«Θα σπαταλήσω τη ζωή μου περιμένοντας να ’ναι πολύ αργά για να τη διορθώσω»
(από άσμα του Χρήστου Θηβαίου)
Κάποια στιγμή η αλήθεια λάμπει και… επισήμως, αλλά, συχνά, τότε είναι αργά. Το ίδιο συνέβη και με πολλές δημοσιονομικές αλήθειες για την περίοδο 2020-2023. Η περίοδος αυτή ήταν πολυκύμαντη ως προς τις δημοσιονομικές εξελίξεις: Το 2020 και 2021 καταγράφηκαν υψηλά ελλείμματα τόσο στο συνολικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης όσο και στο πρωτογενές – στο πλαίσιο της δημοσιονομικής «ευελιξίας» λόγω πανδημίας. Στη συνέχεια, το 2022 και 2023, υπήρξε επάνοδος στη δημοσιονομική πειθαρχία: το πρωτογενές έλλειμμα 6,8% του ΑΕΠ το 2020 και 4,5% το 2021 μηδενίστηκε το 2022 και ανέβηκε 0,8 ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ (1.760 εκατ. ευρώ) πάνω από τον στόχο του προϋπολογισμού το 2023.
Ωστόσο, αυτό το τελευταίο το μάθαμε μόλις χθες με την ανακοίνωση των δημοσιονομικών στοιχείων της περιόδου 2020-2023 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. Η κυβέρνηση προσπαθούσε συστηματικά και με όλα τα μέσα να αποκρύψει την πορεία για σχηματισμό υψηλού υπερ-πλεονάσματος ήδη από τον Αύγουστο του 2023, με τους εξής στόχους:
● Αρχικά, για να πείσει ότι ο δημοσιονομικός χώρος έχει ήδη εξαντληθεί από τον Αύγουστο του 2023, ώστε να μη δοθεί ένα πιο αξιοπρεπές «πακέτο» στήριξης των θυμάτων της θεομηνίας Daniel που έπληξε τη Θεσσαλία. Στη συνέχεια, για να έχει τη διακριτική ευχέρεια να αξιοποιεί μέρος του υπερ-πλεονάσματος (που κατά τα άλλα προσποιούνταν ότι δεν υπάρχει) με στοχευμένα «πακέτα» στήριξης σε δύσκολες πολιτικές καμπές για την κυβέρνηση. Η επόμενη τέτοια καμπή είναι οι επερχόμενες ευρωεκλογές, εν όψει των οποίων η κυβέρνηση ετοιμάζει στοχευμένο «πακέτο» στήριξης προς ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από μικρό τμήμα του… περσινού υπερ-πλεονάσματος.
● Για να αποκρύψει κατά το δυνατόν το γεγονός ότι το υπερ-πλεόνασμα σχηματίστηκε από τον συνδυασμό φορολογικών υπερεσόδων (λόγω υψηλού πληθωρισμού, που αύξησε πολύ πάνω από τις προβλέψεις τα έσοδα κυρίως στον ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης) και συστηματικής υποεκτέλεσης στον τομέα των δαπανών (δαπάνες κάτω από τις προβλέψεις, με θύματα κυρίως κατηγορίες κοινωνικών δαπανών). Η κυβέρνηση ήθελε να αποκρύψει τον «μηχανισμό» αυτόν της δημοσιονομικής λιτότητας, για να στηρίξει την άρνησή της να επιστρέψει στην κοινωνία μέρος της πληθωριστικής λεηλασίας και της συστηματικής περικοπής των δαπανών.
Η συστηματική προσπάθεια απόκρυψης του υπερ-πλεονάσματος απέδωσε, καθώς η ύπαρξή του αποκαλύφθηκε… κατόπιν εορτής. Από τις αρχές του 2024 τέθηκε σε ισχύ το νέο ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Σύμφωνο, του οποίου η ουσιώδης διαφορά με το προηγούμενο είναι ότι δίνει την έμφαση κυρίως την προσαρμογή στο σκέλος των δαπανών, επιβάλλοντας τον όρο ότι, ακόμη και αν υπάρχει υπερ-πλεόνασμα, δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κοινωνικού χαρακτήρα δαπάνες παρά μόνο για το χρέος ή να μεταφέρεται δημοσιονομικά στα επόμενα έτη. Παίζοντας «κατενάτσιο» με το υπερ-πλεόνασμα, η κυβέρνηση κατάφερε να αποκαλυφθεί στις αρχές του 2024, που υπόκειται στις απαγορεύσεις του Συμφώνου Σταθερότητας...
Πώς σκέπασαν τα «ίχνη»
Τον Αύγουστο του 2023, το θέμα δημόσιας συζήτησης ήταν η καταστροφή στη Θεσσαλία εξαιτίας του «Ντάνιελ» και τα μέτρα στήριξης προς τα θύματα. Για να προσγειώσει τις προσδοκίες, η κυβέρνηση προσποιήθηκε εμμέσως ότι με τα εξαγγελθέντα μέτρα ο δημοσιονομικός χώρος είχε εξαντληθεί και κινδύνευε ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα.
Καθώς από μήνα σε μήνα οι υπερβάσεις στα φοροέσοδα ήταν θεαματικές και η υστέρηση στις δαπάνες μεγάλη, στο Δελτίο εκτέλεσης του προϋπολογισμού τον Οκτώβριο η κυβέρνηση αποτόλμησε μια ευθεία στατιστική παραπλάνηση: συνέκρινε τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού όχι με τους στόχους-εκτιμήσεις του προϋπολογισμού του 2023, αλλά με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις του σχεδίου προϋπολογισμού του… 2024, που στο μεταξύ είχε κατατεθεί στη Βουλή. Ως διά μαγείας, οι υπεραποδόσεις στα έσοδα και η υποεκτέλεση στις δαπάνες μετριάστηκαν σημαντικά.
Στο Δελτίο Εκτέλεσης για το 12μηνο του 2023, για να διασκεδάσει το εύρημα του πολύ μεγάλου υπερ-πλεονάσματος, το υπουργείο Οικονομικών έγραφε:
«Αναφορικά με την παρατηρούμενη διαφορά έναντι των στόχων στο πρωτογενές αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους, σημειώνεται ότι κατά κύριο λόγο αφορούν ποσά που δεν επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης κατά ESA, το οποίο διαμορφώνεται κατόπιν ενσωμάτωσης των στοιχείων των φορέων Γενικής Κυβέρνησης και των εθνικολογιστικών προσαρμογών».
Τη χθεσινή ανακοίνωση της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το υπουργείο Οικονομικών υποδέχτηκε με θριαμβολογίες, υποδεικνύοντας τα οφέλη για την ελληνική οικονομία από τον υπερ-πλεόνασμα, την ύπαρξη του οποίου μέχρι χθες προσπαθούσε να αποκρύψει. Στους 4 λόγους που επικαλείται, δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην ανάγκη αυτή η επιτυχία να σημάνει κάτι για την κοινωνία: όλα βαίνουν καλώς, και οι αγορές το βλέπουν και είναι ευχαριστημένες…
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας