Ποιος φταίει για την ακρίβεια;

Μια «περίεργη» διαδοχή

Η υπεύθυνη ανεξάρτητη αρχή για τον ανταγωνισμό είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Οπου πρόσφατα υπήρξε μια «περίεργη» διαδοχή: Ο επικεφαλής της μέχρι και τα τέλη του 2023, Γιάννης Λιανός, αντικαταστάθηκε από τη Μαίρη Σαρπ. Τι το «περίεργο» έχει αυτή η διαδοχή; Πρώτα από όλα, το γεγονός ότι ένας τεχνοκράτης, που ήρθε από τη Μ. Βρετανία ως ειδικός σε θέματα ανταγωνισμού, όπου και επιστρέφει, αντικαθίσταται από συνταξιούχο δικαστικό, η οποία μάλιστα αναλαμβάνει τη θέση σε ηλικία 70 ετών και δεν μπορεί να εξαντλήσει την 5ετή της θητεία, καθώς ο πρόεδρος της Επιτροπής δεν μπορεί να είναι πάνω από 73 χρόνων!

Με αφορμή αυτό και το γεγονός ότι ο κ. Λιανός είχε εκφράσει τη διάθεση να παραιτηθεί ούτως ή άλλως, ήρθαν στο φως διάφορα γεγονότα και «ψίθυροι» της αγοράς, που εμβάλλουν σε υποψίες ότι η κυβέρνηση «ξεφορτώθηκε» τον κ. Λιανό διότι είχε αρχίσει να γίνεται ενοχλητικός για ισχυρά συμφέροντα που δεν έχουν ιδιαίτερη έφεση στον «υγιή ανταγωνισμό». Συγκεκριμένα, λέγεται ότι ο κ. Λιανός είχε συγκεντρώσει στοιχεία για τα προβλήματα του ανταγωνισμού σε δύο μεγάλους φακέλους που αφορούσαν τις τράπεζες και το εμπόριο (και λαθρεμπόριο) υγρών καυσίμων… Τους φακέλους αυτούς παρέδωσε στην αντικαταστάτριά του κ. Σαρπ και ο χρόνος θα μας διαφωτίσει για το πώς θα αξιοποιηθούν.

Το βέβαιο είναι ότι ο κ. Λιανός είχε προχωρήσει την ψηφιοποίηση του έργου της Επιτροπής και παρέδωσε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο ψηφιοποίησης – δεν γνωρίζουμε αν η κ. Σαρπ έχει τις απαιτούμενες δεξιότητες για να το διαχειριστεί, αλλά υποθέτουμε ότι η κυβέρνηση θα είχε σταθμίσει αυτόν τον παράγοντα κατά την επιλογή της.

Επιπλέον, είναι γνωστό ότι ο κ. Λιανός είχε έρθει σε προστριβή τόσο με τον νυν υπουργό Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα όσο και με τον τέως υπουργό Αδωνι Γεωργιάδη. Στην –πιο πρόσφατη– αντιπαράθεσή του με τον κ. Σκρέκα, ο υπουργός Ανάπτυξης τον κατηγόρησε ότι δεν κάνει ελέγχους και δεν επιβάλλει πρόστιμα. Ο κ. Λιανός απάντησε ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν είναι αγορανομία και ότι έχει κάνει τους περισσότερους ελέγχους σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη αντίστοιχη επιτροπή στην Ε.Ε., αλλά το αντικείμενό της δεν είναι οι τιμές καθαυτές αλλά αν υπάρχουν από εταιρείες ολιγοπωλιακές πρακτικές ή επιχειρήσεις με δεσπόζουσα θέση στην αγορά (με ποσοστά πάνω από 40%).

Με αφορμή αυτή την αντιπαράθεση, βγήκε στην επιφάνεια η τραγική ανεπάρκεια προσωπικού στην Επιτροπή, για την οποία διαμαρτυρόταν επανειλημμένα ο κ. Λιανός. Από τις διαμαρτυρίες του αυτές έγινε γνωστό ότι ο πρόεδρος και αντιπρόεδρος της Επιτροπής ήταν αναγκασμένοι να δακτυλογραφούν οι ίδιοι τις αποφάσεις της Επιτροπής, συνήθως πολλών δεκάδων έως και άνω των 100 σελίδων! Πρόκειται για τραγική εικόνα εγκατάλειψης, υποβάθμισης και απαξίωσης μιας Αρχής με τόσο σημαντικό αντικείμενο…

Μετάθεση ευθυνών

Το βέβαιο είναι πως όχι μόνο δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά, αλλά δεν έχει καν τις προϋποθέσεις να λειτουργήσει αξιοπρεπώς ούτε καν η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Οπότε η κριτική των κομμάτων της αντιπολίτευσης ότι η επιστολή του πρωθυπουργού στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι μια υποκριτική κίνηση μετάθεσης ευθυνών για την ακρίβεια στην Ελλάδα στην… Ευρωπαϊκή Ενωση ηχεί πολύ πειστική.

Οχι μόνο γι’ αυτό, αλλά και για έναν ακόμη, πιο ουσιαστικό λόγο: επειδή η κυβέρνηση, σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, δεν αξιοποίησε καμία από τις ουσιαστικές δυνατότητες που έχει (στο πλαίσιο και της ευρωπαϊκής αρχής της επικουρικότητας) για περιορισμό της ακρίβειας. Οι δυνατότητες αυτές είναι δημοσιονομικού, ρυθμιστικού και ελεγκτικού χαρακτήρα. Δικαιούται να επιβάλει πλαφόν στις τιμές (στις χονδρεμπορικές ή τις λιανικές), να μειώσει έμμεσους φόρους (ΦΠΑ, Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης κ.λπ.). Και αν ήθελε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός, θα φρόντιζε αν μη τι άλλο να λυθεί το οξύ πρόβλημα ανθρώπινου δυναμικού στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και δεν θα έδιωχνε έναν τεχνοκράτη για να βάλει στη θέση του μια συνταξιούχο δικαστικό.

Με τον πληθωρισμό στην Ε.Ε. να έχει μειωθεί στο 2,4% ενώ στην Ελλάδα έχει «κολλήσει» σε επίπεδα πάνω από το 3% (3,2% τον Απρίλιο), τα κυβερνητικά άλλοθι δεν πείθουν.

Φαραντούρης: «Η κυβέρνηση αναζητά άλλοθι»

«Η ελληνική κυβέρνηση μπορούσε και όφειλε να έχει πάρει μέτρα κατά της ακρίβειας, όπως πήραν όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. όταν βρέθηκαν αντιμέτωπες με φαινόμενα ακρίβειας, αισχροκέρδειας, στρεβλώσεων ή αθέμιτων πρακτικών. Μέτρα ρυθμιστικά (επιβολή ανώτατου περιθωρίου κέρδους για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες όπως η ενέργεια), δημοσιονομικά (μείωση έμμεσων φόρων, ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων) και ελεγκτικά (έλεγχος των καρτέλ, δηλαδή των συμφωνιών για υψηλές τιμές, με στήριξη της Επιτροπής Ανταγωνισμού και όχι πυροτεχνηματικούς ελέγχους συνοδεία κάμερας).

»Η ελληνική κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα απ’ αυτά και τώρα αναζητά άλλοθι στην κυρία Ούρσουλα σε ένα ρεσιτάλ ημιμάθειας και υπεκφυγής. Κάλεσα τον κ. Μητσοτάκη να περάσει για ένα ταχύρρυθμο σεμινάριο ευρωπαϊκού δικαίου στο β’ εξάμηνο για να ακούσει αυτά που ακόμη κι ένας πρωτοετής φοιτητής Νομικής ή Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών γνωρίζει», τονίζει σε δήλωσή του προς την «Εφ.Συν.» ο Νικόλας Φαραντούρης, καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου Πανεπιστημίου Πειραιώς, Ευρωπαϊκή Εδρα Jean Monnet, υποψήφιος ευρωβουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.