Τα αδιανόητα και τα αυτονόητα

Η κατηγορηματική άρνηση της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ακόμη και να συζητηθεί η διαγραφή του χρέους που δημιούργησαν οι κυβερνήσεις στη διάρκεια της πανδημίας, δημιουργεί την απορία, γιατί το χρέος των τραπεζών που αναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις είναι αυτονόητο ότι διαγράφεται από τους ισολογισμούς των τραπεζών, ενώ το αντίστροφο- μεταξύ ΕΚΤ και ευρωζώνης- είναι αδιανόητο;

Σε μια άλλου τύπου συνέντευξη, στη γαλλική τοπική εφημερίδα La Provence, της Προβηγκίας, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, εκτός από τη βεβαιότητα ότι ο πληθωρισμός που έχει αυξηθεί περί το 2% δεν θα έχει διάρκεια και θα υποχωρήσει πάλι το 2022 περί το 1,5% και στο 1,4% το 2023, περιέλαβε ενδιαφέρουσες επισημάνσεις για το δημόσιο χρέος των χωρών της ευρωζώνης.

Πρώτον, επανέλαβε την κατηγορηματική άρνησή της ακόμη και να συζητηθεί η διαγραφή του χρέους που δημιούργησαν οι κυβερνήσεις στη διάρκεια της πανδημίας. «Πρώτα απ’ όλα, αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και θα ήταν παράβαση των συνθηκών της Ε.Ε.», είπε η Λαγκάρντ.

«Επιπλέον, είναι μια λογιστική ψευδαίσθηση. Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους που σχετίζεται με τον κορονοϊό δημιουργήθηκε, για παράδειγμα, από τη γαλλική κυβέρνηση και αγοράστηκε από την ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής και καταγράφεται στον ισολογισμό της Τράπεζας της Γαλλίας. Το χρέος που θα διαγραφόταν θα δημιουργούσε ένα κενό στον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας που θα έπρεπε να καλυφθεί είτε μέσω συνεισφοράς της γαλλικής κυβέρνησης στην Τράπεζα της Γαλλίας είτε μέσω μείωσης των εσόδων που μεταφέρει η Τράπεζα της Γαλλίας.

Είναι σαν να δανείζεσαι από τον Πέτρο για να πληρώσεις τον Παύλο. Δεν έχει κανένα οικονομικό νόημα, επειδή τα επιτόκια είναι εξαιρετικά χαμηλά αυτή τη στιγμή και επειδή, εάν μια χώρα σταματήσει να ξεπληρώνει τα χρέη της, οι δανειστές θα δίσταζαν να το χρηματοδοτήσουν. Αυτό συνέβη στη Βενεζουέλα, στην Αργεντινή και στον Λίβανο», ισχυρίστηκε η Κριστίν Λαγκάρντ.

Στα βολικά παραδείγματα που χρησιμοποίησε η Λαγκάρντ, με καλή και από κοντά γνώση τους ως πρώην γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, «ξέχασε» να περιλάβει την Ελλάδα, στην οποία επέβαλε και επέβλεψε τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση-διαγραφή δημοσίου χρέους των τελευταίων δεκαετιών, μέσω του περίφημου PSI, που το πλήρωσαν κυρίως οι εγχώριες τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία, για να το ξεφορτωθούν χωρίς κόστος οι γαλλικές και άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες. Ποιος ήταν, άραγε, ο Πέτρος και ποιος ο Παύλος σ’ αυτήν την περίπτωση;

Δεύτερον, στο ερώτημα αν ο μέσος Γάλλος φορολογούμενος θα πρέπει να ανησυχεί για το χρέος αυτό, η Λαγκάρντ εμφανίστηκε εξίσου κατηγορηματική, αν και η δεύτερη απάντησή της αναιρεί εν μέρει την πρώτη. «Η δημιουργία αυτού του χρέους ήταν ζωτικής σημασίας για την αποφυγή μιας οικονομικής καταστροφής», λέει η επικεφαλής της ΕΚΤ. «Η απάντηση των χωρών της ζώνης του ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, ήταν απαραίτητη. Ηταν γρήγορη και συμπληρώθηκε από μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, το αποτέλεσμα της οποίας μόλις είδαμε... Μόλις ανακοινώθηκε το μερίδιο της Γαλλίας στο Ταμείο Ανάκαμψης, 39,4 δισ. ευρώ...».

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι μέχρι αφελείας απλά: 1) Γιατί το χρέος των τραπεζών που αναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις είναι αυτονόητο ότι διαγράφεται από τους ισολογισμούς των τραπεζών, ενώ το αντίστροφο –μεταξύ ΕΚΤ και ευρωζώνης– είναι αδιανόητο; 2) Το καλό και αποδεκτό κοινό ευρωπαϊκό χρέος κατά της πανδημίας (800 δισ. που θα δανειστεί η Κομισιόν) σε ποιον ισολογισμό θα γραφεί;