Φορο-τιμωρία στις παροχές Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης

Σε ιδιαίτερα υψηλή φορολόγηση θα υπόκεινται όσοι απολαμβάνουν συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές από κλαδικά ή πολυεργοδοτικά επαγγελματικά ταμεία, χάνοντας το συγκριτικό τους πλεονέκτημα έναντι των ομαδικών ιδιωτικών ασφαλιστικών προγραμμάτων.

Στο πολυσέλιδο εργασιακό σχέδιο νόμου που αναρτήθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μετά τα μεσάνυχτα της Πέμπτης, για διαβούλευση 12 ημερών και πρόκειται να κατατεθεί προς ψήφιση από τη Βουλή εντός του Δεκεμβρίου, οι όποιες συμπληρωματικές παροχές (εφάπαξ ή σύνταξη) των ΤΕΑ που λειτουργούν (29 με 64.000 ασφαλισμένους) κι όσων άλλων δημιουργηθούν –αν δημιουργηθούν– θα υπόκεινται σε φορολόγηση από 5% έως και 20%. Το συγκριτικό αρμπιτράζ για το οποίο οι ιδιωτικές ασφαλιστικές ενοχοποιούσαν μέχρι σήμερα τα ΤΕΑ και πίεζαν την κυβέρνηση να μειώσει το συγκριτικό πλεονέκτημά τους, επιστρέφει τώρα στους δικαιούχους της συμπληρωματικής ασφάλισης, με τα συνδικάτα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης να σιωπούν… επί του παρόντος.

Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά το σύνολο των διατάξεων μεταξύ των οποίων αρκετές είναι ευνοϊκές (για μητέρες, απασχολούμενους συνταξιούχους, άτομα με αναπηρίες που δεν μπορούσαν να εργαστούν, εν αναμονή δικαιούχους επικουρικής σύνταξης, οφειλέτες στον ΕΦΚΑ που δεν μπορούσαν λόγω χρεών να πάρουν τη σύνταξή τους) αλλά και δυσμενείς (π.χ. οι άνεργοι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ χάνουν το μοριοδοτικό τους πλεονέκτημα για είσοδο στο Δημόσιο) ξεχωρίζουμε ενδεικτικά τα εξής:

▸ Συμπληρωματικός φόρος

Για έως 5 έτη ασφάλισης, ο επιβαλλόμενος φόρος είναι 10% για συμπληρωματική επικουρική σύνταξη και 20% για εφάπαξ. Για 6-15 έτη ασφάλισης, ο φόρος ανέρχεται στο 7,5% για περιοδική παροχή και 15% για εφάπαξ. Για 16-25 έτη ασφάλισης, ο φόρος πέφτει στο 5% για περιοδική παροχή και 10% για εφάπαξ. Από 26 έτη και άνω, η επιβάρυνση μειώνεται στο 2,5% για περιοδική παροχή και 5% για εφάπαξ. Οι συντελεστές υπόκεινται σε προσαύξηση κατά 50%, εάν πρόκειται για είσπραξη από τον δικαιούχο ποσού πρόωρης εξαγοράς. Για όλους όσοι ασφαλιστούν μετά τα 55 έτη, προβλέπεται προσαύξηση φόρου 5% για κάθε έτος που υπολείπεται των πέντε ετών ασφάλισης. Φορολόγηση που αντιστοιχεί και στα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια για το εάν το νέο νομοθέτημα αποτελεί κίνητρο ή αντικίνητρο για τους εργαζομένους να συστήσουν νέα ΤΕΑ.

▸ Επίδομα μητρότητας

Λαμβάνουν πρώτη φορά την 9μηνη παροχή προστασίας της μητρότητας και οι ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες στο πεδίο της ανατροφής τέκνου. Συγκεκριμένα θα λαμβάνουν για 9 μήνες τον κατώτατο μισθό (780 ευρώ σήμερα) δηλαδή συνολικά 7.020 ευρώ πέραν του ποσού που λαμβάνουν κατά τη διάρκεια κυοφορίας και λοχείας. Επιπλέον, το επίδομα επεκτείνεται και σε μισθωτές μητέρες του π. ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ, που με την ισχύουσα νομοθεσία λάμβαναν μόνο το επίδομα κυοφορίας και λοχείας από τον φορέα τους. Με τη νέα διάταξη θα λαμβάνουν και αυτές για 9 μήνες και το επίδομα μητρότητας από το οποίο πριν αποκλείονταν.

▸ Νοσοκομειακές δαπάνες

Η πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία και στις δομές υγείας για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε περίπτωση μη ενεργού ΑΜΚΑ, θα βαρύνει τον ασθενή, όπως ισχύει και τώρα για τους μη κατόχους ΑΜΚΑ.

● Από 1/1/2024 αίρεται η απαγόρευση για την απασχόληση συνταξιούχων αναπηρίας, και δεν θα επιβάλλεται ούτε η κράτηση 10% που προβλέπεται για τους υπόλοιπους συνταξιούχους που απασχολούνται. Εάν συνταξιοδοτείται από το ΙΚΑ, επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις να εργαστεί και μετά τη συνταξιοδότησή του λόγω αναπηρίας. Με τις νέες διατάξεις δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία να εργασθούν με τις προϋποθέσεις του ΙΚΑ, χωρίς να επιβαρύνονται με τον πόρο 10% υπέρ ΕΦΚΑ.

● Νομοθετείται το κενό που είχε προκύψει μετά τον νόμο Κατρούγκαλου, για το αν εξακολουθεί να επιβάλλεται ή όχι η ποινή 30% για τη μειωμένη επικουρική σύνταξη που αφορά το ποσό για τα χρόνια ασφάλισης ώς το 2014. Οι υπηρεσίες εφάρμοζαν κανονικά τη μείωση σε αυτό το τμήμα της επικουρικής και τώρα με το νομοσχέδιο προβλέπεται και τυπικά η νομοθέτησή του, για την αποφυγή προσφυγών.

▸ Επιδόματα με κάρτα και λοταρίες

● Σταδιακά μέσω προπληρωμένης κάρτας, όπως συμβαίνει ήδη σήμερα με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, θα πληρώνονται τα επιδόματα – πλην κάποιων εξαιρέσεων όπως τα αναπηρικά επιδόματα, το επίδομα στέγασης και έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις της ΔΥΠΑ. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% του ποσού της ενίσχυσης ή του επιδόματος σε ηλεκτρονικές πληρωμές και αγορές, ενώ για το υπόλοιπο ποσό παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών. Προβλέπονται επίσης κίνητρα για όποιον επιλέξει να μην κάνει ανάληψη του υπολοίπου αλλά να το χρησιμοποιήσει σε ηλεκτρονικές συναλλαγές, κατά το πρότυπο της φορολοταρίας. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, συναλλαγές για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών που πραγματοποιούνται με τη χρήση της προπληρωμένης κάρτας λαμβάνονται υπόψη για συμμετοχή των δικαιούχων της σε ειδικό πρόγραμμα δημοσίων κληρώσεων (λοταρίες), μέσω του οποίου χορηγούνται στους κληρωθέντες χρηματικά ή άλλα έπαθλα. Τα χρηματικά έπαθλα είναι ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη Φορολογική Διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών. Το συνολικό διανεμόμενο χρηματικό ποσό για τις δημόσιες κληρώσεις που θα διενεργηθούν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025, δεν υπερβαίνει το ποσό των οκτώ εκατομμυρίων πεντακοσίων χιλιάδων (8.500.000) ευρώ.

● Εξαιρείται από το δηλούμενο εισόδημα, που υπολογίζεται για την ένταξη στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το ειδικό βοήθημα που χορηγείται σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους.

● Οι άνεργοι με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μίας ημέρας, μπορούν να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή δεν υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις 12 ημέρες μηνιαίως. Σε αυτήν την περίπτωση, το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης.

● Παράταση προαιρετικής ασφάλισης στο ΤΕΚΑ για 1 χρόνο. Από 1/1/2023, δόθηκε η δυνατότητα σε εργαζόμενους που είναι ήδη ασφαλισμένοι στην επικουρική του e-ΕΦΚΑ και έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά, να μεταβούν από τον e-ΕΦΚΑ στο ΤΕΚΑ. Η διαδικασία γίνεται απλά με την υποβολή αίτησης στο be.teka.gov.gr, «Πλατφόρμα 1» μέχρι 31/12/2023. Η προθεσμία αυτή παρατείνεται για ακόμα έναν χρόνο, μέχρι τις 31/12/2024. Οσοι δεν έχουν υποχρέωση υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο be.teka.gov.gr, «Πλατφόρμα 2» χωρίς χρονικό περιορισμό, εφόσον έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και εντεύθεν.

▸ Ορφανά με αναπηρία

Ενοποιούνται οι κανόνες χορήγησης σύνταξης στα αμφοτεροπλεύρως (που έχουν χάσει και τους δύο γονείς) ορφανά τέκνα με βαριές αναπηρίες και αίρεται η ανισότητα ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Συγκεκριμένα, με την προτεινόμενη ρύθμιση επεκτείνεται ρητώς στο Δημόσιο και στο πρώην ΝΑΤ η εφαρμογή της ειδικής ρύθμισης (που ήδη ισχύει και εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που ο θανών γονέας προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα), που προβλέπει ότι τα αμφοτεροπλεύρως ορφανά τέκνα με βαριά αναπηρία λαμβάνουν το 100% της σύνταξης των γονέων τους (από 50% που ισχύει με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο).

● Καταργείται η ποινή μείωσης της σύνταξης 30% για εργαζόμενους συνταξιούχους και θεσπίζονται κρατήσεις σε μισθό ή προσαύξηση σε εισφορές. Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι ως μισθωτοί θα έχουν κράτηση 10% στον μισθό. Αν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες μόνο με κύρια ασφάλιση (π.χ., πρώην ΟΑΕΕ) θα πληρώνουν την εισφορά με προσαύξηση 50%, ενώ αν είναι αυτοαπασχολούμενοι με κύρια και επικουρική ασφάλιση (π.χ. δικηγόροι και μηχανικοί) θα πληρώνουν την εισφορά κύριας ασφάλισης με προσαύξηση 40% και την εισφορά επικουρικής με προσαύξηση 40%.

● Καταβάλλεται το 40% της σύνταξης σε όσους χρωστούν ώς 30.000 ευρώ στον ΟΑΕΕ και ώς 10.000 ευρώ στον ΟΓΑ. Αίτηση θα μπορούν να υποβάλουν στο 67ο έτος εφόσον έχουν πληρώσει 20 χρόνια ασφάλισης. Προβλέπεται άρση τραπεζικού απορρήτου και αν οι καταθέσεις τους είναι πάνω από 12.000 ευρώ για χρέη σε ΟΑΕΕ ή 6.000 ευρώ για τον ΟΓΑ, τότε η αίτηση θα απορρίπτεται. Το υπόλοιπο 60% της σύνταξης θα συμψηφίζεται με τις οφειλές και όταν το χρέος φτάσει στα 20.000 ευρώ για ΟΑΕΕ ή 6.000 ευρώ για ΟΓΑ, θα δίδεται όλη η σύνταξη και θα παρακρατείται η υπόλοιπη οφειλή σε 60 δόσεις.

● Καθιερώνεται η 15ετία ως ελάχιστα απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης για την έκδοση επικουρικής σύνταξης από όλα τα ταμεία, και με διαδοχική ασφάλιση, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα έκδοσης των επικουρικών εντός 3 μηνών μετά την απονομή κύριας σύνταξης (fast trak).

● Οι παλαιοί ασφαλισμένοι που δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα ένσημα το 2020 θα μπορούν τώρα να τα συμπληρώσουν, ώστε να μπορέσουν να λάβουν μειωμένη σύνταξη, υπολογίζοντας προς τον σκοπό αυτό τα ένσημα του έτους 2019.

● Διατηρούνται ώς το τέλος του 2023 οι χαμηλές εισφορές για τους αγρότες που λειτουργούν παράλληλα τουριστικά καταλύματα ώς 10 δωματίων. Από 1/1/2024 οι εν λόγω επιχειρηματίες θα καταβάλλουν τις εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών, εκτός αν είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο αγροτών, οπότε θα πληρώνουν τις εισφορές του ΟΓΑ.

● Παγώνει έως και τον Σεπτέμβριο του 2025, η αναστολή αύξησης του επιτοκίου που ισχύει στις ρυθμίσεις χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Το επιτόκιο ρύθμισης θα είναι στο 5,5% για ρυθμίσεις χρεών με 24 δόσεις και για αιτήσεις που θα υποβληθούν ώς τον Σεπτέμβριο του 2025.

● Οι εκπαιδευτικοί που διορίζονται στη ΔΥΠΑ επιτρέπεται να μετατίθενται είτε μετά από αίτησή τους είτε αυτεπαγγέλτως από την υπηρεσία, μόνο όταν υπάρχει κενή θέση. Η μετάθεση διενεργείται με απόφαση του αρμόδιου οργάνου διοίκησης, μέσα στον μήνα Ιούνιο εκάστου έτους Με το έγγραφο, με το οποίο ανακοινώνεται στον εκπαιδευτικό η μετάθεσή του, τάσσεται ανάλογα με την απόσταση, η αναγκαία προθεσμία για τη μετάβαση στη νέα του θέση. Η μετάθεση δεν είναι δυνατή πριν από τη συμπλήρωση δύο ετών από τον διορισμό τους.

● Εκτός από την Επιθεώρηση Εργασίας, δυνατότητα ελέγχων και επιβολής προστίμων θα έχουν και οι ελεγκτές των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) του e-ΕΦΚΑ σε περίπτωση που οι εργαζόμενοι δουλεύουν περισσότερες ώρες από αυτές για τις οποίες έχουν δηλωθεί στην ΕΡΓΑΝΗ ή λαμβάνουν μεγαλύτερο μισθό από αυτόν που έχει δηλωθεί και επί του οποίου καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές.

▸ Μπόνους υπαλλήλων ΕΦΚΑ

Με ΚΥΑ των Εργασίας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνικής Αμυνας και Προστασίας του Πολίτη, στο προσωπικό που συμμετέχει στα κλιμάκια, ομάδες, υποομάδες εργασίας και στις ομάδες εργασίας που συστάθηκαν ή συστήνονται και λειτουργούν εντός των ετών 2021, 2022, και 2023 με συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, τον κανονισμό και την πληρωμή συντάξεων του δημόσιου τομέα και όλων των πρώην ταμείων που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ, καθορίζεται αποζημίωση, εφόσον επιτευχθούν οι ποσοτικοί στόχοι, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει το όριο των 7.200 ευρώ το έτος. Η αύξηση εφαρμόζεται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και στο προσωπικό του e-ΕΦΚΑ, το οποίο απασχολείται εντός των ετών: 2021 ή 2022 ή 2023 με συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για την εξυπηρέτηση του κοινού μέσω του ενιαίου αριθμού εξυπηρέτησης πολιτών του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και το οποίο ορίζεται με απόφαση του διοικητή.

▸ Με εισοδηματικά κριτήρια η συμμετοχή ανέργων σε διαγωνισμούς ΑΣΕΠ

Δεν αρκεί να είναι κάποιος/α άνεργος/η, στα μητρώα της ΔΥΠΑ για να εξασφαλιστεί αυξημένη μοριοδότηση στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για το Δημόσιο. Με το νέο ασφαλιστικό η μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για διορισμό στο Δημόσιο, ανήκει στις διευκολύνσεις που παρέχονται μόνο σε ανέργους και αναζητούντες εργασίας που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια του επιδόματος θέρμανσης, προκειμένου να ωφελούνται από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις όσοι πραγματικά έχουν ανάγκη.

▸ Επίδομα Προσωπικής Διαφοράς

Συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10 ευρώ που λαμβάνουν μηνιαία σύνταξη έως και 1.600 ευρώ, θα λάβουν έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση έως και 200 ευρώ, αναλόγως τους ύψους της σύνταξής τους. Ειδικότερα, οι συνταξιούχοι με μηνιαίο ύψος συντάξεων:

● έως 700 ευρώ θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ
● από 700,01 έως 1.100 ευρώ θα λάβουν ενίσχυση 150 ευρώ
● από 1.100,01 έως 1.600 ευρώ θα λάβουν ενίσχυση 100 ευρώ.

▸ Δικαίωμα εγγραφής υπέρ Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων

Κάθε δημόσιος υπάλληλος που μετέχει υποχρεωτικά ή προαιρετικά στο ΜΤΠΥ, αμέσως μετά τον διορισμό του, οφείλει να καταβάλει για δικαίωμα εγγραφής ποσό ίσο με τις ακαθάριστες αποδοχές του πρώτου μήνα της μισθοδοσίας του. Το ποσό αυτό εξοφλείται σε 12 ισόποσες μηνιαίες δόσεις που παρακρατούνται υποχρεωτικά από τις αποδοχές του. Το ποσό του δικαιώματος εγγραφής που δεν εξοφλήθηκε για οποιονδήποτε λόγο εντός του πρώτου έτους από τον διορισμό, υπολογίζεται στο σύνολο του ισχύοντος μηνιαίου ακαθάριστου μισθού κατά τον χρόνο της εξόφλησης.