Ωδινεν όρος και έτεκεν μυν

Τα μέτρα

«Ωδινεν όρος και έτεκεν μυν» είναι η φράση που αποτυπώνει τον χαρακτήρα των τελικών ρυθμίσεων του υπουργείου Ανάπτυξης για την καταπολέμηση της ακρίβειας, οι οποίες ανακοινώθηκαν χθες. Ενώ τον Νοέμβριο ο υπουργός Κώστας Σκρέκας είχε προαναγγείλει εκτεταμένο πλαίσιο μέτρων ώστε να μπει φρένο στις «παραπλανητικές προσφορές», που θα αφορά όλα τα καταναλωτικά προϊόντα, τελικά περιορίστηκε σε τέσσερις συγκεκριμένες κατηγορίες: απορρυπαντικά, καθαριστικά σπιτιού, είδη προσωπικής φροντίδας (σαμπουάν, αφρόλουτρα, οδοντόκρεμες) και βρεφικές πάνες.

Η απάντηση στο γιατί επιλέχθηκαν μόνο οι παραπάνω κατηγορίες προϊόντων, και όχι για παράδειγμα τα τρόφιμα, είναι ότι σε αυτές παρατηρήθηκαν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού μεγάλες αποκλίσεις στο ύψος των τιμών σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Βέβαια η Επιτροπή έχει παρουσιάσει συγκριτικές μελέτες και για άλλα προϊοντα, όπως για παράδειγμα το φρέσκο γάλα, με την Ελλάδα να αναδεικνύεται σε κάποιες περιπτώσεις τρίτη και δεύτερη ακριβότερη χώρα της Ε.Ε.

Ο «κόφτης» στις προσφορές θα αφορά τα λεγόμενα «πιστωτικά σημειώματα» και τα τιμολόγια των προμηθευτών προς τα σουπερμάρκετ, δηλαδή τις εκπτώσεις επί των τιμοκαταλόγων που παρέχει η κάθε εταιρεία στον λιανέμπορο. Σύμφωνα με τις χθεσινές ανακοινώσεις του υπουργείου, οι εκπτώσεις των προμηθευτών προς τις αλυσίδες θα «ψαλιδιστούν» κατά 30% σε σχέση με τον μέσο όρο του 2023, ενώ ισόποση αξία θα μετακυλιστεί ως μείωση στους τιμοκαταλόγους ώστε να φτάσει στον καταναλωτή στο ράφι.

Ο υπολογισμός του ύψους των εκπτώσεων αναμένεται να γίνει από τη ΔΙΜΕΑ με βάση τα στοιχεία για την τελευταία κλεισμένη χρήση των εταιρειών, ενώ θα χρειαστεί ένα μεταβατικό διάστημα 40-50 ημερών για να εφαρμοστούν στην πράξη τα μέτρα με αναμενόμενο χρονικό ορίζοντα τον Μάρτιο.

Το μόνο μέτρο που θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται άμεσα είναι η απαγόρευση στις εταιρείες που έχουν προβεί σε ανατιμήσεις να υλοποιήσουν προωθητικές ενέργειες για τα προϊόντα αυτά τους επόμενους τρεις μήνες. Το μέτρο θα αφορά όλα τα προϊοντα των σουπερμάρκετ και έχει στοχο να αποτρέψει τις αδικαιολόγητες ανατιμήσεις.

Το τρίτο μέτρο αφορά αποκλειστικά τα οπωροκηπευτικά προϊόντα και το κρέας, τα οποία οι προμηθευτές θα υποχρεώνονται να τα πωλούν στο λιανεμπόριο σε «καθαρές» τιμές (net pricing). Πιστωτικό τιμολόγιο θα επιτρέπεται μόνο για τις επιστροφές προϊόντων λόγω φθοράς ή φύρας ύψους ώς 3%. Το μέτρο αυτό θεωρητικά αποσκοπεί στη διασφάλιση της διαφάνειας στην εφοδιαστική αλυσίδα στη διαδρομή «από το χωράφι στο ράφι».

Πρακτικά επιχειρεί να περιορίσει, όσο είναι δυνατόν, τα κερδοσκοπικά παιχνίδια και τα «μαγειρέματα» στις τιμές μέσω πιστωτικών τιμολογίων. Για παράδειγμα, όπως έχουν καταγγείλει παραγωγοί στην «Εφ.Συν.», το σουπερμάρκετ αγοράζει από τον προμηθευτή σε χαμηλότερη τιμή από αυτή που αναγράφεται στο κανονικό τιμολόγιο, χρεώνοντας μέσω πιστωτικών τιμολογίων επιπλέον ποσά για προωθητικές ενέργειες, προβολή στο ράφι, έξοδα αποθήκευσης κ.λπ. Προς το παρόν όμως εκπρόσωποι των αγροτών δηλώνουν δύσπιστοι για το αν το μέτρο θα περιορίσει πράγματι την κερδοσκοπία εκ μέρους των αλυσίδων και αν θα οδηγήσει σε μείωση τιμών.

Τέλος, όσον αφορά το βρεφικό γάλα, το οποίο πωλείται στην Ελλάδα ώς και 200% ακριβότερο από άλλες χώρες της Ευρώπης, το υπουργείο θα εφαρμόσει πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους, το οποίο θα ισοδυναμεί με το άθροισμα του λειτουργικού κόστους και εμπορικού κέρδους 7%.

Αντιδράσεις κομμάτων

Με ανάρτησή του στο Χ (πρώην twitter), ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης σχολίασε ότι ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε πως η ακρίβεια δεν είναι εισαγόμενη, αφού ίδια προϊόντα πωλούνται ακριβότερα στην Ελλάδα, σημείωσε ότι η Ελλάδα είναι ακριβότερη από την Ευρώπη στο λάδι, στο γάλα και στο τυρί, προϊόντα που παράγονται εδώ, ότι το βρεφικό γάλα είναι έως 213% πιο ακριβό απ’ ό,τι στην Ευρώπη και ότι το λάδι έχει αυξηθεί κατά 212% μέσα σε 14 μήνες, για να καταλήξει προαναγγέλλοντας ότι το κόμμα του θα παρουσιάσει τις επόμενες μέρες ολοκληρωμένο σχέδιο με κοστολογημένα μέτρα κατά της ακρίβειας.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης απευθύνθηκε με σκληρά λόγια στον πρωθυπουργό, λέγοντας ότι «έχει επιλέξει να είναι πρωθυπουργός των μεγάλων συμφερόντων και όχι να υπηρετεί τα συμφέροντα των πιο αδύναμων Ελλήνων και της μεσαίας τάξης», χαρακτήρισε μείζον εθνικό ζήτημα το δημογραφικό και είπε ότι είναι απαράδεκτο το βρεφικό γάλα να πωλείται στη χώρα μας 147%-213% ακριβότερα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Τέλος, το ΚΚΕ χαρακτήρισε τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός «ασπιρίνες», σχολίασε ότι επιβεβαιώνουν την αναποτελεσματικότητα των προηγούμενων κυβερνητικών παρεμβάσεων και προέβλεψε ότι «ο λαός θα συνεχίζει να στενάζει από το βάρος της ακρίβειας».

Παρέμβαση Κορκίδη

Ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, σχολίασε ότι «τα τέσσερα νέα μέτρα που ανακοινώθηκαν μπορεί να περιορίζουν τις αυξήσεις, αλλά συνεχίζουν να κρατούν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα», τονίζοντας ότι αυτά στοχεύουν στις αθέμιτες πρακτικές των προωθητικών ενεργειών και στις χρόνιες στρεβλώσεις «από το ευρωπαϊκό χωράφι στο ελληνικό ράφι», αφού οι μεταλλάξεις του «transfer pricing» των ενδοομιλικών συναλλαγών καλά κρατούν από το 2008. Το ζητούμενο ωστόσο είναι, όπως είπε, οι «πολυεπίπεδες τιμές» των πολυεθνικών να μην έχουν «αποκλίσεις» στα ελληνικά ράφια σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τέλος, έκανε την πρόταση οι τακτικές χειμερινές εκπτώσεις να επεκταθούν στον κλάδο των επιχειρήσεων τροφίμων με μεγαλύτερη συμμετοχή των σουπερμάρκετ.