Παράταση «επιτήρησης» μέχρι το τέλος του έτους

Η 13η αξιολόγηση είναι το κλειδί για τον χρόνο εξόδου της Ελλάδας από την ενισχυμένη εποπτεία, μετά το δυσμενές σενάριο για παράταση της επιτήρησης μέχρι το τέλος του 2022, που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι, καθώς σε πολλά προαπαιτούμενα υπάρχουν ακόμη «ουρές». Την ίδια ώρα, τα νέα κεφάλαια που ανοίγει η πανδημική κρίση στην οικονομία, τον προϋπολογισμό και στο ιδιωτικό χρέος, έχουν ανεβάσει το επίπεδο συναγερμού στους κόλπους των θεσμών, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βρίσκεται σε δίλημμα και να εξετάζει δυο σενάρια για την Ελλάδα.

Το καλό σενάριο, που απορρέει από τις αποφάσεις του Eurogroup του Ιουνίου 2018 και προϋποθέτει πολιτική συμφωνία για απαγκίστρωση από την ενισχυμένη εποπτεία με την αξιολόγηση του Ιουνίου, θα ξεκλειδώσει διπλή δόση από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων. Δηλαδή της έβδομης και τελευταίας δόσης από τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και της επιταγής που έμεινε στο συρτάρι και δεν εκταμιεύτηκε από το 2018 και η οποία έχει δημιουργήσει το πρόβλημα, καθώς είναι συνδεδεμένη με συγκεκριμένες δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η Αθήνα. Αλλά αυτό το σχέδιο έχει προσωρινά παγώσει, οπότε προβάδισμα παίρνει το δεύτερο, κακό σενάριο, που μπορεί να είναι και το επικρατέστερο, σύμφωνα με το οποίο η χώρα θα βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση από τους δανειστές μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν πολιτικές διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες για το συγκεκριμένο θέμα αν και, όπως επισημαίνουν, στη φάση που βρίσκεται η ελληνική οικονομία, με τη μετάλλαξη Όμικρον να θολώνει το σκηνικό και να αποτελεί σημαντικό παράγοντα αβεβαιότητας, περισσεύει ο προβληματισμός για το αν θα πρέπει να υπάρξει επιτάχυνση αυτών των σχεδίων. Μάλιστα, οι ίδιες πηγές έχουν φτάσει να αναρωτιούνται, αν εν μέσω πληθωριστικής κρίσης που απειλεί με αύξηση το κόστος δανεισμού (οι αποδόσεις έχουν ανεβεί στα επίπεδα του 2020) και με τα ελληνικά ομόλογα να υπολείπονται δυο σκαλοπάτια από την επενδυτική βαθμίδα, θα ήταν συνετό η χώρα να βιαστεί να βγει από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας που διατηρεί το ειδικό waiver για τους ελληνικούς τίτλους, ενισχύοντας τη ρευστότητα σε μία καθοριστική στιγμή για την επανεκκίνηση.

Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει μετά τον Φεβρουάριο, με το βάρος να πέφτει στην 13η αξιολόγηση, που ξεκινά αύριο σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων και στις 25 Ιανουαρίου με τους επικεφαλής. Η συγκεκριμένη αξιολόγηση δε συνδέεται με νέα εκταμίευση κερδών από τα ελληνικά ομόλογα, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς χαρακτηρίζονται λεπτές, μετά τη δυστοκία που εκδηλώθηκε στην υλοποίηση των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων και τις παρατηρήσεις του Eurogroup ότι εξακολουθούν να υπάρχουν καθυστερήσεις στην εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, καθώς και των παλαιών εκκρεμών συντάξεων. Την ίδια στιγμή, ένα μεγάλο κομμάτι από τις μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα έχει μείνει πίσω, όπως και αυτές που αφορούν τους τομείς της δικαιοσύνης και της υγείας.

Μετά τις συστάσεις η κυβέρνηση προσπαθεί να συγκεντρωθεί στις τηλεδιασκέψεις που θα έχει με τους θεσμούς, γνωρίζοντας ότι αν δεν αλλάξει βηματισμό με τα προαπαιτούμενα, είναι περίπου βέβαιο ότι θα χάσει το τρένο της εξόδου φέτος τον Ιούνιο. Θα χάσει επίσης την ευκαιρία να φτιάξει ένα καινούργιο «αφήγημα» από τη στιγμή που το 2022 είναι μέσα στο εκλογικό ημερολόγιο.

Τα 13 αγκάθια στις «εξετάσεις» από τους δανειστές

Σε ό,τι αφορά την ατζέντα της 13ης αξιολόγησης (πέρα από τα δημοσιονομικά που είναι η καρδιά των θεμάτων σε κάθε αξιολόγηση, αλλά και διότι, λόγω της σοβαρής επιδείνωσης των ελλειμμάτων από τα μέτρα στήριξης, οι θεσμοί έχουν έναν λόγο παραπάνω να παρακολουθούν τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης) η ελληνική πλευρά θα δώσει εξετάσεις για την πρόοδο που σημείωσε στις παρακάτω μεταρρυθμίσεις:

• ΕΝΦΙΑ: Η μεταρρύθμιση του νέου ΕΝΦΙΑ είναι μέσα στα θέματα που θα βρεθούν ψηλά, καθώς η πληρωμή του θα ξεκινήσει νωρίτερα, τον Μάρτιο, και η εξόφλησή του θα γίνει σε περισσότερες μηνιαίες δόσεις, πιθανότατα σε 10. Στο υπουργείο Οικονομικών κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους για τη νέα κλίμακα που θα υπολογίζει ενιαία κύριο και συμπληρωματικό φόρο, προκειμένου οι αλλαγές που προωθούνται να συζητηθούν με τους δανειστές που θα έχουν και τον τελευταίο λόγο.
• ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ - ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ: Πρόκειται για το μεγαλύτερο αγκάθι που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση, με τα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας να έχουν σημάνει συναγερμό ώστε να υπάρξει άμεσα απτό αποτέλεσμα. Άλλωστε, η παρακολούθηση της προόδου έχει αποφασιστεί να γίνεται σε μηνιαία βάση για την αποφυγή περαιτέρω καθυστερήσεων. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και μακροχρόνιο και είναι μέσα στον κατάλογο με τις εκκρεμείς μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να ολοκληρώσει η Ελλάδα για να εξέλθει από την ενισχυμένη εποπτεία. Διαφορετικά, η μη τήρηση των νέων δεσμεύσεων θα φέρει παράταση των μεταμνημονιακών περιορισμών. Οι νέες κυβερνητικές δεσμεύσεις προβλέπουν ότι μετά τον Ιανουάριο του 2022 δεν θα υπάρχουν ληξιπρόθεσμα χρέη του κράτους στην αγορά, ενώ το στοκ των εκκρεμών συντάξεων θα εκκαθαριστεί έως τα μέσα του 2022.
• ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Το μεγάλο πρόβλημα έχει να κάνει με την εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη. Οι αρχές ετοιμάζονται να λάβουν σχετικά μέτρα, μεταξύ άλλων προς βελτίωση της διεκπεραίωσής τους σε συγκεκριμένα δικαστήρια, με σκοπό την εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων σε μεγάλο βαθμό εντός του 2022. Όσον αφορά τις εγγυήσεις, παρά την επιτάχυνση των πληρωμών στο τρίτο τρίμηνο του 2021 από την πλευρά του Δημοσίου προς τις τράπεζες, όσον αφορά τις εγγυήσεις επί δανείων οι οποίες έχουν καταπέσει, ο ρυθμός εκκαθάρισης εξακολουθεί να είναι χαμηλότερος των προσδοκιών. Στους πλειστηριασμούς, οι θεσμοί ζητούν την υιοθέτηση μιας εκτενούς αναθεώρησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, καθώς αναμένεται να επιταχύνει την απόδοση της δικαιοσύνης και να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής ηλεκτρονικών δημοπρασιών. Οι εργασίες συνεχίζονται με στόχο να υπάρξουν βελτιώσεις στην πλατφόρμα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
• ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ: Θα επιταχυνθούν με βάση το επικαιροποιημένο για το 2022 σχέδιο αξιοποίησης. Το αναθεωρημένο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ δίνει προτεραιότητα στην προώθηση των διαγωνισμών για τα περιφερειακά λιμάνια. Στο πλαίσιο αυτό, τον Φεβρουάριο αναμένεται η κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για το λιμάνι της Καβάλας, ενώ μέσα στον Μάρτιο για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
• ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ: Προβλέπεται ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου έως τον Φεβρουάριο του 2022, μαζί με τις εφαρμοστικές διατάξεις. Όσον αφορά στο νέο νομοθετικό πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων υγείας, το ορόσημο είναι για τα μέσα του 2022.
• ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ: Η επικύρωση των δασικών χαρτών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του κτηματολογίου. Στόχος είναι να επικυρωθούν έως τα μέσα του 2022. Τον περασμένο Οκτώβριο, το υπουργείο Ενέργειας έδωσε τετράμηνη παράταση προκειμένου να υπάρξουν εσωτερικές διορθώσεις στο περιεχόμενο των δασικών χαρτών, αλλά και για να δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο στους πολίτες να ασκήσουν αντιρρήσεις.
• ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ: Έχει ολοκληρωθεί το λογιστικό σχέδιο για την κεντρική διοίκηση. Η ανάπτυξη του δεύτερου επιπέδου της λειτουργικής ταξινόμησης είναι ειδική δέσμευση για τα μέσα του 2022.
• ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Η παράγωγη νομοθεσία για την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης των οικονομικών δραστηριοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο του 2022.
• ΑΑΔΕ: Το νέο πληροφοριακό σύστημα τίθεται ως στόχος να λειτουργήσει τον προσεχή Απρίλιο, αντί για το τέλος του έτους.
• ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: Αυτή τη στιγμή καταγράφονται καθυστερήσεις στη διαγωνιστική διαδικασία για το ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης υποθέσεων και εκτιμάται πως δεν είναι εύκολη υπόθεση η ανάθεση το πρώτο τρίμηνο του 2022.
• ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ: Εφαρμοστικές διατάξεις για τον προσδιορισμό της αναπηρίας στις παροχές. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται πιλοτικά για δυο χρόνια και θα ενταχθούν σε αυτό 2.000 ωφελούμενοι.
• ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ: Η ολοκλήρωση του συστήματος διαχείρισης ανθρώπινων πόρων αναμένεται τον Ιανουάριο. Θα συλλέγει, θα διαλειτουργεί με άλλα συστήματα του Δημοσίου και θα επεξεργάζεται τα δεδομένα περίπου 3.537 φορέων και 9.131 διαχειριστών.
• ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ: Πρέπει να διατηρηθεί σταθερό το συνολικό κόστος της δημόσιας διοίκησης, ώστε να συμβάλλει στη διατήρηση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής.