Ο πληθωρισμός πέφτει, οι τιμές… αυξάνονται

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τον Ιούνιο ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 2,3% σε ετήσια βάση, δηλαδή σε σχέση με την ίδια περίοδο (Ιούνιο) του προηγούμενου έτους. Τον Ιούνιο του 2023 ο πληθωρισμός ήταν 1,8% και τον Ιούνιο του 2022 ήταν 12,1%. Για την κοινωνία και ιδιαίτερα το μεγαλύτερο μέρος της που τα βγάζει πέρα δύσκολα με την ακρίβεια, αυτό σημαίνει ότι το μέσο επίπεδο των τιμών για όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες τον Ιούνιο του 2024, όπως υπολογίζεται από την ΕΛΣΤΑΣΤ, αυξήθηκε 2,3% πάνω από τα επίπεδα του 2023, όταν είχε αυξηθεί 1,8% πάνω από τα επίπεδα του 2022, που είχε αυξηθεί 12,1% πάνω από τα επίπεδα του 2021.

Καθώς το 2021 ξεκίνησε το ράλι της αύξησης των τιμών, η σωρευτική αύξησή τους μέχρι σήμερα είναι 16,7%.

Οταν πέφτει ο πληθωρισμός, δεν μειώνεται το μέσο επίπεδο των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών, αλλά ο ρυθμός αύξησής τους. Για να μειωθεί το μέσο επίπεδο των τιμών, θα πρέπει ο πληθωρισμός να γίνει αρνητικός, δηλαδή να έχουμε αποπληθωρισμό. Αυτό συμβαίνει σπάνια και πάντα συνδυάζεται με οικονομική ύφεση.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη σημαντικότερο: Ο πληθωρισμός που ανακοινώνει η ΕΛΣΤΑΤ όχι μόνο δεν ταυτίζεται με την ακρίβεια που βιώνουν τα λαϊκά νοικοκυριά, αλλά απέχει πάρα πολύ από αυτήν. Για την ακρίβεια, η… ακρίβεια είναι διπλάσια ή και υπερδιπλάσια του επίσημου πληθωρισμού. Οχι επειδή η ΕΛΣΤΑΤ λέει ψέματα για τις τιμές, αλλά για δύο λόγους:

Πρώτο, επειδή ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ είναι ένα μεσοσταθμικό μέγεθος που συντίθεται από τις αυξήσεις σε όλη την γκάμα των αγαθών και υπηρεσιών, είτε είναι απαραίτητα για τα λαϊκά νοικοκυριά είτε είναι αγαθά ή υπηρεσίες πολυτελείας που αφορούν λιγότερους.

Δεύτερο, επειδή το «ειδικό βάρος» κάθε κατηγορίας προϊόντων ή υπηρεσιών στον συνολικό πληθωρισμό βασίζεται στη στάθμιση που κάνει η ΕΛΣΤΑΤ με βάση το γενικό επίπεδο κατανάλωσης σε κάθε κατηγορία προϊόντων.

Ετσι, ο επίσημος πληθωρισμός δεν μας λέει την αλήθεια για την ακρίβεια στο «καλάθι του νοικοκυριού» αλλά σε έναν εικονικό μέσο όρο κατανάλωσης. Εμπειρικές μελέτες και εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ακρίβεια στο «καλάθι του νοικοκυριού» είναι διπλάσια ή και υπερδιπλάσια του επίσημου δείκτη.

Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ Ιουνίου 2021 και Ιουνίου 2024 η ακρίβεια στο «καλάθι του νοικοκυριού» ήταν πάνω από 30%!

Τον Ιούνιο του 2024 οι μεγαλύτερες αυξήσεις σε ετήσια βάση παρατηρήθηκαν στους επιμέρους υπο-δείκτες: Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια 5,3%, Ενδυση και Υπόδηση 4,6%, Εκπαίδευση 3,5% και Μεταφορές 3,2%.

Σε προϊόντα και υπηρεσίες, οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν σε ελαιόλαδο (54,8%), αεροπορικά εισιτήρια (19,7%), ασφάλιστρα υγείας (14,0%), φυσικό αέριο (13,1%), πακέτο διακοπών (12,7%), ξενοδοχεία κ.λπ. (12,0%).

Ποιες διακοπές;

Χειρότερα δεν γίνεται. Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), σε δείγμα 1.000 ατόμων, το 55% των καταναλωτών, φέτος δεν πρόκειται να κάνουν διακοπές, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους μετακίνησης και διαμονής. Και από τους υπόλοιπους το 32% δηλώνει ότι θα κάνει περιορισμένες διακοπές, ενώ 6 στους 10 θα περικόψουν κατά 50% τη σχετική δαπάνη.

Είναι το πιο ακραίο από τα ευρήματα της έρευνας που καταγράφει συστηματικά πώς η ακρίβεια -την οποία η κυβέρνηση επαίρεται ότι αντιμετωπίζει αποτελεσματικά!- αλλάζει τις καταναλωτικές συμπεριφορές. Παρότι, λοιπόν, ο στατιστικός πληθωρισμός πέφτει, το 71% των καταναλωτών για να τα βγάλει πέρα έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης (εστίαση, διακοπές, ταξίδια κ.ά.), το 55% έχει μειώσει τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου, το 49% έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής (σπίτι ή αυτοκίνητο), το 42% έχει αλλάξει μάρκα προϊόντος, ενώ το 27% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες ή έχει προχωρήσει σε «στάση» πληρωμών.