Ελληνικό θαύμα με πολλές κακοπληρωμένες δουλειές

«Πολλές και καλές δουλειές» έθεσε στόχο της θητείας του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία τεκμηριώνουν το... ακριβώς αντίθετο. Συγκεκριμένα, η κατάσταση στην αγορά εργασίας αποδεικνύει ότι η ελληνική οικονομία και ο αναπτυξιακός κύκλος των τελευταίων χρόνων βασίζονται στις πολλές... κακοπληρωμένες δουλειές.

Σε τέτοια έκταση και βάθος, ώστε όπως διαπιστώνει μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Ερευνας (ΚΕΠΕ), στη 15ετή περίοδο από το 2009 έως το 2023 η Ελλάδα να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πτώση στο ύψος του πραγματικού ωρομισθίου, σε ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τη δεύτερη Ουγγαρία!

Η έρευνα του ΚΕΠΕ (με τίτλο «Σχετική θέση του μέσου ωρομισθίου και εργαζόμενοι φτωχοί στην Ελλάδα») επιλέγει να υιοθετήσει στην ανάλυσή της τους μισθούς που καταβλήθηκαν (και όχι το ΑΕΠ, που δημιουργεί παραπλανητικές εντυπώσεις «ευημερίας») και μάλιστα το μέσο ωρομίσθιο υπολογισμένο σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPP). Οι δείκτες PPP αποδίδουν το πόσες χρηματικές μονάδες κοστίζει μια συγκεκριμένη ποσότητα αγαθών στις διαφορετικές χώρες και θεωρούνται πολύ ακριβέστερες σε σχέση με το ΑΕΠ για συγκρίσεις μεταξύ χωρών.

Τα βασικά (θλιβερά) ευρήματα της μελέτης είναι τα εξής:

1. Μεταξύ 1995 και 2008 το μέσο ωρομίσθιο στην Ελλάδα υπολογισμένο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης ξεπερνούσε το 60% του μέσου όρου της Ε.Ε. των 27 σημερινών μελών, σε συνθήκες που η «ευελιξία» στην αγορά εργασίας ήταν πολύ περιορισμένης έκτασης σε σχέση με σήμερα. Σε αυτές τις συνθήκες, η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στην Ελλάδα βρισκόταν μεταξύ 8ης και 9ης θέσης από το τέλος στην Ε.Ε. και με ήπια τάση σύγκλισης προς τον μέσο όρο της Ε.Ε.

Στη συνέχεια, στη διετία 2007-2008, υπήρξε στασιμότητα και από το έτος 2009 μέχρι και το 2023 (επομένως και καθ’ όλη τη διάρκεια του αναπτυξιακού κύκλου 2019-2023) επιδείνωση. Το αποτέλεσμα είναι η αγοραστική δύναμη του ωρομισθίου να συγκλίνει με αυτό της Βουλγαρίας και μάλιστα η διαφορά από τη Βουλγαρία να διευρύνεται! Συγκεκριμένα, η Ελλάδα παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης της αγοραστικής δύναμης του ωρομισθίου με -23,7%, με δεύτερη -αλλά σε απόσταση!- τη Βουλγαρία με -15%.

2. Στην Ελλάδα παρουσιάζεται το υψηλότερο ποσοστό μέσης αύξησης των ωρών εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση της αγοραστικής δύναμης του μισθού συνδυάζεται με την αύξηση της μέσης διάρκειας της ημερήσιας απασχόλησης. Ειδικότερα, από το 2020 έως και το 2023, η μέση αύξηση ωρών εργασίας ήταν στην Ελλάδα 9,5%, σχεδόν τριπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που ήταν 3,4%.

3. Στη διάρκεια της κρίσης και των μνημονίων, λόγω χαμηλών αμοιβών και πολύχρονης στασιμότητας στις αποδοχές των εργαζομένων, σχηματίστηκε το στρώμα των «εργαζομένων φτωχών», δηλαδή αυτών που το διαθέσιμο εισόδημά τους είναι κάτω από το κατώφλι της φτώχειας. Το 2015 το διαθέσιμο εισόδημα του 40% των εργαζομένων ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας του 2009.

Το 2022 η πρόοδος δεν ήταν αρκετή για να άρει το μνημονιακό άγος, αφού το 23,1% των εργαζομένων εξακολουθούσε να διαβιοί με διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το κατ5ώφρλι φτώχειας του 2009. Στον αναπτυξιακό κύκλο 2019-2023 οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν, αντιστοιχούν σε χαμηλότερες αποδοχές και σε περισσότερες ώρες εργασίας.