Τρώγονται... όλοι για το «φιλέτο» τού «Ν. Καζαντζάκης»

Αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της τσιμεντοποίησης και της εμπορικής «αξιοποίησης» στα πρότυπα του «Ελληνικού» βρίσκεται και επισήμως το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο, με την αντιπαράθεση μεταξύ υπουργείου Υποδομών και Αυτοδιοίκησης να επικεντρώνεται κυρίως στο ποιος θα έχει τον πρώτο λόγο για την τύχη της τεράστιας έκτασης των 3.500 στρεμμάτων στο ανατολικό παραλιακό «φιλέτο» της πόλης.

Από την πλευρά της κυβέρνησης γίνεται μεθοδευμένη προσπάθεια για εξυπηρέτηση των επενδυτών που ενδιαφέρονται εδώ και χρόνια για την έκταση, ενώ η Αυτοδιοίκηση δέχεται πιέσεις για την ικανοποίηση τοπικών αιτημάτων οικιστικής επέκτασης, ειδικά εφόσον δεν θα υπάρχει ο περιοριστικός όρος για την καθ’ ύψος δόμηση, αφού σε λίγο καιρό θα σταματήσουν οι πτήσεις δίπλα από τα σπίτια της Νέας Αλικαρνασσού.

Τη σχεδιαζόμενη παράδοση του σημερινού αεροδρομίου στα χέρια (ή στα νύχια) των επενδυτών είχε αποκαλύψει πριν από τέσσερα χρόνια η «Εφημερίδα των Συντακτών» («Υποθηκεύουν το “Καζαντζάκης”», 24.1.2020), φέρνοντας στη δημοσιότητα επιστολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με την οποία ζητούσε στην ουσία ως υποθήκη την έκταση των 3.500 στρεμμάτων προκειμένου να χρηματοδοτήσει (με 180 εκατ.) την κατασκευή του νέου αερολιμένα στο Καστέλλι. Σε εκείνο το κείμενο της ΕΤΕπ (με ημερομηνία Οκτωβρίου 2019) ορίζεται σαφώς πως «η οικονομική βιωσιμότητα του έργου (σ.σ. του αεροδρομίου Καστελλίου) εξαρτάται από την έγκαιρη και επιτυχημένη ανάπτυξη του χώρου του σημερινού αεροδρομίου». Μάλιστα η ΤΕΡΝΑ, που κατασκευάζει το νέο αεροδρόμιο, έχει επιβεβαιώσει μέσω πηγών της το πάγιο ενδιαφέρον της και για την «αξιοποίηση» του παλιού αεροδρομίου.

Από εκεί ξεκίνησαν οι αντιδράσεις από τοπικούς φορείς, κυρίως τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης, που έθεταν ως αδιαπραγμάτευτο όρο τη συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στον σχεδιασμό για το παραλιακό «φιλέτο». Παρά τις δεσμεύσεις ακόμα και του ίδιου του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, τον Ιανουάριο του 2023, προς τον τότε δήμαρχο Ηρακλείου, Βασίλη Λαμπρινό, ότι «δεν πρόκειται να προχωρήσει κανένα σχέδιο στην περιοχή, χωρίς τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας», εντούτοις καμία ουσιαστική διαβούλευση δεν έγινε με τους τοπικούς φορείς και όλα τα σχέδια προχωρούν εν κρυπτώ.

Η τελευταία εξέλιξη

Υστερα από μακρά περίοδο κυβερνητικής «σιγής ασυρμάτου», την Τρίτη 21/5, μετά τη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής, ανακοινώθηκε η εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας από το ΤΑΙΠΕΔ «προκειμένου να υλοποιηθούν οι δράσεις που ορίστηκαν και να επιτευχθεί ο στόχος της βέλτιστης αξιοποίησης του χώρου» και συγκεκριμένα για «τη μελέτη εναλλακτικών λύσεων, την επιλογή βέλτιστης λύσης για την αξιοποίηση, την αποσαφήνιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, τη δημιουργία διοικητικής δομής και τον προσδιορισμό του στρατηγικού προσανατολισμού για την αξιοποίηση του χώρου». Ούτε κουβέντα για διαβούλευση με τοπικούς φορείς.

Αμεση ήταν η αντίδραση του νέου δημάρχου Ηρακλείου, Αλέξη Καλοκαιρινού. Κύριο όπλο στα χέρια του δήμου είναι ο Τοπικός Πολεοδομικός Σχεδιασμός, που έχει ανατεθεί σε μελετητικό γραφείο από τον Αύγουστο του 2023 και πρόκειται να ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2025. Το αίτημα του δήμου είναι η έκταση του αεροδρομίου να ενταχθεί οργανικά στην πόλη και η μελέτη του ΤΑΙΠΕΔ να περιληφθεί στον συνολικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Αντίθετα, οι φόβοι των αυτοδιοικητικών είναι πως θα υπάρξει ειδική διαχείριση από το ΤΑΙΠΕΔ κάτι που πρακτικά θα σημαίνει πλήρη εμπορική εκμετάλλευση στα πρότυπα που θα θεωρηθούν συμφέροντα από τους υποψήφιους επενδυτές.

Ο δήμαρχος προανήγγειλε ακόμα και προσφυγή στη Δικαιοσύνη με αγωγή αποζημίωσης χρήσης, καθώς ο δήμος είναι συνιδιοκτήτης της έκτασης, ενώ δείχνοντας να καταλαβαίνει ή να έχει πληροφόρηση για το πού πάει το πράγμα δήλωσε: «Δεν θα αφήσουμε να δημιουργηθεί αποκομμένα μια ξεχωριστή πόλη, δεν πρόκειται να δεχτούμε να μπουν σύνορα μέσα στον Δήμο Ηρακλείου».

Μητροπολιτικό πάρκο

Πάντως, ακόμα και στις κατευθύνσεις που έχει θέσει ο δήμος επί του Πολεοδομικού Σχεδιασμού δίνεται κύριο βάρος στην πρόβλεψη για κοινωνική κατοικία, για χώρους υποδοχής μεταφοράς συντελεστή δόμησης, για την επέκταση των γύρω οικισμών κτλ. Στα οικιστικά αιτήματα, δηλαδή, στα οποία πάτησαν διαχρονικά οι κυβερνήσεις Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, εξορίζοντας το αεροδρόμιο 40 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη του Ηρακλείου, καταστρέφοντας μια τεράστια ελαιοπαραγωγική έκταση στο Καστέλλι και αναγκάζοντας στο προσεχές μέλλον τους 150.000 κατοίκους να μετακινούνται σε απόσταση ίση με αυτή που διανύουν τα 4 εκατομμύρια κάτοικοι της Αθήνας για να ταξιδέψουν από το αεροδρόμιο στην πόλη τους. Η προφανής μη βιωσιμότητα ενός τόσο λάθος έργου έδωσε άλλοθι στην ΕΤΕπ να βάλει ενέχυρο το «Καζαντζάκης» και σήμερα να αποτελεί μάλλον μονόδρομο η εμπορική αξιοποίηση.

Ωστόσο, απαντώντας σε ερώτηση της «Εφ.Συν.» ο Αλέξης Καλοκαιρινός για πρώτη φορά θέτει στη συζήτηση το αίτημα για δημιουργία «μητροπολιτικού πάρκου» για το Ηράκλειο που, όπως λέει, δεν μπορεί να γίνει σε καμία άλλη έκταση πλην του αεροδρομίου. «Βάση μας είναι το ειδικό χωρικό σχέδιο που είχε συντάξει η προηγούμενη διοίκηση και προέβλεπε πέντε ζώνες και χώρους πρασίνου, τουλάχιστον στο 34% της έκτασης. Στα δικά μας σχέδια είναι η δημιουργία πάρκου κατ’ ελάχιστον σε αυτό το ποσοστό. Και όταν λέμε πάρκο, εννοούμε πάρκο κανονικό και όχι... επιχειρηματικό», τονίζει ο δήμαρχος Ηρακλείου.