της να κερδίσει χρόνο. Η διασύνδεσή της με την υπόλοιπη Ε.Ε. -τελευταία χώρα εκτός δικτύου- ίσως είναι ζωτική και μπορεί πράγματι να καταλήξει σε φθηνότερο ρεύμα - αν κι αυτό δεν είναι διόλου εγγυημένο, όπως δείχνουν οι εκτινάξεις των χονδρεμπορικών τιμών ρεύματος στην ανατολική Ευρώπη.

Αλλά είναι βέβαιο ότι οι πιέσεις που ασκούνται στην Κύπρο αφορούν κυρίως αυτήν και όχι την ηλεκτρική διασύνδεση του Ισραήλ με την Ε.Ε., όπως είναι το πλήρες πρότζεκτ του GSI (Great Sea Interconnection).