Διστακτική προσφορά και ζήτηση σε νέα στεγαστικά

Να είναι πιο τολμηρές και να χορηγήσουν περισσότερα στεγαστικά δάνεια, τώρα, που έχουν επανέλθει σε κανονικότητα, ζήτησε ο πρωθυπουργός από τις τράπεζες καθώς, όπως σημείωσε από το βήμα της Βουλής, «Δεν είναι ενθαρρυντικά τα νούμερα των νέων στεγαστικών δανείων τα οποία δίνονται». Προφανώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει ότι οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν ρευστότητα και θέλουν να δώσουν δάνεια πάσης φύσεως, συμπεριλαμβανομένων και των στεγαστικών, ειδικά μετά από μια περίοδο «φρένου» της πιστωτικής επέκτασης λόγω της εκρηκτικής αύξησης των επιτοκίων στο πλαίσιο της προσπάθειας της ΕΚΤ να τιθασεύσει τον πληθωρισμό.

Ωστόσο η χορήγηση περισσότερων δανείων προϋποθέτει να υπάρχουν και ανάλογα αιτήματα, τα οποία την περασμένη χρονιά δεν υπήρχαν, καθώς τα υψηλά επιτόκια σε συνδυασμό με την ακρίβεια -αλλά και την αύξηση των τιμών των ακινήτων- μετέθεσαν, στην καλύτερη περίπτωση, το όνειρο απόκτησης κατοικίας, το οποίο έχει ως βάση κυρίως τα υψηλά ενοίκια. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι από το 2019, όταν άρχισε να αναθερμαίνεται η στεγαστική πίστη, και μέχρι τον Ιούλιο του 2022, όταν και ξεκίνησε το ράλι αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ, η επικοινωνιακή καμπάνια των τραπεζών στηρίχτηκε στο γεγονός ότι η δόση ενός στεγαστικού δανείου θα ήταν χαμηλότερη από το ενοίκιο. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ο δανειολήπτης θα μπορούσε να καλύψει τουλάχιστον το 20% με ίδια κεφάλαια και θα πληρούσε τα κριτήρια δανειοδότησης με κυριότερο το εισοδηματικό.

Κι αυτό γιατί μπορεί οι τράπεζες να έχουν επανέλθει στην κανονικότητα, κυρίως επειδή «καθάρισαν» με τη βοήθεια του «Ηρακλή» τα βιβλία τους, ωστόσο τα «κόκκινα» δάνεια παραμένουν στην ελληνική οικονομία και βρίσκονται στα χέρια των servicers. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι μόνο οι τράπεζες αλλά και οι δανειολήπτες –παλιοί και νέοι– που δεν θέλουν να ζήσουν ξανά το θρίλερ των «κόκκινων» δανείων και είναι πιο συντηρητικοί σε ό,τι αφορά το ύψος του δανείου, μειώνοντας ανάλογα και τις απαιτήσεις τους σε ό,τι αφορά το ακίνητο που θέλουν να αποκτήσουν (τετραγωνικά, περιοχή κ.ά.) με δεδομένο ότι οι τιμές των ακίνητων συνεχώς αυξάνονται.

Σημειώνεται ότι το κόστος για ένα στεγαστικό δάνειο σταθερού επιτοκίου κυμαίνεται σήμερα από 3,50% για διάρκεια τριών ετών έως και 5,05% για 30 έτη, όταν το ίδιο διάστημα πέρυσι τα συγκεκριμένα επιτόκια είχαν διαμορφωθεί σε 2,70% και 4,85% αντίστοιχα, παρά τις προσπάθειες συγκράτησης των επιτοκίων από τις τράπεζες.

Γεγονός πάντως είναι ότι οι τράπεζες εδώ και πολλούς μήνες είναι προσανατολισμένες στη δημιουργία νέων δανειακών προϊόντων ώστε να αναθερμάνουν την αγορά στεγαστικών δανείων χωρίς να αποκλίνουν από τις οδηγίες του επόπτη και να διακινδυνεύσουν την υγεία των χαρτοφυλακίων τους.

Η Εθνική Τράπεζα προσανατολίζεται στην αύξηση του ποσοστού χρηματοδότησης στο 90% της αξίας του ακινήτου -όπως προβλεπόταν στο πρόγραμμα «Σπίτι Μου»- από 80% που είναι σήμερα. Για παράδειγμα, αν κάποιος θέλει να αγοράσει ακίνητο 100.000 ευρώ η τράπεζα δίνει δάνειο ώς 80.000 ευρώ και τα υπόλοιπα 20.000 ευρώ είναι ίδια κεφάλαια του αγοραστή. Σημειώνεται ότι μόνο στην Εθνική Τράπεζα, περί τις 2.500 αιτήσεις έμειναν εκτός του προγράμματος «Σπίτι μου», καθώς εξαντλήθηκε πολύ γρήγορα ο προϋπολογισμός, ενώ λόγω και των ασφυκτικών προθεσμιών του προγράμματος πολλοί ήταν εκείνοι που δεν κατάφεραν να βρουν ακίνητο. Υπό μελέτη είναι και η δημιουργία δανειακού προγράμματος για απόκτηση στέγης για νέα ζευγάρια.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ανάλογους σχεδιασμούς κάνουν και οι άλλες τράπεζες εν αναμονή και της αποκλιμάκωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ, αρχής γενομένης από το καλοκαίρι. Ετσι, εκτιμούν ότι το 2024 θα μπορούσε να είναι χρονιά ανάκαμψης –χωρίς να αναμένεται κάτι θεαματικό- της στεγαστικής πίστης και οι εκταμιεύσεις θα ξεπεράσουν τα 1,3 δισ. ευρώ του 2023. Αυτό ωστόσο, όπως φαίνεται, θα οφείλεται στην αύξηση των τιμών των ακινήτων και δευτερευόντως στην αύξηση της ζήτησης. Σημειώνεται εξάλλου ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό 60-70% η αγορά ακινήτου γίνεται με ίδια κεφάλαια.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι Ελληνες αναμένουν μέση αύξηση άνω του 8% στις τιμές κατοικιών το επόμενο 12μηνο, ενώ το ποσοστό εκείνων που έκαναν αίτηση για χορήγηση κάποιου δανείου το τελευταίο τρίμηνο ήταν υψηλότερο του 10%, αλλά χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό στην ευρωζώνη (υψηλότερο από 16%). Σημειώνεται ότι μεγάλη αύξηση στις αιτήσεις δανείων από τα νοικοκυριά υπάρχει στη Γερμανία και στην Ισπανία (20%).